دلایل تعطیلی واحدهای صنعتی بررسی شود
یک کارشناس اقتصادی گفت: با توجه به آمار نگران کننده ای که در زمینه میزان تعطیلی شرکت‌های کوچک و متوسط وجود دارد بررسی دلایلی که باعث حذف شرکت های کوچک و متوسط از بازار می‌شود ضروری است.
به گزارش بازتاب طبق گزارش مرکز آمار ایران، بخش عمده اشتغال (۵۹.۲) صنعتی کشور طی سال ۱۳۹۰ در بنگاه‌هایی با کارکنان کمتر از ۴۰۰ نفر متمرکز بوده است. با این‌حال، متأسفانه در چند سال اخیر، به علل مختلفی، بنگاه‌های کوچک و متوسط به سمت تعطیلی و نیمه‌تعطیلی پیش‌رفته‌اند. بر اساس اطلاعات برآمده از گزارش مذکور، حداقل ۶٠ درصد بنگاه‌های تولیدی که اغلب بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند، تعطیل شده‌اند.
تا اواخر فرودین سال ۱۳۹۵، ۵۰ درصد واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی با ۲۵ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کردند و این در حالی است که در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۰ هزار واحد تولیدی تعطیل شده‌اند.
احسان جنتی فرد، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت شرکت های کوچک و متوسط صنعتی گفت: با توجه به جایگاه و اهمیت ویژه شرکت های کوچک و متوسط در اقتصاد و نظر به آمار نگران کننده ای که در زمینه میزان تعطیلی این واحدها و یا فعالیت در شرایط رو به افول آنها وجود دارد، ضرورت بررسی دلایلی که می توانند زمینه های حذف شرکت های کوچک و متوسط را فراهم آورند بیش از پیش احساس می شود.
وی ادامه داد: ورود بنگاه های اقتصادی به عرصه اقتصاد همواره به عنوان معیاری اصلی برای سنجش عملکرد هر بخش یا منطقه محسوب می‌شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: در حالیکه برخی که فعالیت شرکت‌ها در مقیاس کوچک تر را پیشنهاد می کنند، گروهی دیگر بر این باورند که شرکت های بزرگ به دلیل استفاده از صرفه های ناشی از مقیاس بر بنگاه های کوچک ارجحیت دارند.
وی افزود: در اقتصاد، ساختار بازار یکی از ابتدایی ترین مبانی می باشد که بر مبنای آن هر بازار در طیفی بین رقابت کامل تا انحصار کامل قرار می گیرد و اندازه بهینه تولید مفهومی است که با توجه به ساختار بازاری که در آن قرار گرفته است تعیین می شود. اهمیت اندازه بهینه از آن جهت است که با مقایسه اندازه موجود در هر بنگاه با اندازه بهینه می توان به ظرفیت های ممکن از حیث اشتغال، تولید و ارزش افزوده دست یافت.
جنتی فرد اعتقاد دارد : در ادبیات اقتصادی سطحی از تولید که در آن از صرف های مقیاس به طور کامل استفاده می شود و هزینه متوسط در حداقل خود باشد را سطح تولید بهینه یا حداقل اندازه کارا (Minimum Efficient Scale) می نامند.
وی با اشاره به روش های تحقیق و آمارسنجی در صنعت لبنی گفت: به منظور بررسی میزان آسیب و یا تهدیدی که برای شرکت های کوچک و متوسط در این صنعت وجود دارد میزان سهم بازار این شرکت ها طی سال های ۹۰ – ۹۴ مورد بررسی قرار گرفته است.
جنتی فرد گفت: صنعت محصولات لبنی به دلیل شرایط آب و هوایی ایران به عنوان یکی از مزیت های نسبی ورود به عرصه های تجارت بین الملل قلمداد می شود. اما این صنعت نتوانسته است متناسب با این مزیت جایگاه شایسته خود را در بین کشورها کسب نماید. تولید در اندازه هایی کمتر از اندازه بهینه از اصلی ترین دلیل این موضوع محسوب می شود. به این منظور تعداد ۲۱ شرکت در گروه محصولات لبنی جهت مطالعه در طی سال های ۹۰ – ۹۴ انتخاب شده اند.
