غارنشین سیاه پوش را بشناسیم
غارنشین سیاه پوش یا همان خرس سیاه که در گویش بلوچی، به «مَم» یا «هرس» معروف است در برخی مناطق استان کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان پراکنده است و معمولاً در مناطق کوهستانی و جنگلی در ارتفاعات ۵۰۰ متر تا ۲۷۰۰ متر زندگی می‌کند.
خرس سیاه که به آن خرس سیاه بلوچی نیز گفته می‌شود، دو سال یک بار زادآوری می‌کند که در هر بار زادآوری یک یا دو توله دارد. مدت آبستنی این گونه هفت تا هشت ماه است. خرس سیاه نر دارای ۱۱۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم وزن و ماده ۶۵ تا ۹۰ کیلوگرم است.
طول دم خرس سیاه ۷ تا ۷۰ سانتی‌متر و طول بدن این گونه ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر است. گوش‌های نسبتاً بزرگ و گرد و موهای بلند و سیاه رنگ دارد همچنین یک لکه سفید به شکل ۷ روی سینه خرس سیاه وجود دارد. به‌طور معمول طول عمر خرس سیاه ۲۵ سال است.
خرس سیاه به لحاظ رفتارشناختی، شبگرد است ولی در صورت داشتن توله و یا احساس امنیت در روز هم دیده می‌شود. به‌طور معمول روزها در غار یا بین شکاف سنگ‌ها و یا زیر سایه درختان استراحت می‌کند. معمولاً خواب زمستانی دارد و هنگام خواب از چربی ذخیره شده در طول زمان فعالیت خود استفاده می‌کند.
خرس سیاه قابلیت بالا رفتن از درخت را به خوبی دارد. این گونه با ادرار کردن، مدفوع، مالیدن خود به درختان بوی خود را بر جای می‌گذارد تا حضور خودشان را برای سایر خرس‌ها نشان دهد.
اهمیت خرس سیاه برای انسان و نقش بوم‌شناختی از منظر طبیعت‌گردی و ارزش زیستی، احیای زیستگاه‌های جنگلی (انتقال و انتشار بذر گونه‌های گیاهی)، کنترل جمعیت حشرات و جوندگان قابل ذکر و بررسی است.
خرس‌های سیاه در طبیعت گونه همه چیزخوار به شمار می‌آیند و از جمله خوراکی این گونه پسته وحشی، خرما، کنار، انگور، زردآلو، گیاهان علفی، انجیر، حشرات، جوندگان، خزندگان، ماهیان، پرندگان، لاشه خواری و عسل است.
متأسفانه روند جمعیت این گونه در آسیا نزولی است که شکار و صید گونه، استفاده از اجزای بدن خرس در طب سنتی، فروش توله‌ها در بازار سیاه، سمی کردن لاشه حیوانات اهلی، ناآگاهی مردم نسبت به ارزش‌های گونه، افزایش نگرش منفی نسبت به حضور گونه مهمترین عوامل تهدید جمعیت خرس سیاه است. براساس بررسی‌های صورت گرفته تعداد خرس سیاه در سال ۱۳۹۴ در استان کرمان ۶۰ تا ۱۲۰، هرمزگان ۲۰ تا ۵۰، سیستان و بلوچستان ۵۰ تا ۱۰۰ تخمین زده شده است.
به گزارش ایسنا، لازم به ذکرست که تعداد خرس سیاه کشته شده توسط انسان از سال ۹۰ تا ۹۴ در استان کرمان ۱۰ تا ۲۵، استان هرمزگان ۹ تا ۱۵ و استان سیستان و بلوچستان ۵ تا ۲۰ قلاده بوده است.
بر اساس اعلام سازمان محیط زیست تکه تکه شدن زیستگاه، بهره‌برداری از جنگل‌ها برای زغالگیری، معدن‌کاوی، احداث جاده‌های روستایی و شهری و چرای بی‌رویه مهمترین عوامل تخریب زیستگاه خرس سیاه است.
