مسافربری از هند!
زمانی که ایلان ماسک، از پیشگامان طراز اول حال حاضر جهان در دو حوزه فناوری و کارآفرینی برای اولین بار از ایده نسل جدید قطارهای سریع‌السیر به نام هایپرلوپ سخن گفت، شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد که به‌زودی این رؤیا بتواند رنگ واقعیت به خود بگیرد.
به گزارش بازتاب به نقل از جام جم، جالب است بدانید هندی‌ها فقط چند قدم با افتتاح هایپرلوپ‌های مسافربری فاصله دارند. چندی پیش دولت هند از مقدمات آغاز طرحی چند میلیارد دلاری خبر داد که قرار است امکانات زیربنایی لازم برای استقرار قطارهای فوق‌سریع هایپرلوپ را فراهم کند. اما هایپرلوپ هند چه مشخصاتی خواهد داشت و چرا راه‌اندازی این سامانه فوق مدرن حمل‌ونقل در یک کشور آسیایی پرجمعیت از مهم‌ترین رویدادهای پیش‌رو در دنیای دانش و فناوری محسوب می‌شود؟
میزبانی از ویرجین هایپرلوپ وان
مقامات ایالت مهاراشترا در اشاره به بنیانگذاران این پروژه هزینه‌بردار از شرکت آمریکایی ویرجین هایپرلوپ وان
(Virgin Hyperloop One) و شرکت ترابری دریایی دی‌پی وُرلد (DP World) نام برده‌اند. در این طرح با سرمایه‌گذاری شرکت‌های نام‌برده و سایر سرمایه‌گذاران قرار است خط هایپرلوپ پونا به بمبئی ساخته شود. سفر از پونا تا بمبئی با ماشین حدود سه ساعت و نیم طول می‌کشد. درحالی‌که این فاصله با قطارهای فوق‌سریع هایپرلوپ به کمتر از ۳۵دقیقه کاهش خواهد یافت.
در مرحله اول این پروژه فقط 8/11 کیلومتر از مسیر ساخته خواهد شد. این مرحله طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده دو سال و نیم طول می‌کشد و به بودجه‌ای بالغ بر ۷۲۴ میلیون دلار نیاز دارد. اگر مهندسان در مرحله اول در غلبه بر چالش‌های این پروژه بزرگ موفق شوند، باقی‌مانده مسیر در مدت شش تا هشت سال ساخته خواهد شد.
حتما می‌پرسید چرا شرکت آمریکایی ویرجین هایپرلوپ وان روی هند دست گذاشته است؟ این شرکت در سال ۲۰۱۷ توافق‌نامه‌ای با مسؤولان ایالت‌های مهاراشترا و کارناتاکا امضا کرد تا درمورد تأسیس هایپرلوپ در این مناطق تحقیق کند. ویرجین هایپرلوپ وان، همان‌طور که احتمالا از روی اسم ویرجین حدس زده‌اید، متعلق به ریچارد برانسونِ معروف است. برانسون معتقد است شرکتش می‌تواند همان تأثیری را روی هند بگذارد که قطار در قرن بیستم گذاشت.
تفاوت هایپرلوپ با قطارهای امروزی
شاید بپرسید که اصلا هایپرلوپ چیست و چه تفاوتی با قطارهای مسافربری عادی یا حتی سریع‌السیر دارد. هایپرلوپ نوع جدیدی از حمل‌ونقل زمینی با سرعتی غیرقابل‌رقابت با قطارهای سریع‌السیر فعلی است. هایپرلوپ‌ها در مسیری تونلی حرکت می‌کنند. آن هم تونل کم‌فشاری بدون هوا تا میزان اصطکاک به پایین‌ترین حد ممکن برسد. هایپرلوپ‌ها برخلاف قطارهای معمولی چرخ‌دار نیستند. بلکه به حالتی شناور حرکت می‌کنند.
به این ترتیب بدیهی است هایپرلوپ‌ها فواصل شهرها را به هم نزدیک‌تر خواهند کرد. گفته می‌شود هایپرلوپ‌ها دو تا سه برابر از قطارهای سریع‌السیر پرسرعت‌ترند. اما حامیان این ایده بیشتر بر مزایایی ازجمله ارزان‌تر بودن و آلوده‌نکردن هوا تأکید دارند و می‌گویند هم از لحاظ اقتصادی و هم زیست‌محیطی ایده توجیه‌پذیری است.
