آمارهای «باروری نکاحی» و «بیکاری» دهه شصت و هفتادی‌ها
جوانی پراهمیت‌ترین دوران در زندگی فردی و اجتماعی است. در این دوره در عین حال که فرد نیرویی مولد و با اهمیت برای جامعه خود محسوب می‌شود، درصورت نداشتن شرایط مناسب اشتغال هزینه‌های زیادی نیز به جامعه تحمیل می‌کند. در آستانه روز جوان یک جمعیت شناس آمارهایی از وضعیت فعلی و گذشته جوانان ارائه داده، عددهایی که اگر نگران کننده نباشد حداقل به منزله هشداری برای نگرانی در آینده به شمار می‌رود؛ آمارهای مثل بیکاری و کاهش تعداد جوانان کشور است.
شهلا کاظمی پور با بیان اینکه در سال ۹۰ جمعیت ۱۸ تا ۳۵ ساله‌های ایران ۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بوده است، گفت: این جمعیت در سال ۹۵ به ۲۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسیده است که این رقم نشان دهنده رشد منفی جمعیت جوان در کشور است، این در حالیست که میزان رشد کلی جمعیت در کشور طی این پنج سال ۱.۲۴ درصد بوده است اما این رقم در بین جمعیت جوانان منفی یک است.
به گفته وی دلیل این مسئله کاهش موالید ایران در ۲ تا ۳ دهه اخیر بوده است که در حال حاضر در بین جمعیت جوان کشور نمود پیدا کرده است.
کاهش تعداد زنان و مردان جوان ایرانی
این جمعیت شناس با بیان اینکه جمعیت مردان ۱۸ تا ۳۵ سال در سال ۹۰، ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بوده که این رقم در سال ۹۵ به ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده است افزود: تعداد زنان ۱۸ تا ۳۵ سال نیز در سال ۹۰، ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده که این رقم در سال ۹۵ به ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است. این ارقام نشان می‌دهد ضریب کاهش جمعیت زنان کمی بیشتر بوده است.
علی‌رغم اعلام کاهش نرخ ازدواج، تعداد زنان و مردان مجرد در حال کم‌شدن است
کاظمی پور با بیان اینکه جمعیت مردان مجرد در سال ۹۰، شش میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده است تصریح کرد: این رقم در مورد زنان در سال ۹۰، چهار میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است که در مقایسه با سال ۹۵ تعداد مردان مجرد به شش میلیون و ۴۰۰ هزار نفر و تعداد زنان مجرد در این سال به سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر رسیده است. این ارقام نشان دهنده کاهش تعداد زنان و مردان مجرد طی این مدت است و به عبارت دیگر تعداد زنان و مردان مجرد علی رغم اینکه گفته می‌شود ازدواج کاهش یافته است، در حال کم شدن است.
وضعیت تحصیلی و بیکاری ۱۸ تا ۳۵ ساله‌ها
وی با اشاره به تعداد مردان محصل ۱۸ تا ۳۵ سال در سال ۹۰ نیز گفت: حدود ۱۹ درصد مردان در این سال مشغول به تحصیل بودند که این رقم در مورد زنان ۱۹.۴ درصد است. همچنین میزان مردان محصل سال ۹۵ به ۱۸.۶ درصد کاهش یافته و این رقم در مورد زنان نیز به ۱۷.۱ درصد رسیده است. بیشترین میزان کاهش این ارقام مربوط به جمعیت بالای ۲۰ سال بوده است.
این جمعیت شناس با اشاره به ارقام اشتغال و بیکاری نیز در بین جوانان ۱۸ تا ۳۵ سال در سال ۹۰ گفت: در این سال حدود ۷۵ درصد مردان از نظر اقتصادی فعال بودند که سه چهارم از این جمعیت (حدود ۸۱ درصد) شاغل بوده و حدود ۱۹ درصد نیز بیکار و یا در جستجوی کار بودند. در مورد زنان نیز در سال ۹۰ تنها ۱۶ درصد آنان از نظر اقتصادی (معادل دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر) فعال بودند که از این تعداد نیز سه چهارم آنها شاغل و یک چهارم آنها معادل ۵۰۰ هزار نفر بیکار و یا در جستجوی کار بودند.
