آیا روس‌ها واقعا در بحث نفت با سعودی‌ها علیه تهران به توافق رسیده بودند؟

محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک می گوید: روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز است و چون گاز خود را بر اساس قیمت نفت، قیمت گذاری می‌کند، با سقوط قیمت نفت، هم از نفت ضرر می‌کند هم از گاز؛ بنابراین ملاحظه قیمتی روسیه دو برابر ماست.

خطیبی در گفت و گو باانتخاب، درباره نشست اخیر اوپک در وین گفت: در جلسه‌ای که تشکیل شد دو نظر وجود داشت. یکی اینکه عربستان و چند کشور دیگر معتقد بودند باید یک میلیون بشکه باید به عرضه اوپک اضافه شود و نظر دیگر این بود که همین وضعیت تا آخر سال ادامه یابد. نظر ایران و چند کشور دیگرهم این بود که تغییری در تولید داده نشود.

او ادامه داد: چون هر یک از این دو گروه باید اجماع را به دست می‌آوردند، هیچ یک موفق نشدند نظرشان را به کرسی بنشانند. در این بین یک پیشنهاد مطرح شد که حالا که اوپک در حال اعمال کاهش عرضه است، این کاهش اکنون به جای ۱۰۰ درصد ۱۵۰ درصد اعمال می‌شود، یعنی بیش از آن چیزی که باید کاهش می‌داد، کاهش می‌یابد. این موضوع به دلیل برخی مشکلاتی است که تعدادی از کشور‌ها دارند و نمی‌توانند به اندازه سهمیه خود تولید کنند.

این کارشناس نفت و انرژی افزود: در نهایت اجازه داده شد که کاهش ۱۵۰ درصدی به ۱۰۰ درصد برسد یعنی ۵۰ درصد فضا برای افزایش تولید ایجاد شد. یعنی می‌توان گفت: افزایش سقف و سهمیه صورت نگرفته، اما فضا برای افزایش ۵۰۰ یا ۶۰۰ هزار بشکه فراهم شده است. این نظر یک نظر بینابینی بود که مورد توافق قرار گرفت.

او درباره نقش روسیه در تصمیم گیری های اینچنینی اظهار داشت: روسیه هیچ وقت مایل نبود عضو اوپک شود. بار‌ها از این کشور خواسته شده، اما آن‌ها ابراز تمایل نکرده اند. اما زمانی که قیمت‌ها سقوط می‌کند، چون آن‌ها هم ضرر می‌کنند مایلند با اوپک همکاری کنند. ولی نمی‌توان این طور تلقی کرد که روسیه مایل به عضویت در اوپک است. من بعید می‌دانم عضو اوپک شود، ولی مایل به همکاری است و فکر می‌کنم تمایل دارد تا همین حالت را ادامه دهد.

خطیبی درباره اینکه گفته می شود روسیه در نشست مذکور به ایران رکب زد و فضا را برای تحریم های آمریکا هموار کرد، گفت: روسیه با ایران توافق نکرده بود که بخواهد آن را به هم بزند. توافق روسیه با اوپک بود. یعنی وعده داده بود که مقداری از این ۱.۸ میلیون بشکه را روسیه کاهش بدهد. یعنی قرار بود ۱.۲ میلیون بشکه را اوپک کاهش دهد و مابقی را روسیه و چند کشور غیرعضو اوپک که عمده آن مقدار را روسیه کاهش داد.

او ادامه داد: روسیه، چون تولید خود را کاهش داده بود، مایل بود آن کاهش را برگرداند. از این نظر، روسیه مایل است با صد در صد ظرفیت خود تولید کند، ولی به شدت ملاحظه قیمت دارد. یعنی به هیچ مایل نیست این افزایش تولید باعث کاهش قیمت شود. می‌خواهد با حفظ همین قیمت‌های فعلی، تولید خود را افزایش دهد.

خطیبی افزود: ملاحظه اصلی روسیه روی بحث قیمت است، ولی اگر احساس کند، افزایش تولید عربستان یا چند کشور دیگر باعث سقوط قیمت شود، روسیه با این قضیه موافق نخواهد بود، چون به شدت ضرر می‌کند.

او در پاسخ به این سوال که منظور شما این است که اگر آمریکا بخواهد با همکاری سعودی قیمت نفت را کاهش دهد، روسیه جلوی این کار خواهد ایستاد؟، گفت: بله، ملاحظه اصلی روسیه قیمت است. آمریکا می‌خواهد با کاهش قیمت ها، اقتصاد روسیه را تضعیف کند. روسیه روزانه ۱۱ میلیون بشکه تولید می‌کند و حدود ۵ یا ۶ میلیون بشکه صادر می‌کند. اما موضوع اصلی گاز است. روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز است و چون گاز خود را بر اساس قیمت نفت، قیمت گذاری می‌کند، با سقوط قیمت نفت، هم از نفت ضرر می‌کند هم از گاز؛ بنابراین ملاحظه قیمتی روسیه دو برابر ماست. روسیه معتقد است با حفظ همین قیمت ها، می‌توان حدود یک میلیون بشکه به عرضه، اضافه کرد.