آغاز رقابت تسلیحاتی در جهان
یک کارشناس مسائل بین الملل گفت: «بر اساس INF آمریکا و روسیه ملزم شدند که بخشی از موشک‌های بالستیک و کروز خود را که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند را از اروپا خارج کنند. حالا اگر این توافق نباشد، آمریکایی‌ها می‌توانند مجددا موشک‌های خود را در کشور‌های مثل آلمان، بلژیک، هلند، ترکیه و… مستقر کنند و روس‌ها هم می‌توانند در منتهی الیه مرز خود یعنی در مرز با اوکراین مستقر کنند و با توجه بردT این موشک میتواند برخی شهر‌های اروپا را هدف قرار دهد؛ لذا یک رقابت تسلیحاتی در جهان ایجاد خواهد شد. ضمن اینکه ممکن است این موشک‌ها در بخش‌های دیگر هم مستقر شوند. مثلا روس‌ها در بخش آسیایی مستقر کنند و چینی‌ها هم همینطور؛ بنابراین در مناطق مختلف تنش بسیاری ایجاد خواهد شد.»
در سال ۱۹۸۷ بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میان ریگان و گورباچف و پس از فروپاشی شوروی با روسیه یک پیمانی تحت عنوان INF به امضا رسید که بر اساس آن طرفین موظف شدند همه موشک‌های هسته‌ای و سکو‌های پرتاب آن‌ها را تا فاصله ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر (کوتاه‌برد) و ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (میان‌برد) را نابود کنند. اما حالا با گذشت بیش حدود ۳۰ سال از این پیمان دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸ اعلام کرد که به دلیل نقض مکرر این پیمان توسط روسیه، آمریکا از پیمان مذکور خارج خواهد شد و حالا تعلیق تعهدات از ۲۳ بهمن آغاز شده است.
در همین خصوص امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر مسائل بین الملل طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «تصمیمی که ایالات متحده اتخاذ کرده، اعلام خروج از توافق موشک‌های میان برد به نام INF است. این اعلام خروج به معنی تعلیق تعهدات آمریکا است و تا زمان خروج، مقامات ایالات متحده یک زمان ۶ ماهه را به روسیه داده اند تا به خواسته کاخ سفید عمل کنند. یعنی اگر روسیه طی این مدت نتواند نظر آمریکا را تامین کند، کاخ سفید به طور کامل از INF خارج خواهد شد و این پیمان به طور کلی از بین خواهد رفت و این تبعات بسیاری به همراه خواهد داشت.»
وی ادامه داد: «یکی از این تبعات این است که در وهله نخست این توافقی که میان دولت وقت در ایالات متحده و دولت وقت در شوروی در سال ۱۹۸۷ صورت گرفت و بر مبنابی آن طرفین متعهد شدند که به میزان قابل ملاحظه‌ای برخی از موشک‌های خود مثل موشک‌های بالستیک و کروز و سکو‌های پرتاب آن‌ها را از بین ببرند و دیگر در قاره اروپا این موشک‌ها را نصب نکنند، از بین خواهد رفت و بعد مدت زمان شش ماه اگر توافقی بین طرفین صورت نگیرد هم روسیه و هم اوکراین، قزاقستان و بلاروس که در آن سال از جمله جمهوری‌هایی بودند که داری سلاح هسته‌ای بودند، الان می‌توانند به همراه آمریکا موشک‌های کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای بسازند و در اروپا مستقر کنند.»
او افزود: «نکته قابل توجه این است که آمریکایی‌ها مدعی هستند که چینی‌ها همین الان هم در این رقابت حضور دارند؛ لذا با از بین رفتن INF قطعا حضور چین در این رقابت افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد؛ بنابراین بی راه نیست اگر بگوییم که بعد IMF دنیا با موج بزرگی از ساخت موشک‌های هسته‌ای و تهدید به ساخت این موشک‌ها مواجه خواهد شد. به عبارت ساده‌تر از بین رفتن INF منجر به یک آشوب و بی نظمی بزرگ در جهان می‌شود که بسیاری از کشور‌ها را در بر خواهد گرفت.»
ابوالفتح عنوان کرد: «پیامد بعدی تصمیم اخیر ایالات متحده که شاید به خروج آن‌ها از INF منجر می‌شود این است که زمینه برای رسیدن به تفاهمات امنیتی و سیاسی بین مسکو و واشنگتن از بین برود و نتیجه این اتفاق را می‌توان در حوزه‌های پرچالشی مثل شرق اروپا و شرق وغرب آسیا و آمریکای لاتین مشاهده کنیم. به عبارت ساده‌تر از بین رفتن INF منجر به این می‌شود که طرفین به صورت دائمی به یکدیگر سوظن داشته باشند و این مسئله یک بلبشو بزرگ در جهان ایجاد خواهد کرد.»
