از فراگیر شدن کتاب صوتی نباید ترسید

هادی خورشاهیان می‌گوید: نباید در مقابل کتاب‌های صوتی ایستاد و از فراگیر شدن آن‌ها ترسید.

این نویسنده و شاعر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کتاب‌های صوتی اظهار کرد: قبل از آن‌که نسخ خطی وجود داشته باشد و قبل از آن‌که زبان به صورت مکتوب درآید، زبان به صورت شفاهی بوده است. در یونان و روم باستان مردم متن نمی‌خواندند بلکه به تئاترهایی که آن موقع وجود داشت می‌رفتند و تئاتر تماشا می‌کردند و یا آن را به صورت شفاهی می‌شنیدند.
او در ادامه افزود: ما سال‌ها در رادیو قصه و یا نمایشنامه می‌شنیدیم، پس کتاب‌ صوتی پدیده‌ عجیب و جدیدی برای ما نیست که از آن واهمه داشته باشیم. کسانی که کتاب‌ صوتی می‌شنوند معمولا دوست دارند و می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
خورشاهیان یادآور شد: کتاب صوتی را می‌توان در مترو، پشت فرمان، حین مسافرت، هنگام آماده شدن برای خواب و یا در مکان‌هایی که شرایط برای خواندن کتاب فراهم نیست، گوش داد که این کتاب‌ها می‌تواند یک نمایشنامه، یک مجموعه شعر یا رمان «جنگ و صلح» – که کتاب حجیمی است – باشد. این اتفاق از این جهت خوب است که کسانی که به هر دلیلی کتاب نمی‌خوانند به کتاب گوش می‌دهند و از محتوای آن مطلع می‌شوند.
او با بیان این‌که در همه‌جای دنیا از دستاوردهای مختلف الکترونیکی استفاده می‌شود گفت: نباید در مقابل این کتاب‌ها ایستاد و نباید از این اتفاق که اگر کتاب صوتی فراگیر شود مردم سراغ شکل مکتوب کتاب نمی‌روند، ترسید.
این نویسنده درباره این‌که آیا کتاب‌ صوتی می‌تواند جایگزین کتاب کاغذی شود اظهار کرد: این امکان وجود دارد که کتاب صوتی جایگزین شکل مکتوب کتاب شود و شاید هم نشود و تا آخر دنیا، هم کتاب مکتوب وجود داشته باشد و هم کتاب صوتی. اگر به هر دلیلی کتاب صوتی جایگزین کتاب کاغذی شود و مردم رغبتی نداشته باشند کتاب مکتوب بخوانند، این اتفاق خواست مردم است و نمی‌توان جلو آن ایستاد و با آن مقابله کرد.
او افزود: چه ایرادی دارد که کتاب صوتی جایگزین کتاب کاغذی شود؟ کتاب کاغذی جایگاه خود را دارد اما کتاب صوتی هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است. چه بسا روزی جایگاه خود را پیدا کند و نسل بعدی کتاب صوتی را بیشتر دوست داشته باشد. به طور مثال من تا پنج سال پیش رمان را با خودکار می‌نوشتم اما الان با کامپیوتر می‌نویسم، چه بسا پنج‌ سال دیگر من هم بیشتر از فایل صوتی استفاده کنم تا شکل مکتوب.
خورشاهیان با بیان این‌که نگران فراگیر شدن کتاب صوتی نیست و از آن نمی‌ترسد، اظهار کرد: وابستگی من به کتاب به خاطر محتوای آن است زیرا آن‌چه مهم است محتوای کتاب است نه شکل آن. شکل کتاب برایم مفهومی ندارد؛ حال می‌خواهد کتاب صوتی باشد، کاغذی باشد و یا الکترونیک.
او یادآور شد: کتاب صوتی می‌تواند به وضعیت صنعت نشر کمک کند اما شاهد هستم ناشرانی که فایل صوتی کتاب را منتشر می‌کنند دیگر نمی‌توانند کتاب مکتوب‌شان را بفروشند زیرا کسی که کتاب را دانلود می‌کند دیگر کتاب را نمی‌خرد یا کسی که فایل صوتی گوش می‌دهد دیگر کتاب چاپی نمی‌خرد.
این نویسنده درباره توزیع غیرقانونی فایل صوتی در اینترنت نیز گفت: باید قوانین مربوط به آن وضع شود. همان‌طور که کتاب‌های چاپی را به صورت غیرقانونی کپی می‌کنند و می‌فروشند برای سی‌دی‌ها نیز این اتفاق می‌افتد. باید راهکارهای مقابله با آن وضع شود که این موضوع در دست نویسنده و مخاطب نیست و باید در سطح کلان برنامه‌ریزی و اجرا شود.
او درباره جذاب‌تر کردن کتاب‌های صوتی با بیان این‌که می‌توان از تجربیات نمایشنامه‌خوانی استفاده کرد، اظهار کرد: زمانی که خودمان کتاب می‌خوانیم همه دیالوگ‌ها را که با صدای آدم‌های مختلف نمی‌خوانیم و این‌که گوینده، داستان را برای ما روایت ‌کند چیز عجیبی نباید باشد. اما برای جذاب کردن کتاب صوتی می‌توانیم از تجربه نمایشنامه‌خوانی استفاده کنیم و برای هر شخصیت از یک صدا استفاده کنیم، در واقع کتاب‌ را آدم‌های مختلفی روایت کنند و این کارِ سختی نیست.