توکلی: هرج و مرج قیمتی داریم
احمد توکلی گفت: از نظر من اکنون در ایران شاهد هرج‌ومرج قیمتی هستیم. قیمت توسط بنگاه‌های کوچک تعیین نمی‌شود، قیمت توسط بنگاه‌های بزرگ که انحصار کالا را در دست دارند، تعیین می‌شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در جلسه ماهانه انجمن اسلامی مهندسان خراسان رضوی با اشاره به اثرات سوء افت ارزش پول ملی بیان کرد: کینز اقتصاددان معروف آمریکایی می‌گوید: هیچ چیز خراب کننده‌تر از کاهش ارزش پول ملی نیست. این پدیده ای است که تمام قواعد اقتصادی علیه کشور به کار می‌گیرد و چنان بلایی بر سر ملت می‌آورد که از هر یک میلیون نفر، یک نفر متوجه می‌شود که چه رخ داده است.
وی تصریح کرد: سه برابر شدن قیمت ارز و تن دادن دولت به این اتفاق، یک وضعیت بسیار خطرناکی ایجاد کرده که اگر سیاست‌های درست و مناسب اتخاذ شود، خسارت‌هایی بسیاری وارد خواهد کرد. اتفاقی که در بازار ارز رخ می‌دهد آن است که به سرعت می‌خواهند قیمت ارز را مهار کنند. مهار بازار ارز یک امر صددرصد غربی است.
اهم اظهارات احمد توکلی را در ادامه بخوانید:
* درمان حادثه بسیار فرایندی طولانی است اما مهار بازار تنها در عرض کمتر از یک ماه ممکن شد. اگر دولت درمان را پیگیری نکند، اتفاقات بدی رخ خواهد داد. ۱۷ مردادماه ۱۳۹۶ تحرکات افزایش قیمت آغاز شد و در پایان اسفند ۱۳۹۶ نرخ ارز به ۴۸۰۰ تومان رسید.
* در آبان‌ماه با تیم اقتصادی دولت به همراه سایر اقتصاددانان شرکت کردیم و به دولت گفتم که سیاست نرخ شناور بازار را زمین خواهد زد و بایستی سیاست تثبیت را در پی بگیرید. در حقیقت سیاست تثبیت به این معناست که نرخ ارز را از طریق کنترل بازار ثابت نگه دارند. سایر اقتصاددانان نظر من را نداشتند و سیاست دولت را مناسب می‌دانستند.
* در همان زمان به دولت گفتم که بایستی برای سیاست تثبیت یک سیاست مکمل به کار برده و برای اقشار کم بضاعت سبد کالای حمایتی طراحی کنید.
* افزایش نرخ ارز در طی دو ماه گذشته با نوسانات شدید همراه بوده است، اگر حداقل میزان افزایش با میزان رشد یکسان بود باز هم امکان برنامه‌ریزی برای بنگاه‌ها وجود خواهد داشت اما در این بازار متلاطم هیچ کاری نمی‌توان صورت داد.
* نرخ ارز در سه ماه نخست ۱۰۰ درصد رشد کرد و پول ملی در این سه ماه نیز ۱۰۰ درصد ارزش خود را از دست داده است. اگر در آبان ماه واکنش بازار به تصمیمات آمریکا همان واکنشی باشد که پیشتر نشان داده است، ما شاهد ایجاد یک تورم شدید در کشور خواهیم بود و کار بر مردم سخت خواهد شد.
* دلایل برای ارتباط بین افزایش نرخ ارز و تورم مشخص است، اولا با افزایش قیمت ارز، قیمت تمام‌شده کالا افزایش پیدا می‌کند، دوما هزینه تولید افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه شاهد کاهش تولید کالا و افزایش قیمت کالا خواهیم بود.
*زمانی که بازار چنین ملتهب است و نوسانات شدید در آن وجود دارد، اعتماد مردم از بازار سلب می‌شود. وقتی چنین شود به طور مثال فروشنده به دنبال فروش در فرداست، چرا که قیمت افزایش پیدا می‌کند و خریدار به دنبال خرید در امروز است و چنین انتظارات تورمی ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی یک عده میل به احتکار پیدا می‌کنند. احتکار به خودی خود عرضه را کم کرده و قیمت کالا را افزایش می‌دهد. یک عده نیز به سبب مشکلات سیاسی و صنفی ناخواسته از عرصه خدمات‌رسانی مانند کامیون‌داران خارج می‌شوند.
* از نظر من اکنون در ایران شاهد هرج‌ومرج قیمتی هستیم. قیمت توسط بنگاه‌های کوچک تعیین نمی‌شود، قیمت توسط بنگاه‌های بزرگ که انحصار کالا را در دست دارند، تعیین می‌شود. بنگاه‌های کوچک قیمت پذیرنده‌اند. اما اکنون در بازار ایران هر کسی قیمت تعیین می‌کند و این مسئله عجیب است.
