دیروز خودکفا ؛ امروز صادرکننده گندم
رئیس اتحادیه ملی صادرکنندگان محصولات کشاورزی: ایران توانایی صادرات ٢ تا ٣میلیون تن گندم را دارد
دیروز خودکفا بودیم و امروز صادرکننده گندم شده‌ایم. اتفاقی مهم که بعد از گذشت ١٣سال از برپایی جشن خودکفایی گندم رخ می‌دهد. اقدامی که در صورت تداوم برای کشور، اشتغالزایی، ارزآوری و ایجاد ارزش افزوده را به دنبال خواهد داشت. در‌سال ٨٣ و در زمان دولت اصلاحات، خودکفایی گندم را جشن گرفتیم و حالا تبدیل به صادرکننده یکی از محصولات کشاورزی استراتژیک دنیا شده‌ایم و باید صادرات گندم را جشن بگیریم.
به گزارش بازتاب به نقل از شهروند ، زمزمه‌های صادرات گندم ایران از اواسط سال گذشته به گوش می‌رسید و پیشتر علی قنبری، معاون وزیر جهاد کشاورزی از شرایط مناسب کشور در تولید گندم گفته بود. او‌سال گذشته عنوان کرد که با توجه به رسیدن به مرز خودکفایی هیچ گندمی از سوی دولت وارد نمی‌شود و اگر دولت اجازه دهد پتانسیل صادرات گندم تا حدود ٢میلیون تن را نیز خواهیم داشت.
اما درحالی نخستین محموله صادراتی گندم به حجم ٣٥هزار تن از بندر امام خمینی عازم عمان شده که به گفته علی اکبر غنجی، مدیرعامل شرکت حمل فله کشتیرانی با موفقیت طرح خودکفایی گندم قرار است به تدریج گندم صادراتی کشور به مقاصد مختلف ارسال شود.
ایران ٣میلیون تن گندم مازاد بر نیاز داخلی دارد که البته امکان صادرات ٢میلیون تن آن وجود دارد. اما مسئولان می‌گویند که ایران با برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند به صادرکننده بزرگ گندم و آرد تبدیل شود. به گفته یزدان سیف، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران در ٣ماه گذشته ٢٠٠هزار تن آرد از مازاد تولید گندم با هدف توسعه صادرات محصولات کشاورزی صادر شده است.
سیف با اشاره به این‌که امسال از ابتدای فصل برداشت گندم تاکنون ٣میلیون و ٢٠٨ هزارتن گندم از ٢٤ استان کشور خریداری شده، پیش‌بینی می‌کند که خرید گندم‌سال جاری به ١١میلیون تن برسد و به این ترتیب، خودکفایی کشور در تولید گندم استمرار یابد. اما سال گذشته ١٤میلیون و ٥٩٠ هزارتن گندم تولید و ١١میلیون و ٥٢٥ هزارتن به ارزش بیش از ١٤٥هزار‌میلیارد ریال از کشاورزان خریداری شد.
این به آن معناست که نه‌تنها به‌رغم تحریم‌ها، خودکفایی گندم را به سرانجام رسانده‌ایم، بلکه حالا در مقام یک صادرکننده گندم هستیم. البته در دولت‌های نهم و دهم، خودکفایی گندم عملا نادیده گرفته شد و ایران به جایی رسید که تبدیل به یکی از واردکنندگان گندم شد. نگاهی به وضع و میزان خرید تضمینی گندم هم این موضوع را تأیید می‌کند. سال ٩٢ و زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد، کل خرید تضمینی گندم کشاورزان رقمی بالغ بر ٤میلیون و ٦٠٠هزار تن بود، سال ٩٣ این رقم به ٦میلیون و ٨٠٠هزار تن رسید و در‌سال ٩٤ دولت حدود ٨میلیون و ١٠٠هزار تن از گندم تولیدی کشاورزان را خریداری کرد. سال ٩٥ هم میزان خرید تضمینی گندم به ١١میلیون و ٥٠٠هزار تن رسید. با نگاهی به این آمار می‌توان دریافت که دولت یازدهم در هر‌سال بیش از ٢میلیون تن خرید تضمینی گندم را افزایش داده که در نوع خود یک رکورد است.