این تحلیلگر مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است طی این شش ماه روسیه حاضر باشد به خواسته‌های ایالات متحده تن دهد و به نوعی در برابرخواسته‌های ترامپ سر فرود آورد، گفت: «ببینید آمریکایی‌ها مسئله خروج از IMF را در سه مرحله زمانی مطرح کردند. در ابتدا یک فرصت چند روزه به روسیه دادند تا طی ۶۰ روز اگر به توافق برسند و در غیر این صورت از دوم فوریه (۱۳ بهمن) تعهداتش تعلیق می‌شود. در این ۶۰ روز با وجود اینکه روس‌ها تلاش کردند مذاکراتی را انجام دهند، اما بنابر گفته مقامات آمریکایی به نحوی نبود که نشان دهد آن‌ها واقعا به دنبال دستیابی به توافق هستند.»
او ادامه داد: «حالا بعد از امروز تا شش ماه زمان است که مذاکراتی انجام شود و قطعا هر دو طرف تلاش می‌کنند که این مذاکرات انجام شود، ولی می‌توان پیش‌بینی کرد همانطور که در ۶۰ روز نخست هیچ دستاوردی نداشتند، احتمالا این شش ماه هم بدون نتیجه تمام شود. زیرا آمریکایی‌ها به صراحت اعلام کرده اند که صرفا پیمانی را می‌پذیرند که منافع آمریکا در آن تامین شده باشد. البته باید به این نکته هم توجه داشت که الان مشکل آمریکا صرفا روسیه نیست و همانطور که عرض کردم مقامات آمریکایی مدعی هستند که چینی‌ها موشک‌های کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای می‌سازند و متحدانشان در ناتو هم با آن موافقت کرده اند.»
وی تصریح کرد: «بنابراین الان نگرانی اصلی ایالات متحده، چین است. زیرا تلویحا اعلام کرده اند که INF محدودیت‌هایی را برای روسیه و آمریکا ایجاد کرده و چین که عضو آن نیست در حال بهره بردن از این پیمان است؛ لذا الان آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدن که یا باید روس‌ها را تحت فشار قرار دهند و از INF خارج شوند یا به نوعی عمل کنند که چینی‌ها هم ملزم به قبول مفاد این پیمان شوند. یعنی INF از یک توافق میان آمریکا و شوروی به یک پیمانی میان روسیه، چین و ایالات متحده تبدیل شود. البته به احتمال زیاد چینی‌ها حاضر به قبول این خواست ایالات متحده نخواهند شد. زیرا معتقدند که اصلا دلیلی ندارد بخواهند برای خود محدودیتی ایجاد کنند؛ بنابراین هرچقدر هم روس‌ها موافق مذاکره باشند و بخواهند خواست آمریکا را عملی کنند، کاخ سفید زیر بار نخواهد رفت.»
این تحلیلگر مسائل بین الملل در خصوص اینکه برخی محتوای پیمان INF را با NPT اشتباه گرفته اند، گفت: «این دو پیمان کاملا متفاوت است. در NPT اشاعه تسلیحات اتمی در جهان را منع کرده است که اکثر کشور‌ها عضو ان هستند و بر اساس آن کشور‌های اتمی را متعهد می‌کند سلاح‌های اتمی خود را نابود کنند و باقی کشور‌ها هم به سمت ساخت سلاح اتمی پیش نروند. اما INF صرفا میان آمریکا و روسیه است و درباره خلع سلاح انجام شده است. به طور کلی در برهه‌های مختلف پیمان‌های متعددی در این زمینه میان آمریکا و شوروی امضا شد که این صرفا میزان تسلیحات دو طرف را تنظیم می‌کند.»
ابوالفتح در پاسخ به این سوال که از بین رفتن INF تا چه حد کشور‌های دیگر به خصوص اروپایی‌ها را وارد تنش میان روسیه و آمریکا خواهد کرد، عنوان کرد: «ببینید بر اساس INF آمریکا و روسیه ملزم شدند که بخشی از موشک‌های بالستیک و کروز خود را که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند را از اروپا خارج کنند. حالا اگر این توافق نباشد، آمریکایی‌ها می‌توانند مجددا موشک‌های خود را در کشور‌های مثل آلمان، بلژیک، هلند، ترکیه و.. مستقر کنند و روس‌ها هم می‌توانند در منتهی الیه مرز خود یعنی در مرز با اوکراین مستقر کنند و با توجه برد این موشک میتواند برخی شهر‌های اروپا را هدف قرار دهد؛ لذا یک رقابت تسلیحاتی در جهان ایجاد خواهد شد. ضمن اینکه ممکن است این موشک‌ها در بخش‌های دیگر هم مستقر شوند. مثلا روس‌ها در بخش آسیایی مستقر کنند و چینی‌ها هم همینطور؛ بنابراین در مناطق مختلف تنش بسیاری ایجاد خواهد شد.»