* من حس می‌کنم این مسئله به دلایل بی‌ثباتی سیاسی رخ داده است و دشمن نیز در این بی‌ثباتی می‌دمد. همه از هم می‌پرسند که چه خواهد شد. این پرسش نشان می‌دهد که به امید و ثبات جامعه لطمه وارد شده است.
* در حال حاضر گویی نظارتی بر بازار وجود ندارد و دولت حضوری در بازار ندارد. بایستی اشاره کرد که نبود نظارت روی بازار به خاطر فساد ایجاد می‌شود. از دیگر عوامل هرج‌مرج قیمتی، بی‌اعتمادی بی‌سابقه به بانک مرکزی است. مجموعه این عوامل انسان را فردگرا بار می‌آورد و تنها دنبال این هستند که هزینه خود را کمتر کنند و کاری به دیگران نداشته باشند.
* بایستی توجه کرد که سال پس از بحران تورمی به مراتب بیشتر از سال بحران خواهیم داشت. چون تخلیه اثر قیمت ارز بر روی کالاها مدت زمانی طول خواهد کشید. دولت بایستی متوجه باشد که سال آینده تورم بیشتری در انتظارمان خواهد بود.
*دیگر اثر افزایش نرخ ارز رکود است و تولید پایین می‌آید. کارخانه‌های متعددی با تورم فعلی تعطیل خواهند شد. طبق آماری که به من رسیده ۶۷ درصد نجاری‌های تهران تعطیل شده‌اند. از سویی دیگر موج بیکاری جدیدی در کشور به راه خواهد افتاد. بیکاری کارگری که کار داشته به مراتب اثر سو بیشتری نسبت به بیکاری یک جوان در انتظار شغل دارد.
* اختلاف طبقاتی هم‌اکنون در جامعه وحشتناک است. وقتی در یک آن جهش رخ می‌دهد و دارایی افراد تغییر می‌کند، اختلاف طبقاتی شدید خواهد شد. آن‌ها دارایی بیشتری دارند، بدهکاری بیشتری نیز به بانک دارند و در طی این جهش‌ها نیز بدهی آنان کمتر خواهد شد.
* موضع دولت نسبت به تورم انفعالی است و به صورت فعال برای مقابله با تصمیم نمی‌گیرد. مزدبگیرهای دولت با موج‌های تورمی آینده چکار می‌توانند انجام دهند؟ این بلوا مردم را عاصی خواهد کرد.
* هر روزی که می‌گذرد، حسد اجتماعی بیشتر خواهد شد، مردم حس می‌کنند که باخته‌اند، این وضعیت غم را در جامعه بیشتر می‌کند. از سویی دیگر فرار سرمایه نیز رخ خواهد داد. ماهاتیر محمد گفت آنچه ما در طی ۳۰ سال گرد آوردیم در طی ۳ روز سوروس برد.
*دولت بایستی توجه کند که عیال‌وارترین فرد در جامعه اوست و تورم بیشترین تاثیر را روی مخارج و درآمد او می‌گذارد و این مسئله روی نگرش مردم نسبت به دولت هم تاثیر خواهد گذاشت. همسایگان ما بلافاصله قدرت خریدشان در کشور ما افزایش پیدا خواهد کرد و استان‌های خارجی از کالا خالی خواهند شد.
*دولت‌ها برای کاهش تورم یکی از دو راه افزایش عرضه و کاهش تقاضا را در پیش دارند، کشورهایی که وضع مالی مطلوب دارند، روی عرضه کار می‌کنند. به طور مثال مکزیک، برای مقابله با تورم از آمریکا و بانک مرکزی وام دریافت کرد. کره جنوبی نیز برای مهار تورم استقراض خارجی را در پیش گرفت.
* بانک جهانی در این شرایط توصیه‌هایی دارد و برای دریافت وام بایستی این توصیه‌ها را انجام داد. مالزی وام دریافت نکرد اما این توصیه‌ها توسط معاون نخست‌وزیر مالزی اجرا شد و پس از گذشت یک ماه، ماهاتیر محمد او را به جرم خیانت به زندان افکند.
* من از مخالفین دولتی کردن اقتصاد هستم و از دولت جنگ به همین دلیل استعفا دادم ولی وقتی دخالت دولت به جا بود نمی‌توان با آن مخالف بود. وزیر صنعت سابق ۱۱ شرکت پتروشیمی داشت و به ما فشار می‌آورد که افرادی که چنین سخن می‌گویند، سوسیالیست هستند، دیوان عدالت اداری تحقیق کرد و متوجه شد وزیر سابق سالیانه هزار میلیارد دلار برای شرکت‌های پتروشیمی رانت می‌آورد. من به آن‌ها گفتم که من اصلا کمونیست هستم، شما چرا خلاف می‌کنید؟
* همه می‌دانستند که قرار است آمریکا در ۱۴ مرداد ایران را دوباره تحریم کند، چرا برای کنترل بازار تصمیمی نگرفتند؟ اولین تحریم مانع‌تراشی بر روی خرید کالا توسط ایران با پول و طلا بوده است. اطلاع داشتند و کاری نکردند.