کاهش میزان خالص ازدواج برای هر دو جنس
کاظمی پور در ادامه با اشاره به تعداد ازدواج‌ها در سال ۹۰ بین جمعیت جوان ۱۸ تا ۳۵ سال اظهار کرد: در این سال ۸۵۱ هزار مورد ازدواج به ثبت رسیده است که این رقم در سال ۹۵ به ۶۱۶ هزار مورد کاهش یافته است. به عبارت دیگر با کم شدن تعداد جوانان مجموع ازدواج‌ها نیز شش درصد کاهش یافته است.
کاظمی پور در ادامه با اشاره به میزان ازدواج‌ها در بین جمعیت مجردان نیز توضیح داد: میزان خالص ازدواج در سال ۹۰ برای آقایان ۱۲.۴ درصد بوده که این رقم در مورد زنان رقم ۱۸.۲ درصد را نشان می‌دهد. میزان ازدواج زنان در بین جمعیت مذکور نسبت به مردان بیشتر است. همین آمار در سال ۹۵ نشان می‌دهد مجموع ازدواج‌ها برای جوانان ۱۸ تا ۳۵ سال نسبت به جمعیت مجردان ۶۱۸ هزار مورد بوده که این رقم در مورد مردان ۹.۶ درصد و در بین زنان ۱۶.۲ درصد است. مقایسه آمار این دو مقطع زمانی هم در بین مردان و هم در بین زنان نشان دهنده کاهش میزان خالص ازدواج برای هر دو جنس است.
افزایش ۰.۳ درصدی میزان طلاق ۱۸ تا ۳۵ ساله‌ها در سال ۹۵
وی با اشاره به اینکه میزان طلاق در سال ۹۰، ۱۰۹ هزار مورد ثبت شده است، گفت: میزان خالص طلاق که نسبت به متاهلان سنجیده می‌شود در بین مردان ۱.۶ درصد و در بین زنان ۱.۳ درصد است. همچنین میزان طلاق در سال ۹۵ به حدود ۱۳۲ هزار مورد رسیده که نشان دهنده افزایش ۰.۳ درصدی بوده است.
به گفته وی اگر این ارقام را نسبت به مردان متأهل در سال ۹۵ در نظر بگیریم. این ارقام در بین مردان به ۲.۱ درصد و در بین زنان به ۱.۵ درصد می‌رسد. همچنین می‌توان گفت: در مجموع طلاق در هر دو جنس افزایش داشته است.
آمارهای «باروری نکاحی» جوانان طبق آخرین آمارگیری کشور
کاظمی پور با بیان اینکه میزان کل باروری در سال ۹۰ یک میلیون و ۴۰۰ هزار مورد بوده است، گفت: همچنین میزان باروری برای بازه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال در سال ۹۰ یک میلیون و ۱۶۸ هزار مورد بوده است. همچنین این رقم نسبت به زنان همسردار به ۱۳۵ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر می‌رسد. به عبارت دیگر از بین هر ۱۰۰۰ زن همسردار در سال ۹۰، ۱۳۵ مورد باروری اتفاق افتاده است به این نرخ «باروری نکاحی» گفته می‌شود.
وی افزود: همچنین در سال ۹۵ مجموع متولدان حدوداً یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بوده است که این رقم در بین جوانان ۱۸ تا ۳۵ سال به یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر می‌رسد و نشان می‌دهد که میزان ولادت طی این پنج سال نزدیک به دو درصد افزوده شده است. همچنین رقم باروری نکاحی نیز در بین جمعیت ۱۸ تا ۳۵ سال، سال ۹۵ حدود ۱۴۶ مورد در هر ۱۰۰۰ نفر بوده است. اهمیت این ارقام در آنجاست که نشان می‌دهد با وجود کاهش تعداد ازدواج‌ها میزان باروری برای این سنین افزایش یافته است.
