شیوع بالای دررفتگی مفصل شانه/راهکارهای درمانی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: مفصل شانه به دلیل ساختار استخوانی ویژه بیشتر از هر مفصل بزرگ دیگری در بدن، دچار در رفتگی می شود.

رضا توکلی دارستانی، افزود: مفصل شانه به دلیل داشتن دامنه حرکتی وسیع و ساختار استخوانی ویژه، بیشتر از هر مفصل بزرگ در بدن دچار در رفتگی می شود، به طوری که حدود ۵۰ درصد در رفتگی های مفاصل بزرگ بدن در این مفصل اتفاق می افتد.

وی با بیان اینکه شایع ترین عارضه به دنبال در رفتگی حاد اولیه شانه، تکرار در رفتگی یا بی ثباتی مزمن آن است، درباره علل در رفتگی مکرر شانه، توضیح داد: به دلیل بزرگ تر بودن سر استخوان بازو نسبت به گلنوئید و کم عمق بودن حفره آن ، دررفتگی مکرر اتفاق می افتد.

این فوق تخصص جراحی شانه و پزشکی ورزشی، ادامه داد: پایداری مفصل شانه وابسته به بافت های نرم اطراف آن همچون لابروم، کپسول و رباط هاست و هنگامی که شانه به خاطر آسیب وارد شده دچار دررفتگی شانه در قسمت جلو می شود، سر استخوان شانه از مفصل (حفره) مربوط به آن با فشار خارج می شود.

وی گفت: این عامل باعث پارگی لابروم، کپسول و رباط های جلوی بازو می شود. گاهی اوقات هنگام دررفتن شانه سر استخوان بازو (بخش کروی) بر روی لبه جلوی حفره (فرو رفتگی) قرار می گیرد و این مشکل باعث ایجاد فرورفتگی و دفرمیتی در سر استخوان بازو می شود.

توکلی افزود: در تعدادی از بیماران در رفتگی شانه بطور کامل درمان نمی شود و باعث می شود مفصل ناپایدارو مکررا دررفتگی ایجاد شود. امروزه مشخص شده که هر چه بیمار در زمان اولین در رفتگی شانه جوان تر باشد، احتمال در رفتگی مکرر شانه افزایش پیدا می کند. به این ترتیب با هر بار در رفتن شانه، کپسول قدامی شانه دچار کشیدگی و پارگی می شود و در نتیجه مستعد در رفتگی مکرر با نیروهای بسیار کمترمی شوند.

وی در خصوص علائم اصلی در رفتگی مکررشانه بیان کرد: درد شانه و بازو که با حرکت دادن بازو تشدید می شود، ایجاد برآمدگی در جلو یا پشت شانه آسیب دیده، ایجاد ظاهر متفاوت برای شانه ها و ورم در محل شانه آسیب دیده، اسپاسم عضله (حرکت یکباره عضله) در محل شانه آسیب دیده، ضعف، بی حسی، یا احساس سوزش در شانه و بازوی آسیب دیده، موارد مکرر بیرون آمدن شانه از محل صحیح آن، وجود احساس دائمی درباره شل شدن شانه، احساس حرکت به داخل و خارج مفصل، یا احساس آویزان شدن شانه از علائم این بیماری است.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در خصوص روش های درمانی معمول در رفتگی مکرر شانه، گفت: پس از اولین بار دررفتگی شانه بیمار باید با استفاده از روش های مانند فیزیوتراپی وضعیت شانه را پایدار کند و احتمال در رفتن مکرر مفصل شانه را کاهش دهد.

توکلی افزود: در موارد در رفتگی شانه مکرر ممکن است درمان جراحی برای بیماران تجویز شود، این جراحی عمدتا با روش آرتروسکوپی انجام می شود، این روش نسبت به جراحی باز کم تهاجمی تر است و حداقل صدمه را به بافت شانه می زند، همچنین دوره ریکاوری بعد از جراحی بسیار کوتاهتر است.

وی در مورد روش درمانی نوین افزود : در این روش که anterior Dynamic Stabilization With Biceps Arthroscopic نامیده می شود، از تاندون دراز عضله دوسر برای مهار در رفتگی شانه استفاده می شود. در این روش نوین، سر دراز عضله دوسر از محل اصلی خود برداشته می شود و از وسط عضله قدامی شانه(ساب اسکاپولاریس) رد می شود و در سوراخی که از قبل در قدام لبه گلنوئید ایجاد شده ، تعبیه می شود. بدین ترتیب با وجود حرکات چرخشی دست، از دررفتگی مکرر شانه جلوگیری می شود.

توکلی گفت: این روش برای اولین بار در ژوئن ۲۰۱۹ در کشور فرانسه به صورت Live Surgery آموزش داده شد و تعداد بیمارانی که با این روش در دنیا جراحی شده اند، زیاد نیست . ابزار اورجینالی که برای جراحی شانه به این روش مورد نیاز است هنوز در ایران وجود ندارد ولی با تغییرات اجرایی که در نحوه تکنیک ایجاد کردیم توانستیم دو بیمار را به روش بسته جراحی کنیم. این دو بیمار جوان به دلیل در رفتگی مکرر شانه علاوه بر بافت نرم، قسمتی از استخوان را نیز از دست داده بوده اند.

وی تصریح کرد: این تکنیک در بیمارانی که کمتر از ۲۵ درصد بافت استخوانی را از دست داده اند بسیار مناسب است و در مواردی که بیش از ۲۵ درصدبافت استخوانی را از دست داده باشند از تکنیک لاتارژه استفاده می شود.