هوشنگ کامکار: می‌خواستم با زبانِ موسیقی چهره‌ی زشت جنگ را توصیف کنم
«هوشنگ کامکار» هیچ‌گاه نسبت به جریاناتی که در ایران و حتی جهان رخ می‌دهد، بی‌تفاوت نبوده است. او همواره در قبالِ اتفاقات خود را مسوؤل دانسته و با زبانِ موسیقایی نسبت به آن واکنش نشان داده است. چند سالِ قبل بود که برای زنده نگه‌داشتنِ خاطره‌ی فاجعه‌ی بمبارانِ حلبچه، اثری ساخت با نامِ «پوئم سمفونی حلبچه» و حالا که جنگی دیگر در منطقه‌ای نزدیکِ کشور ما در جریان است، او این پوئم سمفونی را با تنظیمی جدید با نامِ «نه به جنگ» منتشر کرده است. قطعه‌ی «آواز صلح» نیز که چندی قبل از طریقِ سایت «موسیقی ما» منتشر شد، تلاشِ دیگری از استادِ آهنگ‌ساز است برای نشان دادن چهره‌ی کریهِ جنگ.
استادِ آهنگ‌ساز در طول سال‌های گذشته مسیری را در آهنگسازی طی کرده که نسلِ جوان‌تر به طور مشخص آغاز آن را با آلبوم«در گلستانه» با صدای شهرام ناظری به یاد می آورد. از آن زمان تا به امروز، آهنگ‌ساز همچنان آثار متعددی خلق کرده است و نشان داده همواره در پروسه‌ی خلقِ اثر جدی است و با هر اثرش، اتفاقی تازه را رقم می‌زند. او آن زمان که «حلبچه» را نوشت، تقدیمش کرد به کودکان و زنان و مردان بی‌گناهی که بدون دفاع در زیر بمب‌های شیمیایی صدام در کوچه‌ها و خیابان‌ها جان سپردند. مادران و پدرانی که کودکان شیرخوار خود را بغل گرفته و افتاده بر زمین جان سپردند و جان‌داران دیگر نیز خشکیده بر زمین ماندند؛ حالا بارِ دیگر انسان‌هایی در گوشه‌ای از این جهان هستند که در برابرِ جنگ بی‌دفاعند و این موضوع، دلِ آهنگ‌سازِ کهنه‌کار را به درد آورده است. «هوشنگ کامکار» این واقعه را تراژدی دیگری در تاریخ انسان و یک واقعه‌ی دهشتناک می‌داند که دلِ هر انسان شرافت‌مندی را به درد می‌آورد و در خصوصِ تنظیمِ مجدد این قطعه به سایت «موسیقی ما» می‌گوید: «این قطعه سوگ‌نامه‌ای است از طرفِ گروه کامکارها برای انسان‌هایی که در روزهای اخیر جان باختند. با این قطعه می‌خواستم با زبانِ موسیقایی از زشتی و پلیدی جنگ بگویم و امیدوارم تمامِ هنرمندان آزاده با زبانِ هنر مخالفتِ خود را با هر جنگی در جهان اعلام کنند.»
«هوشنگ کامکار» همچنین اضافه می‌کند: «یک هنرمند همواره تحت تاثیر شرایطی است که در آن زندگی می‌کند. گاهی از برخی وقایع دلش به درد می‌آید و گاهی اتفاقاتی سببِ خرسندی‌اش است. من در تمام عمرم این طور بوده‌ام و هرگز نتوانسته‌ام به مسایل دور و برم بی‌تفاوت باشم. البته برخلافِ بسیاری از هنرمندان هیچ‌گاه کارِ سیاسی نکرده‌ام و علاقه‌ای هم به فعالیت در این حوزه ندارم؛ اما همواره به آنچه در جامعه رخ می‌دهد، واکنش داشته و آنها را به زبانِ موسیقایی بیان کرده‌ام. هیچ هنرمندی نمی‌تواند از جامعه‌اش تاثیر نگیرد.»
«هوشنگ کامکار» نوشتن «پوئم سمفونی حلبچه» را اسفند ماه ۱۳۸۹ به پایان رساند. این اثر از ۴ بخش تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از توطئه، بمباران شیمیایی، عزاداری و پیروزی که به زنده شدن امید به زندگی برای مردم حلبچه مربوط می‌شود. «کامکار» در این اثر از موسیقی‌ای بهره گرفته است که حول محور یک ملودی اورامی روی می‌دهد، «کامکار» آن زمان درباره‌ی این اثر گفته بود: «در این پوئم سمفونی تمی کردی وجود دارد که همیشه در جنگ و غم و افسوس می‌گوید ما زنده هستیم. این تم کردی در لابه لای این تضادها شنیده می‌شود و نشانه‌ای از زنده بودن حلبچه است.» او این اثر را یکی از کامل‌ترین آثارِ خود می‌داند و آن را بسیار دوست دارد.
حالا این قطعه را که بشنوید،غم و اندوه از دست رفتگان را با یک موسیقی تصویری خواهید شنید؛ اتفاقی که در بسیاری از آثار «هوشنگ کامکار» ملموس است، هر چند خودش بگوید: «آنچه مهم است برداشت‌ها و تاثیرات و عکس‌العمل شنونده است.» این موسیقی فقط تصاویر کلی به ذهن مخاطب متبادر می‌کنند و هر کس برداشتِ خودش را خواهد داشت؛ به‌خصوص آنکه موسیقی کامکار در این اثر نیز چون دیگر آثارش انتزاعی است.
این قطعه توسط ارکستر سمفونیک نواخته شده و «ارسلان کامکار» رهبری آن را برعهده داشته است. اینها البته تمامِ کارهایی نیست که او درباره‌ی جنگ ساخته است. «کجایید ای شهیدان خدایی» قطعه‌ای است روی غزل معروف مولانا در دیوان شمس در دستگاه ماهور که هوشنگ کامکار در سال ۱۳۵۸آن را ساخت و ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری اجرایش کرد. این قطعه ۱۵ دقیقه‌ای با صدای بیژن کامکار خوانده شد. او پیش‌‌تر درباره‌ی این قطعه گفته است: «با هزینه‌های شخصی و فروش سکه‌های اهدایی عروسی‌ام این قطعه را ساختم و ضبط کردم.»
