تولید و عرضه در سینمای ایران همخوانی ندارد
نبود تناسب بین تولید و موقعیت عرضه آثار سال‌ها است به یکی از چالش‌های مهم صنعت سینمای کشورمان تبدیل شده است.
به گزارش افکارنیوز، سالانه نزدیک به ۱۳۰ فیلم سینمایی در کشور تولید می‌شود و حدود ۲۰۰ سالن سینما درکشور وجود دارد که از این میزان ۱۲۶ سالن در پایتخت قرار دارد. نبود تناسب بین تولید و موقعیت عرضه آثار سال‌ها است به یکی از چالش‌های مهم صنعت سینمای کشورمان تبدیل شده است. این ناهمخوانی بین تولید و عرضه علاوه‌بر معطل ماندن بخش عظیمی از پتانسیل فرهنگی و اقتصادی موجب تبعیض و اجحاف در زمینه زمان پخش و مدت زمان اکران شده است؛ مساله‌ای که موجب دلخوری بسیاری از تهیهکنندگان و کارگردانان شده است؛ زیرا از یکسو صف طولانی انتظار موجب می‌شود آثار پیش از آنکه به حداکثر سود ممکن برسند به ناچار جا را برای دیگر آثار که به نحوی رقیب محسوب می‌شوند خالی کنند و از سویی زمان اکران نیز دارای اهمیت ویژه است.
نزد سینماگران، اکران‌های نیمه اول سال خواهان بیشتری دارند؛ زیرا مقارن با تعطیلات نوروزی، تعطیلات تابستانی مدارس و دانشگاه‌ها است، برعکس نیمه دوم که علاوه‌بر سرمای هوا که موجب کاهش تمایل برای تفریحات خارج از خانه می‌شود همزمان با امتحانات دانش‌آموزان، به‌هم ریختن برنامه سینماها به‌دلیل جشنواره فجر و… است. همین عوامل خواه‌ناخواه اعتراض برخی سینماگران را در پی دارد. آنچنان که حسین شهابی کارگردان فیلم سینمایی «آزاد به قید شرط» که این روزها در گروه سینمایی آزاد روی پرده است درباره مساله فیلم‌سوزی، نبودن برنامه‌ریزی و مکانیزم درست از سوی سازمان سینمایی را برای ایجاد توازن بین تولید و اکران، عامل اصلی این دلخوری‌ها می‌داند. زمانی حجت‌الله ایوبی رئیس سابق سازمان سینمایی، برای ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا از لزوم ایجاد ۳۰۰۰ سالن سینما در کشور سخن گفته بود، حال آنکه همچنان تعداد سالن‌ها کمتر از یک‌دهم میزان یادشده است. شگفت اینکه با وجود چنین ترافیک شدیدی، برخی مسوولان فرهنگی بدون درنظر گرفتن امکانات یا اراده‌ای برای افزایش سالن‌ها خواهان اضافه شدن فیلم‌های خارجی به چرخه اکران هستند و بیشتر بحث بر سر نحوه ممیزی و شیوه اجرای این طرح است تا چگونگی امکان این امر. گرچه به باور اکثر اهالی سینما عرضه آثار خارجی علاوه‌بر سهیم شدن در تجربیات انسانی و هنری دیگر ملل موجب ارتقای سینمای کشور در رقابت با آثار فاخر خواهد بود ولی آنان که واقع‌بینانه‌تر با موضوع برخورد می‌کنند می‌دانند که این مهم در وضعیت فعلی نوبت اکران میسر نیست.