سال‌هاست شرکت‌های فناوری حمل‌ونقل روی تحقق این ایده کار می‌کنند و موفق به ساخت چند نمونه ابتدایی نیز شده‌اند. اما پیش‌بینی می‌شود خط هایپرلوپ پونا به بمبئی نخستین نمونه تمام‌عیار این ایده باشد.
هایپرلوپ چگونه کار می‌کند؟
ایده‌ای که ایلان ماسک در سر داشت این بود که از کپسولی مسافربری استفاده شود که درون تونلی زیرزمین یا روی زمین حرکت کند و بیشتر هوای تونل هم (نه همه) با تعبیه پمپ‌های مخصوص تخلیه شود.
غلبه بر مقاومت هوا از کاربردی‌ترین استفاده‌های انرژی در فناوری‌های حمل‌ونقل پرسرعت است. هواپیماها برای پرواز در هوای کم‌تراکم به ارتفاعات بالا صعود می‌کنند. اما برای این‌که بتوانیم چنین وضعیتی را روی زمین ایجاد کنیم، کپسول هایپرلوپ به‌ناچار باید درون تونلی کم‌فشار حرکت کند تا بتواند روی زمین به سرعت هواپیماها برسد. این کپسول بالاتر از سطح تونل به حالت شناور در طول مسیر اسکی کرده و سر می‌خورد. درواقع خود کپسول لایه هوای لازم را برای حرکت شناور ایجاد خواهد کرد. به‌جای اسکی هوا هایپرلوپ‌ها می‌توانند از فناوری شناوری مغناطیسی هم برای حرکت در بالای سطح تونل بهره ببرند.
درمورد سرعت باید بگوییم که سرعت اولیه کپسول با یک موتور برقی خطی حاصل می‌شود. این موتور خارجی در فواصل مشخصی سرعت کپسول را شارژ خواهد کرد. در هایپرلوپ مدل ماسک از صفحه‌های خورشیدی برای تأمین انرژی استفاده می‌شود. صفحه‌های خورشیدی روی سطح خارجی تونل نصب می‌شوند و احتمالا بیش از میزان موردنیاز انرژی تولید خواهند کرد.
هر هایپرلوپ طبق مدل ماسک می‌تواند ۲۸ مسافر را جابه‌جا کند. اما در سایر مدل‌های هایپرلوپ امکان جابه‌جایی حداکثر ۴۰ مسافر هم وجود دارد. برخی ایده‌پردازان حتی هایپرلوپ‌هایی طراحی کرده‌اند که برای حمل بار و خودرو هم کاربرد خواهد داشت. ضمن این‌که در پایانه‌های هایپرلوپ هر دو دقیقه (یا هر ۳۰ ثانیه در زمان اوج مسافر) مسافرگیری خواهد شد.
هند از استقرار هایپرلوپ چه سودی می‌برد؟
ساخت هایپرلوپ در مسیر پونا به بمبئی برای صدها نفر شغل ایجاد خواهد کرد. ضمن این‌که میلیاردها دلار منفعت اقتصادی نصیب این کشور پرجمعیت می‌کند. ایالت مهاراشترا می‌تواند به مرکز تأمین قطعات ساخت هایپرلوپ در آسیا تبدیل شود وبه سایر کشورهای جهان صادرات داشته باشد. مقامات مهاراشترا معتقدند هندوستان در نتیجه موافقت با اجرای این پروژه در ردیف قدرت‌های پیشتاز در این زمینه قرار می‌گیرد و این موضوعی است که به تقویت غرور ملی مردم هند منجر خواهد شد.
هندی‌ها می‌توانند امیدوار باشند که با توسعه فناوری هایپرلوپ در این کشور حداقل از بابت حمل‌ونقل زندگی باکیفیت‌تری را تجربه خواهند کرد. این فناوری در جای شلوغی مانند هند از ظرفیتی انقلابی برخوردار است. سالانه ۷۵ میلیون مسافر در مسیر پونا به بمبئی و برعکس جابه‌جا می‌شوند. این رقم براساس پیش‌بینی‌های آماری به سالانه ۱۳۰ میلیون مسافر در سال 1405/ ۲۰۲۶ خواهد رسید. با استقرار هایپرلوپ در این مسیر پرتردد انتظار می‌رود که سالانه بتوان ۲۰۰ میلیون مسافر را در کمتر از ۳۵ دقیقه بین دو شهر مهم پونا و بمبئی جابه‌جا کرد.