دولت قبلی خودکفایی گندم را رها کرد
علی خان محمدی، مدیرعامل مجمع خبرگان کشاورزی و دبیر اجرایی بنیاد ملی توانمندسازی گندم توضیح می‌دهد که در دولت‌های نهم و دهم به پایداری تولید توجه نشد و برنامه‌ای که در دولت هشتم از نظر اقلیمی، از نظر نوع بذر و از نظر نوع کشت و کار به آن رسیده بودیم، کنار گذاشته شد. این درحالی است که باید دولتمردان و برنامه‌ریزان تولید نگاه بلند مدتی به پایداری تولید داشته باشند و همین الان هم اگر نگاه سطحی داشته باشیم و روی محصول و بذر و حاصلخیزی کار نکنیم، احتمال دارد که باز هم پایداری تولید به مشکل بخورد.
او با اشاره به این‌که در دولت یازدهم برنامه‌های کارشناسی و مدونی برای افزایش تولید گندم دیم و آبی در نظر گرفته شده است، می‌گوید: در دولت‌های نهم و دهم برنامه‌ای برای استمرار خودکفایی وجود نداشت و پس از این‌که در دولت هشتم، گندم به خودکفایی رسید، در دولت قبلی خودکفایی رها شد و کار به جایی رسید که در‌سال ٩١ بالغ بر ٦میلیون تن گندم وارد کشور شد.
افزایش تولید به‌رغم کاهش سطح زیرکشت
به گفته خان محمدی درحال حاضر پایداری تولید به جایی رسیده که کیفیت گندم ایران قابلیت رقابت با گندم تولید اروپا را دارد و از نظر بازدهی تولید هم در جایگاه بسیار خوبی قرار دارد. این درحالی است که سطح زیر کشت گندم افزایش نیافته و در‌سال ٩٥ نسبت به‌سال ٩٤ سطح زیر کشت ٦هزار هکتار کاهش یافت، اما در مقابل بهره‌وری و کیفیت افزایش یافت و به همین دلیل میزان تولید نه‌تنها کاهش پیدا نکرد بلکه رشد هم یافت.
آنطور که خان محمدی می‌گوید کیفیت گندم تولید داخل به اندازه‌ای است که کارخانه‌های آرد درحال رقابت هستند تا گندم داخلی را خریداری و آرد تولید و صادرات کنند و ارزآوری برای کشور داشته باشند. دبیر اجرایی بنیاد ملی توانمندسازی گندم معتقد است با توجه به این‌که روی بذر و حاصلخیزی خاک کارهای بسیاری انجام شده و فرآیند کاشت، داشت و برداشت گندم بهبود و تکنولوژی‌های آبیاری نیز ارتقا یافته، بنابراین می‌توانیم مطمئن باشیم که روند صادرات گندم تداوم بیابد.
خان محمدی با پیش‌بینی این‌که امسال میزان تولید گندم به بیش از ١٤میلیون تن برسد، اظهار می‌دارد: قیمت خرید تضمینی گندم در کشور ما به نسبت سایر کشورها بالاست اما مسأله این است که در دنیا براساس کیفیت و بهره‌وری پول می‌دهند و قیمت بر این اساس افزایش می‌یابد، ولی در کشور ما این چنین نیست.
مدیر عامل مجمع خبرگان کشاورزی معتقد است که اگر رقابت بین کشاورزان برای افزایش کیفیت و بهره‌وری وجود داشت و به همان نسبت گندم تولیدی کشاورزان پیشرو به قیمت بالاتری خریداری می‌شد، امسال میزان تولید گندم به ١٧ تا ١٨میلیون تن افزایش می‌یافت.
