چهار سوال درباره ماجرای مناظره‌های انتخاباتی/چه کسی راست می‌گوید؟
در روزهای اخیر خبری منتشر شد که مناظره‌های سیما برخلاف گذشته نه بصورت مستقیم و زنده که بصورت«ضبط‌شده» پخش می‌شود و موجب واکنش‌های گوناگون از سمت فعالان سیاسی و همچنین کاندیداها شد.
یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های انتخاباتی سیما در ایام تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری پخش زنده مناظره‌ها است. مناظره‌هایی که تأثیر مستقیم بر آرای هریک از نامزدهای انتخابات داشت. در روزهای اخیر خبری منتشر شد که مناظره‌های سیما برخلاف گذشته نه بصورت مستقیم و زنده که بصورت «ضبط‌شده» پخش می‌شود و موجب واکنش‌های گوناگون از سمت فعالان سیاسی و همچنین کاندیداها شد.
- تاریخچه مناظرات صدا و سیما از چه زمانی بود؟
اولین مناظره‌های مستقیم بین نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به انتخابات 88 برمی‌گردد. در انتخابات سال 84 نیز مناظره‌های انتخاباتی بین نمایندگان کاندیداها تجربه شده بود که یکی از آنها حضور محمد خوش چهره نماینده محمود احمدی‌نژاد با محمدباقر نوبخت نماینده مرحوم هاشمی بود.
در انتخابات سال 92 به‌دلیل کثرت نامزدها کمیسیون تبلیغات انتخاباتی برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد تعداد 3 برنامه مناظره با حضور تمامی نامزدها به مدت 210 دقیقه برگزار می‌شود.
- تصمیم‌گیرندگان پخش مناظره‌ها چه کسانی هستند؟
برابر ماده 62 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، به منظور تضمین برخورداری یکسان نامزدهای ریاست‌جمهوری از امکانات عمومی، کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات تشکیل می‌گردد و اعضاء کمیسیون مطابق ماده 63 قانون انتخابات عبارتند از: دادستان کل کشور یا نماینده تام‌الاختیار او، وزیر کشور یا نماینده تام‌الاختیار او، دبیر هیئت اجرائی مرکزی انتخابات، رئیس شورا یا یکی از اعضای شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما به انتخاب شورا و رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران یا نماینده تام‌الاختیار وی.
- چه کسی با پخش مستقیم مناظره‌ها مخالف بود؟
مسئولان صداو سیما با پخش ضبط‌شده برنامه مناظره‌ها مخالف هستند. این مطلب را مرتضی میرباقری معاون سیمای سازمان صدا و سیما گفته بود که “مهمترین بخش فعالیت سازمان، پخش مناظرات زنده تلویزیونی است زیرا که در نظرسنجی‌ها جذاب‌ترین برنامه، مناظرات زنده تلویزیونی است و مردم از این طریق بیشترین شناخت را از کاندیداها به دست می‌آورند.”
با این حال ساعتی پس از این صحبت‌های میرباقری سخنگوی وزارت کشور از پخش ضبط‌شده مناظره‌ها خبر داد. وی گفت: قرار بر این شد که مناظره‌ها و سایر برنامه‌ها با رویکرد حفظ بی‌طرفی و برابری نامزدها پخش شود.
هرچند وزارت کشور در اطلاعیه اخیرش اعلام کرده که از 5 عضو کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری، فقط 2 عضو آن مربوط وزارت کشور و یا هیئت مرکزی اجرائی انتخابات هستند اما از اعلام نظر خودش درباره پخش زنده یا ضبط‌شده مناظره‌ها خودداری کرده است. بر اساس اطلاعات عدم پخش مناظرات تلویزیونی به‌پیشنهاد عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور صورت گرفته و سپس این پیشنهاد به رأی گذاشته می‌شود. دیده‌بان شفافیت و عدالت هم با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده که طبق بررسی‌ها پیشنهاد دهنده عدم پخش زنده مناظره‌ها وزارت کشور بوده است.
- واکنش نامزدهای انتخابات به زنده پخش نشدن مناظره‌ها
با وجود نظر وزارت کشور مبنی بر پخش غیر مستقیم مناظره‌ها، کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری نظر دیگری دارند.
حسام‌الدین آشنا مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در مطلبی نوشته است که روحانی خواستار تجدید نظر در مصوبه امروز کمیسیون نظارت بر تبلیغات انتخابات شده است. اما علیرغم اظهارنظر حسام الدین آشنا مستندات نشان می‌دهد تیم دولت یازدهم چندان نسبت به لغو پخش زنده مناظره‌ها بی‌رغبت نبوده‌اند. توئیتی که در صفحه حسین فریدون برادر رئیس‌جمهور منتشر و بعد از دقایقی حذف شده، توسط برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی ذخیره شده است.
حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم نیز اعلام کرده بود که “اینجانب از مناظره زنده به‌عنوان یکی از راه‌های شناخت در افکار عمومی استقبال می‌کنم و این را حق مردم بزرگوار و هوشمند کشورمان می‌دانم.”
محمد باقر قالیباف نیز با اعتراض به لغو برنامه زنده مناظرات انتخاباتی و با اشاره به ظرفیت‌های منحصر به فرد مناظره‌های زنده و افزایش میزان مشارکت مردم، برگزاری آنها را ضرورتی برای آگاه‌سازی عمومی از برنامه‌ها و دیدگاه‌های نامزدهای انتخاباتی دانست.
سید مصطفی میرسلیم کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری هم اعلام کرده بود که “برای حضور در پخش زنده مناظره‌های انتخابات آماده‌ام.”
با توجه به ابراز علاقه نامزدهای دوازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری و اذعان آنها به نقش مناظره‌های تلویزیونی به پخش پرشور شدن انتخابات و تأکید اخیر رهبر معظم انقلاب که فرمودند “باید مردم، مسئولان و نامزدها، انتخابات را قدر بدانند و زمینه یک انتخابات پرشور و شوق و بانشاط، سالم، باامنیت و گسترده را فراهم کنند” بنظر می‌رسد وزارت کشور و سایر کسانی که پیشنهاد پخش ضبط‌شده مناظره‌ها را دادند در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.