هایپرلوپ پونا به بمبئی علاوه‌بر منافع اجتماعی و اقتصادی برای هند از لحاظ زیست‌محیطی هم به نفع این کشور خواهد بود. زیرا میزان انتشار مستقیم گازهای آلاینده در هایپرلوپ‌ها صفر است.
قیمت بلیت هایپرلوپ چقدر خواهد بود؟
جا دارد اشاره‌ای هم به قیمت بلیت داشته باشیم. ویرجین هایپرلوپ وان هنوز در این مورد واضح صحبت نکرده است و می‌گوید تعیین قیمت نهایی بلیت به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. اما این شرکت امید داده است که به وقتش تلاش خواهد کرد قیمت بلیت را در حدی که برای همه قابل‌خرید باشد تنظیم کند.
هند از دید این شرکت به چند دلیل کشوری ایده‌آل برای استقرار فناوری هایپرلوپ است: نیاز به توسعه زیرساخت‌ها، استعداد مهندسی بالا، هزینه‌های پایین ساخت و تولید، حمایت سیاسی و قوانین زیست‌محیطی مطلوب. ویرجین هایپرلوپ وان ادعا می‌کند به دلایل گفته‌شده درنهایت هایپرلوپ برای مسافران و گردانندگان این فناوری وسیله‌ای مقرون‌به‌صرفه برای سفر خواهد بود.
تجربه سفر با هایپرلوپ چگونه خواهد بود؟
منتقدان این فناوری آینده‌نگرانه معتقدند با هایپرلوپ نمی‌توان سفر چندان راحتی را تجربه کرد. زیرا سرعت بالای هایپرلوپ در تونل مخصوص ممکن است تهوع‌آور و ناراحت‌کننده باشد. اما ویرجین هایپرلوپ وان ادعا می‌کند که به‌هیچ‌وجه این‌طور نیست. بلکه سفر با هایپرلوپ به سوارشدن در آسانسور یا هواپیما می‌ماند و عوارض ناراحت‌کننده‌ای نخواهد داشت.
این را هم بدانید که از داخل کپسول هایپرلوپ نمی‌توانید چشم‌اندازهای مسیر را ببینید. چراکه این کپسول‌ها بدون پنجره ساخته خواهد شد. تازه اگر هم پنجره‌ای داشته باشد، داخل تونل حرکت می‌کند و راهی به بیرون ندارد. اما طراحان هایپرلوپ وعده داده‌اند برای هر مسافر سیستم سرگرمی تعبیه کنند تا تجربه سفر با هایپرلوپ کسل‌کننده نباشد.
آینده فناوری هایپرلوپ
اگر قرار باشد قطارهای هایپرلوپ با سرعتی قابل رقابت با هواپیما مسافران را جابه‌جا کنند و در عین حال دارای قیمت مناسب و قابل‌خرید برای اکثریت باشند و آلایندگی نداشته باشند، پس آیا در آینده توسعه این قطارها جای سفر با هواپیما را نخواهد گرفت؟ اصلا پیش‌بینی ساده‌ای نیست! توسعه قطارهای هایپرلوپ قطعا برای محیط‌زیست اتفاق خوبی خواهد بود. چون به‌هرحال در مقایسه با هواپیما و زیرساخت‌های فرودگاهی آلاینده‌های کمتری را به محیط‌زیست وارد خواهند کرد. کسانی که دستی در پیشبرد پروژه‌های هایپرلوپ دارند، معتقدند هایپرلوپ جایگزین بهتری برای هواپیماست. اما انکار نمی‌کنند که توسعه این فناوری، خصوصا در مرحله آزمایشی، تا حدودی دارای تبعات زیست‌محیطی خواهد بود. اما این فناوری را درمجموع بهینه‌تر از هواپیما و قطار در بلندمدت می‌دانند.
با این حال بعید است هایپرلوپ بتواند کاملا جای هواپیما را بگیرد. ساخت هایپرلوپ‌های قاره‌پیما نه‌تنها پیچیده بلکه شدیدا هزینه‌بر است. بنابراین فعلا پیش‌بینی‌ها از این قرار است که هایپرلوپ‌ها بیشتر برای جایگزینی پروازهای کوتاه بین‌شهری کاربرد خواهند داشت.