امسال ٢میلیون تن گندم صادر می‌شود
خان محمدی با بیان این‌که امسال و‌سال آینده امکان صادرات گندم فراهم خواهد بود و می‌توانیم در هر‌سال ٢میلیون تن گندم صادر کنیم، می‌گوید: به این علت که میزان تولید گندم نسبت به مصرف آن ٢ تا ٣میلیون بیشتر است و درحال حاضر انبارها کاملا پر هستند.
او در عین حال معتقد است که برای استمرار صادرات گندم باید به بخش کشاورزی رسیدگی شود و به این منظور باید در بین تولیدکنندگان رقابت ایجاد شود و هر کشاورزی که محصول باکیفیت و با بهره‌وری بالا تولید کرد، امکانات لازم را در اختیارش قرار دهیم. در ضمن باید دانشگاه وارد مزارع شود و آموزش به کشاورزان جدی گرفته شود تا تولید استانداردسازی و کیفی شود.
در آینده هم می‌توانیم صادرکننده گندم باشیم
در همین رابطه سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی صادرکنندگان محصولات کشاورزی ایران هم توضیح می‌دهد: گندم یکی از محصولات استراتژیک در ایران و در دنیا است، به این دلیل که قوت غالب مردم از گندم تأمین می‌شود. این درحالی است که در دنیای امروز کشوری می‌تواند از نظر قدرت اقتصادی حرف نخست را بزند که بتواند محصولات استراتژیک مورد نیاز خود را تولید و مازاد آن را صادر کند.
نورانی با اشاره به پتانسیل‌های بسیار بالای موجود در ایران برای تولید محصولات استراتژیک می‌گوید: البته باید با برنامه اصولی و مدون به گونه‌ای پیش برویم که اگر امسال در تولید گندم خودکفا و صادرکننده شدیم، این موفقیت را استمرار بدهیم و ما با توانمندی‌هایی که داریم، می‌توانیم این موقعیت را حفظ کنیم.
او در ادامه به گزارش‌های سازمان فائو در مورد توانمندی‌های کشاورزی ایران اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: طبق این گزارش‌ها، ایران علاوه بر این‌که می‌تواند نیازهای غذایی خود را تأمین کند، این توانایی را دارد که کلیه کشورهای حوزه خلیج فارس را از نظر محصولات کشاورزی و مواد غذایی تأمین کند. نورانی معتقد است که ما در آینده هم می‌توانیم صادرکننده گندم باشیم، مشروط بر این‌که کشاورزان مورد تشویق و ترغیب مسئولان دولتی قرار بگیرند و زیرساخت‌های مورد نیاز بخش کشاورزی تأمین شود.
باید مشتریان را شناسایی و حفظ کنیم
رئیس اتحادیه ملی صادرکنندگان محصولات کشاورزی ایران در عین حال معتقد است که تاکنون هیچ کشوری روی خرید گندم ایران حساب باز نکرده بود و از همین رو الان اعلام می‌کنیم که ٣میلیون تن مازاد تولید گندم داریم. این درحالی است که صادرات گندم نیاز به یک برنامه مدون دارد که بتوانیم هر‌سال حداقل ٢میلیون تن صادرات داشته باشیم و زمانی که مشتری جذب کردیم باید برنامه داشته باشیم که برای سال‌های آینده مشتریان را حفظ کنیم. نورانی صادرات ٣٥هزار تن گندم به عمان را آغاز یک حرکت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: صادرات گندم آغاز شده و ما فعلا درحال آزمایش توان صادراتی خود هستیم و اگر مسئولان بخش کشاورزی به‌طورحتم بگویند که هر‌سال ٢ تا ٣میلیون تن مازاد تولید گندم خواهیم داشت، قطعا برنامه‌های مدونی را برای صادرات تدوین خواهیم کرد.
