چه کسی دکمه پایان فیلترینگ «تلگرام» را فشار داد؟!

تلگرام پس از 15 روز، شب گذشته بی سر و صدا رفع فیلتر شد و مخاطبان این پیام رسان که گفته می شود شامل حدود 40 میلیون ایرانی می شوند، توانستند بدون بهره گیری از فیلترشکن و وی پی ان به تلگرام دسترسی پیدا کنند، اما اینکه چه کسی دستور رفع این رفع فیلتر را صادر کرده است، از موضوعاتی است که در هاله ای از ابهام قرار دارد.

به گزارش تابناک، پس از اعتراضات مردمی اخیر و برخی سوء استفاده هایی که از اعتراضات مردم انجام شد، پیام رسان تلگرام به دلیل دارا بودن برخی کانال هایی که مردم را دعوت به خشونت می کرد و توجهی هم به هشدارهای مسئولان کشورمان برای انسداد این کانال ها نداشت، با تصمیم عالی ترین مرجع تصمیم گیر در حوزه امنیتی کشور یعنی شورای عالی امنیت ملی فیلتر شد.

یک نماینده مجلس و عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه پیرامون چرایی فیلتر شدن تلگرام گفته بود که «عده ای از شرایط و ظرفیت تلگرام سوءاستفاده کردند و شرایط خشونت و اغتشاش را به وجود آوردند که بر همین مبنا شورای عالی امنیت ملی تصمیم به فیلتر تلگرام گرفت.»

«رمضانعلی سبحانی فرد» که ریاست کمیته ارتباطات و فناوری اطلاعات کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی راهم بر عهده دارد، با بیان اینکه تصمیم گیری درباره فیلترینگ توسط دستگاه های تصمیم گیر بالاتر، از جمله شورای عالی امنیت ملی انجام شد، افزود: برای رفع فیلترینگ باید دید که تصمیمات شورای عالی امنیت ملی چه بوده است و مبتنی بر تصمیمات، اگر زمینه فراهم باشد رفع فیلتر تلگرام مورد بررسی قرار می گیرد و در این زمینه تصمیم گیری شود. دستگاه های مختلف همانند شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی امنیت ملی در شرایطی که مسائل این چنینی رخ می‌دهد می‌توانند درباره فیلترینگ تصمیم بگیرند.

که چندی پیش بابت اعمال محدودیتها روی برخی شبکه‌های اجتماعی و متضرر شدن استارتاپها، از صدها هزار هموطنی که کسب‌وکارشان مبتنی بر این بسترهاست عذرخواهی کرد اکنون پیام جدیدی در اینستاگرام منتشر کرده است.

از سوی دیگر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که ازابتدای فیلتر شدن تلگرام و اینستاگرام بر موقتی بودن این اعمال محدودیت خبر داده بود، با تأکید بر اینکه تصمیم نداشتم در موضوعی که وزارت ارتباطات در تصمیم آن نقشی نداشت اظهارنظری کنم، گفته بود که «در کشور اعتراضی شکل گرفت، اعتراض با موج‌سواری عده‌ای تبدیل به اغتشاش شد؛ در این اغتشاشات مردمی متضرر و اماکنی آسیب دیدند و متأسفانه خانواده‌هایی نیز داغدار شدند. شورای امنیت کشور که وزارت ارتباطات در آن عضو نیست، برای ایجاد آرامش تصمیم گرفت در کنار سایر اقدامات تأمینی و انتظامی، محدودیتهای موقتی را بر فضای مجازی اعمال کند.»

«محمد جواد آذری جهرمی» عنوان کرده بود که «طبیعی است که این اقدامات نارضایتی‌هایی را ایجاد کند، اما گیرندگان این تصمیم طبیعتا بین مزایا و معایب این تصمیم وزن‌سنجی کرده‌اند. عده‌ای دیگر اما اکنون به جای پرداختن به ریشه اعتراضات، اغتشاشات و حل آنها تلاش بر انداختن همه تقصیرها بر گردن فضای مجازی و بازخوانی اشکالات توسعه فضای مجازی در کشور که بعضا وارد هم هست، کرده‌اند.»

همانطور که در سخنان وزیر ارتباطات، نمایندگان مجلس و سایر مسئولان ملاحظه می کنیم، تصمیم گیری در خصوص فیلترینگ تگلرام توسط شورای عالی امنیت ملی صورت گرفته است. شورایی که ریاست آن بر عهده رئیس جمهور است و مقامات زیادی از مسئولان دولتی تا مقامات حاکمیتی در آن عضویت دارند. این شورا عالی ترین مرجع تصمیم گیری در موضوعات امنیتی کشور محسوب می شود.

البته اینکه فیلترینگ تلگرام مصوبه شورای عالی امنیت ملی بوده یا تصمیم موقتی در هیچ جایی مورد اشاره قرار نگرفته است، اما بر خلاف خبر مربوط به فیلترینگ تلگرام که به طور گسترده عنوان شد این تصمیم توسط شورای عالی امنیت ملی گرفته شده و دولت و رئیس جمهور در آن دخالتی نداشته اند، شب گذشته تقریبا اکثر رسانه های دولتی از رفع فیلتر تلگرام به دستور رئیس جمهور روحانی خبر دادند.

اگر رفع فیلتر تلگرام به دستور رئیس جمهور صورت گرفته است، خوب در همان ابتدای کار دولت و رئیس جمهور برای جلوگیری از فیلترینگ تلگرام تلاش می کردند؛ چطور است که وقتی تصمیمی ممکن است منافع دولت را به خطر بیاندازد، آن تصمیم بر عهده یک نهاد امنیتی گذاشته می شود؛ اما زمانی که خبر رفع فیلتر اعلام می شود که به نفع دولت و رئیس جمهور می تواند باشد؛ آن را مستقیما به دستور «حسن روحانی» عنوان می کنند؟

این رویکرد دولت که می توان آن را نوعی رندی در بهره گیری از اتفاقات و حوادث روز خواند، قطعا در نهایت جامعه را به واکنش وا خواهد داشت؛ واکنشی که می تواند پس زدن اینگونه اقدامات و اینگونه بهره برداری های شخصی و گروهی آن را قلمداد کرد. در این زمینه بهترین رویکرد در پیش گرفتن صداقت است. اگر با مردم صادق باشیم حرف و تصمیم را به خوبی خواهند پذیرفت.

الان وقت آن است که دولت صادقانه با مردم سخن بگوید، اینکه تصمیم گیری برای فیلتر کردن تلگرام در شرایطی که برخی اعتراضات در کشور شکل گرفته و عده ای در صدد سوء استفاده از شبکه های اجتماعی برای افزودن بر آتش اعتراضات هستند، امری پذیرفته شده است، به شرطی که دولت بگوید چرا و چه کسی چنین تصمیم گرفته و در نهایت چه کسی و چرا آن تصمیم قبلی را لغو می کند. حالا مردم منتظرند بدانند، تلگرام چرا رفع فیلتر شد و نحوه ادامه کار این پیام رسان چطور و چگونه خواهند بود؟ آیا مشاغل شکل گرفته از طریق این شبکه اجتماعی کار خود را با قوت ادامه دهند، یا ممکن است تغییراتی در سبک و سایق ادامه کار تلگرام صورت بگیرد؟