تومان همتای دلار می‌شود!
برای چهارمین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بحث رفرم پولی مطرح شده که این بار گویا جدی‌تر از دفعات قبل بوده و بر اساس آن قرار است چهار صفر از پول ملی حذف شود. در این صورت ریال به تومان تبدیل می‌شود و هر ۱۰۰ ریال جدید برابر یک تومان خواهد بود؛ تغییری که به نوعی مدل پول ایران را شبیه به دلار خواهد کرد، چون بر این اساس هر تومان همتای یک دلار و هر ریال همتای یک سنت در نظر گرفته می‌شود.
رئیس‌کل بانک مرکزی چند روز پیش باب صحبتی را گشود که نخستین بار ۲۵ پیش از آن سخن به میان آمد؛ رفرم یا اصلاح پولی که در واقع با حذف چند صفر از پول ملی کشور انجام می‌شود.
برای نخستین بار در سال ۱۳۷۲ بحث اصلاح پولی و حذف صفر از پول ملی کشور در مرحله بررسی قرار گرفت که خیلی زود این موضوع به دست فراموشی سپرده شد و پس از آن نیز بار دیگر در سال ۱۳۸۶، حذف یک صفر از پول ملی در سال دوم ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به میان آمد، اما آن هم در نهایت به جایی نرسید.
دو سال پیش در آذرماه سال ۱۳۹۵ بود که با پیشنهاد بانک مرکزی و تصویب هیات وزیران، واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر یافت و این بار این تصور به وجود آمد که بانک مرکزی به دنبال حذف صفر از پول ملی است که ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی وقت، خیلی زود این موضوع را به تغییر واحد پول بی ارتباط دانست و گفت که در عین حال دولت و بانک مرکزی در حال تهیه لایحه‌ای مجزا برای حذف سه صفر از پول ملی هستند، اما نه تنها لایحه مربوط به حذف پول به جایی نرسید، بلکه تغییر واحد پول از ریال به تومان نیز به مجلس نرفت و مسکوت ماند.
این بار اما در هفته‌های گذشته بانک مرکزی با رونمایی از اسکناس ۵۰ هزار تومانی جدید خود، نشانه‌هایی از تلاش برای حذف صفر از پول ملی را از خود نشان و چند روز پس از آن همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی خبر از تدوین لایحه حذف چهار صفر از پول ملی به دولت خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این موضوع در دولت و مجلس تصویب شده و اقدامات اجرایی آن به زودی آغاز شود.
وی جزئیات این لایحه را نیز بیان کرد که بر اساس طرح جدید بانک مرکزی قرار است که چهار صفر از پول ملی حذف شود و در عین حال، واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر کند؛ در واقع با اجرایی شدن این طرح هر ۱۰ هزار ریال معادل یک تومان خواهد شد.
از سوی دیگر، همتی عنوان کرده که در نظام پولی جدید، هر تومان برابر با ۱۰۰ ریال خواهد بود، در واقع پس از حذف چهار صفر از پول ملی، ریال تبدیل به تومان شده و در عین حال هر تومان برابر ۱۰۰ ریال جدید خواهد بود.
در صورتی که این تغییر واحد انجام شود، به نوعی مدل پول ایران شبیه به دلار خواهد بود و این در صورتی است که هر تومان را مانند یک دلار و هر ریال را مانند یک سنت در نظر بگیریم.
اما صحبت از حذف چهار صفر از پول ملی در حالی مطرح شده که هرچند نمایندگان مجلس تاکنون اکثرا موافق این طرح بوده‌اند، اما کارشناسان اقتصادی تقریبا بر این باورند که حذف صفر بر شاخص‌های اصلی اقتصاد تاثیری نخواهد داشت و صرفا مساله حساب‌رسی را ساده‌تر می‌کند و بانک مرکزی همزمان با این طرح باید بر کنترل سایر شاخص‌های اقتصادی نیز مسلط شود.
البته به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، لازمه اجرایی شدن تصویب دولت و تایید مجلس بوده و البته این طرح، یک فرآیند زمان‌بر به لحاظ حقوقی و فنی دارد و بر مبنای برآورد کارشناسان بانک مرکزی، اجرای آن نزدیک به دو سال طول می‌کشد.
همتی این را هم گفته که این اقدام در کنار سایر اقدامات اساسی بانک مرکزی برای اصلاح نظام بانکی و به کارگیری ابزارهای نوین سیاست‌های پولی و شیوه‌های جدید و کارآمد نظارت بر بانک‌ها خواهد بود و عملیاتی شدن آن عملا متاخر بر اصلاحات بانکی خواهد بود.
وی تصریح کرده که بعد از قانونی شدن، پول‌های جدید به تدریج و با جایگزینی آن‌ها با اسکناس‌های فرسوده قبلی وارد چرخه می‌شوند و هزینه آن قابل مقایسه با هزینه چاپ حجم زیاد اسکناس‌های فعلی نخواهد بود و از سوی دیگر اصلاح نرخ برآوری پول ملی از طریق حذف صفرها وجهه پول ملی را در صحنه بین‌المللی ارتقا می‌بخشد و اقدامی است که در بسیاری از کشورها در کنار سایر اقدامات، سرآغازی برای اصلاحات جدی اقتصادی است.
