اسامی جدید، شگردی برای بازاریابی روانگردان‌ها / عوارض محرک “NPS”
یک درمانگر اعتیاد تاکید کرد: روانگردان‌های جدید مشابه همان روانگردان قدیمی هستند و تکنیک بازار قاچاق این است که اسم آن را تغییر می‌دهند تا برای آن بازار مصرف پیدا کنند.
دکتر علیرضا نوروزی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره عوارض روانگردان‌های جدید توضیح داد و گفت: NPS مخفف new psychoactive substance، به معنی مواد روانگردان جدید است؛ این مواد مجموعه در گروه‌های مختلفی از مواد شناخته شده مثل مواد اپیوئیدی، محرک یا کانابینوئیدهای صناعی با اشکال جدید تولید می‌کنند.
نوروزی تاکید کرد: این مواد مشابه همان مواد روانگردان قدیمی هستند. تکنیک بازار قاچاق این است که اسم آن را تغییر می‌دهد که برای آن بازار پیدا کند. نگرانی که در ارتباط با این نوع مخدرها وجود دارد این است که تنوع آنها بسیار زیاد است؛ در نتیجه مقابله و شناسایی با آنها دشوارتر است و تشخیص و پایش و درمان آنها در سیستم‌های درمانی چالش برانگیزتر است. این مواد یکی از چالش‌هایی هستند که در حوزه درمان اعتیاد وجود دارد؛ چون پایش آنها کمی چالش برانگیزتر است.
این پژوهشگر اعتیاد همچنین تصریح کرد: با توجه به اینکه این مواد، جدید هستند، تا وقتی سیستم‌های آزمایشگاهی بخواهند کیت‌های تشخیص آنها را بسازند زمان می‌برد؛ به همین دلیل مهم‌است که بتوان آنها را به سرعت شناسایی و سیستم درمان خود را به این ساختار مجهز کنیم.
نوروزی درباره عوارض این روانگردان‌ها نیز توضیح داد و گفت: مواد روانگردان یا تضعیف کننده هستند یا محرک و توهم‌زا. عوارض آنها نیز بسته به اینکه از کدام خانواده مواد روانگردان باشند، متفاوت است؛ گروه اپیوئیدها ضعیف کننده هستند، کانابینوئیدهای صناعی و مواد محرک نیز می‌توانند در دوزهای بالا توهم‌زا باشند.
وی تصریح کرد: بین مراجعان ما که معمولا سن پایین‌تری دارند و به دلیل مشکل مصرف گل یا حشیش مراجعه می‌کنند، تجربه مصرف نوعی از مواد NPS که از گروه کانابینوئیدها هستند، مشاهده شده است، اما هنوز مصرف این مواد خیلی گسترده نشده است. کانابینوئیدها عوارض توهم‌زایی ایجاد می‌کنند و به مراتب مخرب‌تر و ناراحت کننده‌تر از عوارضی است که در گروه کانابینوئیدهای طبیعی به نام حشیش شناخته می‌شود. عوارض توهم‌زایی ناشی از مصرف کانابینوئیدهای شیمیایی بسیار شدیدتر و مشکل‌آفرین‌تر از حشیش و گل است.
نوروزی با بیان اینکه تجربه مصرف مواد شیمیایی باعث اضطراب‌های شدید، حملات عصبی و حالت‌های جنون می‌شود، گفت: تکمیل قشر مخ در جوانان از طریق مهاجرت نورون‌ها از لایه‌های پایین‌تر مغز صورت می‌گیرد. مواد خانواده کانابینوئیدها روی مهاجرت سالم سلول‌های عصبی به قشر مخ تداخل ایجاد می‌کند. در نتیجه مصرف آن باعث اشکال در تکامل سالم مغز می‌شود.
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد همچنین اضافه کرد: به صورت طبیعی پدیده‌ای به نام هرس شدن سیناپسی در مغز وجود دارد؛ یعنی با رشد و تکامل مغز، سیناپس‌هایی که از آنها استفاده می‌کنیم باقی می‌مانند و آنهایی که به کار نمی‌گیریم هرس می‌شوند. اگر این هرس خیلی شدید اتفاق افتد، باعث بروز اختلالاتی مانند جنون می‌شود. همه کانابینوئیدها – هم جدید و هم قدیمی- باعث تشدید هرس سیناپسی و اختلال در مهاجرت نورون‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از عوارض مصرف کانابینوئیدها در مردان، کم شدن هورمون مردانه یا تستوسترون است. مصرف این مواد حتی گاهی باعث بزرگ شدن سینه‌ها می‌شود و روی رشد سالم عضلات و استخوان در نوجوان‌ها و جوانان تداخل ایجاد می‌کند.