تفاوت چشمگیر نرخ بیکاری بین زنان و مردان ایرانی
عامل اصلی نرخ بیکاری دهه شصتی‌ها
این جمعیت شناس در ادامه با اشاره به وضعیت اشتغال و بیکاری در بین جوانان کشور نیز توضیح داد: در جامعه ما نرخ بیکاری بین زنان و مردان تفاوت چشمگیری دارد. بیکاری زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد تازه واردان به بازار کار بیشتر از خارج شدگان از بازار کار به دلیل فوت، بازنشستگی یا … باشد. در صورت عدم ایجاد مشاغل جدید و رشد جمعیت جوان حتی در کشورهای توسعه یافته نیز نرخ بیکاری افزایش می‌یابد.
وی با بیان اینکه در کشور ما عامل اصلی نرخ بیکاری، وسیع شدن قاعده هرم سنی جمعیت در بین متولدان دهه ۶۰ است، توضیح داد: به دلیل سرمایه گذاری پایین و بالا بودن هزینه جمعیت جوان دولت‌ها نتوانستند صنعت را توسعه دهند و به این ترتیب نرخ بیکاری در کشور افزایش یافته است. پیشگیری و برطرف کردن این مشکل مستلزم داشتن برنامه ۲۰ ساله بوده است بطوریکه باید از همان دهه ۶۰ فکری به حال اشتغال، تحصیل، ازدواج و … این جمعیت می‌شد اما الان برطرف کردن این مشکلات امکان پذیر نیست.
کاظمی‌پور در ادامه افزایش تعداد زنان تحصیل کرده متقاضی کار را از دیگر دلایل افزایش نرخ بیکاری در کشور عنوان کرد و گفت: پیش از این بین ۸۰ تا ۹۰ درصد زنان خانه دار بودند و این در حالیست که با افزایش نرخ تحصیلات دختران تقاضای آنها برای ورود به بازار کار نیز افزایش یافته است و این مسئله بیشتر از ارتباط با ساختار سنی جمعیت به تغییر در ساختار فرهنگی و اجتماعی جمعیت مرتبط است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه آمار بیکاری پنهان نسبت به میزان بیکاری آشکار در کشور نگران کننده‌تر است توضیح داد: در کشور ما عمدتاً روی بیکاری آشکار دست می‌گذارند. این در حالیست که در کشورهای توسعه یافته اساساً مسئله بیکاری آشکار مطرح نیست. ممکن است یک واحد اقتصادی مثل کارخانه، حتی تعدادی از نیروهای شاغلش را تعدیل کند اما از آنجایی که دولت به این افراد بیمه بیکاری پرداخت می‌کند این مسائل چندان نگران کننده نیستند.
وی در ادامه با بیان اینکه مشکل اصلی کشور بیکاری پنهان است تصریح کرد: این مسئله به این معنی است که افراد کار می‌کنند اما به افزایش تولید ملی کمک نمی‌کنند. این مشاغل مثل دلالی یا مسائلی همچون از زیر کار در رفتن. بازده کاری پایین یا اشتغال افراد غیر متخصص در پوزیشن‌های شغلی تخصصی است.
کاظمی پور با بیان اینکه اساساً بیکاری آشکار ناشی از بیکاری پنهان است توضیح داد: زمانی که یک فرد متخصص در یک موقعیت شغلی متناسب قرار می‌گیرد می‌تواند چندین فرد دیگر را مشغول به کار کند. این در حالیست که وقتی شخصی غیر متخصص در یک موقعیت شغلی قرار می‌گیرد حتی ۱۰ فرصت شغلی دیگر را می‌سوزاند و به نظر می‌رسد مشکل اصلی اشتغال کشور در بین جوانان به همین عامل مرتبط است.