وی ادامه داد: ۱۸۰ شاخص عملکردی بنگاه‌ها که هر سال داده های خام آنها از صورت های مالی حسابرسی شده گرفته شده و به دو نرخ جاری و تورم زدایی شده محاسبه شده اند. بر این اساس در طی سال های مورد بررسی مقادیر ارزش افزوده این شرکت ها جهت مقایسه با یکدیگر مورد استفاده قرار گرفته است که به صورت جدول زیر می باشد:
این تحلیلگر اقتصادی اظهار کرد:براساس مطالعه انجام شده، در سال ۹۰ تنها ۳ شرکت از مقدار حداقل اندازه کارا بالاتر بوده اند و در سال های بعد نیز شرکت سوم کمتر از مقدار مربوط به حداقل اندازه کارا قرار گرفته است و در سال های بعد نیز از این مقدار فاصله می گیرد
وی ادامه داد: بنابراین همانطور که پیشتر هم عنوان شد با توجه به اینکه صنعت محصولات لبنی به عنوان یکی از مزیت های رقابتی در اقتصاد کشور مطرح می باشد و با توجه به ماهیت این صنعت که واحدهای تولیدی آن بیشتر باید به مصرف کننده نزدیک باشند می تواند فرصت مناسبی را برای رقابت در منطقه نیز فراهم نماید. بنابراین در ارتباط با موضوع شرکت های کوچک و متوسط یکی از مهمترین نکاتی که به آن پرداخته شود، تداوم فعالیت های آنها در صنعت مربوطه می باشد.
جنتی فرد با اشاره به اشتغالزایی در شرکت‌های کوچک و متوسط گفت: یکی از مباحثی که در ارتباط با شرکت های کوچک و متوسط بیشتر مطرح می شود تاسیس و راه اندازی و تکثرگرایی بیش از حد شرکت های کوچک و متوسط در صنایع مختلف به منظور اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری در شهرهای مختلف در کشور می باشد.
وی تاکید کرد: اما نکته مهمی که باید به آن توجه نمود تداوم حیات این شرکت ها پس از تاسیس می باشد چرا که اگر پس از مدتی فعالیت به حالت تعطیل و یا نیمه تعطیل درآیند بخش عمده ای از نفرات به کار گرفته شده به جمع بیکاران آن منطقه افزوده خواهند شد و با توجه به برنامه ریزی هایی که این اشخاص تازه بیکار شده برای زندگی شخصی خود بر اساس فعالیت در آن واحد تولیدی برای انجام داده اند و اکنون با با وضعیت ورشکستگی بنگاه مواجه شده اند می تواند تبعات زیان بار بیشتری نسبت به بیکاری اولیه به بار آورد.
جنتی فرد خاطرنشان کرد: بنابراین ضروری است بنگاه‌های اقتصادی و همچنین سیاستگذاران نسبت به موضوع بزرگ شدن یک شرکت که حتی در اندازه کوچک و متوسط نباشد اما هنوز در اندازه حداقل کارا فعالیت نمی نمایند توجه بیشتری نمایند.
وی در پایان با اشاره به روش‌های کلان مدیریتی در اداره شرکت های کوچک و متوسط گفت: برای بنگاه های کوچک و متوسط ضروری است با توجه به اینکه در چه صنعتی در حال فعالیت هستند با تشخیص اندازه بهینه تولید در زمینه فعالیتی خود در جهت رسیدن به این اندازه تلاش نمایند تا بتوانند از ویژگی های صرفه به مقیاس تولید در صنعت خود بهره مند شوند. در غیر اینصورت شرکت های بزرگتری که در این حیطه فعالیت می نمایند عرصه را بر آنها تنگ می نمایند و با گذشت زمان بازار به سمت انحصار بیشتر حرکت نموده و بنگاه های کوچک با تهدیدهای جدی مواجه خواهند شد.
