توصیه های تغذیه ای وزارت بهداشت به دانش آموزان

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: کودکان باید هر ۴ تا ۶ ساعت برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، غذا میل کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند.

زهرا عبداللهی، به مناسبت بازگشایی مدارس، در خصوص توصیه های تغذیه ای دانش آموزان در مدارس، با تاکید بر اهمیت صرف صبحانه، اظهار کرد: مطالعات اخیر نشان داده که تغذیه صحیح بر قدرت یادگیری کودکان موثر است و عدم صرف صبحانه می تواند اثرات منفی بر یادگیری آنها داشته باشد. در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، مکانیسم هموستاتیک، گلوکز خون را در سطح ثابت نگه می دارد که بر عملکرد طبیعی مغز لطمه ای وارد نشود. اگر مدت زمان ناشتایی طولانی تر باشد، نگهداری قند خون در سطحی کــه مغز قادر به فعالیت طبیعی خود باشد، مختل شده و یادگیری و تمرکز حواس کمتر می شود. مطالعات مختلف نشان می دهد که افزایش نسبی قند خون موجب بهبود عملکرد مغز و یادگیری کودکان سنین مدرسه می شود.

وی در خصوص نکاتی که می تواند به افزایش اشتهای کودکان برای صرف صبحانه موثر باشد، بیان کرد: برای اینکه کودکان سنین مدرسه اشتهای کافی برای صرف وعده صبحانه داشته باشند، رعایت نکاتی ضروری است، از جمله اینکه؛ شام در ساعات ابتدای شب صرف شده و حتی الامکان کودکان شب در ساعت معین و ترجیحا زود بخوابند، صبح زودتر بیدار شده و پس از شستن دست و صورت، کمی نرمش کنند تا برای صرف صبحانه اشتها پیدا کنند و در نهایت اینکه، والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و همگی به دور یک سفره به صرف صبحانه بپردازند تا تشویقی برای کودکان باشند.

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درخصوص صرف میان وعده ها در مدرسه، خاطرنشان کرد: کودکان سنین مدرسه علاوه بر سه وعده غذای اصلی به دو میان وعده درصبح و عصرنیاز دارند.

وی افزود: در این سنین، کودکان باید هر ۴ تا ۶ ساعت برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، غذا میل کنند تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند. در این سنین، کبد که وظیفه ذخیره سازی گلوکز به صورت گلیکوژن و آزاد سازی آن به خون در مواقع ضروری را برعهده دارد، تنها برای حدود ۴ ساعت می تواند گلیکوژن ذخیره کند، بنابراین، کودکان به خوردن غذا در وعده های بیشتری نیاز دارند و باید در روز دو میان وعده مصرف کنند.

عبداللهی به نمونه هایی از میان وعده های مغذی قابل مصرف در مدارس و زنگ تفریح اشاره کرد و گفت: میوه های خشک شامل، انجیر خشک، توت خشک، برگه هلو و نخودچی و کشمش، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده و انواع مغزها و دانه ها از نوع کم نمک، انواع میوه ها شامل، سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، گلابی، سبزی ها شامل، هویج، خیار، انواع لقمه های خانگی مانند، نان و پنیر و گردو و نان و تخم مرغ، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، شیر و فرآورده های آن، از جمله میان وعده های مفید قابل استفاده در مدارس است.

وی بیان کرد: متاسفانه برخی از تنقلات تجاری مانند انواع پفک و چیپس به طور بی رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می شود. خوردن پفک به خصوص قبل از وعده های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خوردن وعده های اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را تامین کند، باز می دارد. از سوی دیگر، نمک زیاد این مواد، ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می دهد. انواع چیپس ها علاوه بر شور بودن، به دلیل چربی زیادی که دارند، موجب چاقی بی رویه کودکان می شوند. مطالعات متعددی رابطه بین خوردن مواد شور در کودکی وافزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با بیان اینکه نوشیدن بی رویه نوشابه های گازدار و آب میوه های پاکتی که دارای قند افزوده هستند، موجب اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می شود، تصریح کرد: بررسی های انجام شده توسط وزارت بهداشت حاکی از آن است که حدود ۲۰ درصد دانش آموزان دچار اضافه وزن و چاقی هستند و یا چاقی شکمی دارند و روند چاقی در دانش آموزان رو به افزایش است. بنابراین، نوع تغذیه دانش آموزان در مدرسه و اقلام غذایی که در بوفه های مدارس عرضه می شود، برای حفظ سلامت و کنترل وزن دانش آموزان بسیار مهم است.

وی گفت: چاقی در دوره کودکی و نوجوانی می تواند منجر به چاقی دوران بزرگسالی شده و زمینه را برای ابتلا به کبد چرب، اختلال قند خون، دیابت و فشارخون بالا، فراهم کند.

عبداللهی اظهار کرد: دفتر بهبود تغذیه جامعه هر سال با همکاری آموزش و پرورش، دستورالعمل اقلام غذایی مجاز و غیرمجاز در بوفه های مدارس را بازنگری کرده و به مدارس کشور ابلاغ می شود. کلیه مدارس موظفند مطابق با این دستورالعمل نسبت به عرضه اقلام غذایی در بوفه های مدارس اقدام کنند. بر اساس این دستورالعمل، عرضه فست فود ها مانند، سوسیس و کالباس و پیتزا، نوشابه های گازدار و انواع چیپس و پفک، ممنوع است.

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت عنوان کرد: هدف از اجرای دستورالعمل بوفه مدرسه، علاوه بر حفظ سلامت دانش آموزان، فرهنگسازی و ترویج فرهنگ غذایی درست در بین دانش آموزان است. بنابراین، لازم است والدین هم در منزل با رعایت اصول تغذیه صحیح، رفتارهای غذایی مناسب را در کودکان خود تقویت کنند و به عنوان میان وعده، خوراکی هایی برای کودک خود تهیه کنند که علاوه بر مغذی بودن، کم نمک، کم چرب و کم شیرین باشد و انواع ساندویچ های سوسیس و کالباس و سایر فست فودها را به عنوان میان وعده در کیف کودکشان قرار ندهند.

عبداللهی با بیان اینکه تهیه یک لقمه سالم، یک عدد میوه، یک پاکت شیر، انواع خشکبار و برگه ها و تنقلات سنتی، خوراکی های سالمی هستند که والدین می توانند به عنوان میان وعده برای فرزندانشان در مدرسه در نظر گیرند، ادامه داد: رعایت نکات بهداشتی در تهیه خوراکی دانش آموزان اهمیت زیادی دارد و ضرورت دارد، میوه ها و سبزیجاتی که به منظور تغذیه برای دانش آموز فراهم می شود، از قبل در منزل شسته و گندزدایی شود.

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: والدین باید بدانند که مکمل یاری آهن برای کلیه دختران دبیرستانی برای پیشگیری از کم خونی و کمبود آهن و مکمل یاری ویتامینD برای پیشگیری از کمبود این ویتامین در دختران و پسران دبیرستانی اجرا می شود. لازم است والدین کودکان و نوجوانان خود را به مصرف این مکمل ها در مدرسه تشویق کنند.