سازماندهی معیوب
زمانی که در امکانات بنا به گزینش باشد بی‌شک سلیقه و رابطه نظام خاصی ایجاد می‌کند که گروهی را ناراضی خواهد کرد. هرچند این نظام مافیایی و فاسد نباشد باز هم نیازمند اصلاح است همان‌طور که حسین کندری کارگردان فیلم سینمایی «شنل» که این روزها در گروه سینمایی آزاد در حال اکران است درباره مساله فیلم‌سوزی به خبرگزاری مهر گفته است: سیستم اکران ما آن‌قدر شخصی است که نمی‌توانیم بگوییم سازماندهی وجود دارد که نام آن را «مافیا» بگذاریم البته کسانی قدرت‌هایی دارند که از آن قدرت‌ها به نفع خود استفاده می‌کنند، اما این افراد دو سال دیگر جابه‌جا و افراد دیگری جایگزین آنها می‌شوند و این روند ادامه دارد. عده‌ای از قدرت خود استفاده می‌کنند و در این موضوع هیچ بحثی نیست؛ بنابراین هر کسی که یک مسند، مقام و جایگاه کوچک دارد در راستای منافع شخصی و حزبی از آن استفاده می‌کند. کندری درباره این موضوع که یک فیلم اگر خوب ساخته شود در هر زمان و در هر شرایطی که اکران شود می‌تواند به فروش خوبی دست یابد، توضیح داد: این موضوع از سوی کسانی مطرح می‌شود که شرایط خوبی برای اکران فیلم‌های خود داشته و توانسته‌اند به فروش خوبی دست پیدا کنند، اما سوال من این است که آیا آنها حاضر هستند فیلمشان را در نوروز اکران نکنند و در پاییز به نمایش بگذارند؟ چرا این افراد سر اکران نوروزی با دیگران جنگمی‌کنند؟ چرا برای اکران عید فطر باید ۳۰ فیلم درخواست بدهد؟ مگر نمی‌گویند که فیلمشان خوب است، پس بگذارند آنها را در پاییز اکران کنند. نکته دیگر این است که نمی‌توانیم شرکت پخشی مثل فیلمیران و سرگروه‌های سینمایی را با شرکت‌های پخش دیگر و فیلم‌هایی که در گروه آزاد به نمایش گذاشته می‌شوند، مقایسه کنیم.
رقابت ناعادلانه
مصطفی تقی‌زاده کارگردان فیلم سینمایی «زرد» نیز که در حال حاضر روی پرده است و توانسته به فروش قابل‌توجهی برسد ضمن بیان تاثیر تبلیغات زیاد روی فروش فیلم‌ها و اینکه یک فیلم خوب ممکن است به فروش کمی برسد، اما نابود نمی‌شود، درباره مساله فیلم‌سوزی گفت: درباره مساله فیلم‌سوزی نمی‌توان به‌صورت قطعی نظر داد زیرا کاوش روی این موضوع بیشتر در تخصص تهیهکنندگان و پخش‌کنندگان است. تقی‌زاده مطرح کرد: باید بپذیریم که برخی از فیلم‌ها در زمان خوب و در مدت زمان زیاد به نمایش گذاشته می‌شوند برای مثال عید نوروز بهترین زمان اکران است که بسیاری برای نمایش فیلم‌هایشان در آن بازه زمانی تلاش می‌کنند؛ زیرا بیشترین فروش‌ها در عید نوروز اتفاق می‌افتد به‌طوری‌که حتی اگر یک فیلم بد هم باشد به‌دلیل اینکه مردم فرصت دارند، آن را تماشا می‌کنند. وی ادامه داد: در چنین زمانی مردم راحت‌تر فیلم انتخاب می‌کنند و راحت‌تر به تماشای آثار می‌نشینند. به هر حال در کشور ما سینما جزو اقلامی است که مردم از آن استفاده تفریحی هم می‌کنند به همین دلیل می‌دانم که در عید نوروز حتی کسانی به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند که ممکن است در سال تنها یک بار به سینما بروند.
تقی‌زاده با اشاره به ایجاد توازن در تولید و اکران عنوان کرد: من به‌عنوان فیلم اولی نظر می‌دهم و به اندازه یک فیلم اولی تجربه دارم. به نظرم اگر به منظور ایجاد توازن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پروانه ساخت ندهد یک عده معترض می‌شوند و اگر تعداد پروانه ساخت‌ها زیاد شود یک عده دیگر در زمان اکران اعتراض می‌کنند و این قضیه همیشه وجود داشته است. در چنین شرایطی بهترین راه افزایش ظرفیت اکران است البته در حال حاضر شرایط بهتر شده است. به‌طوری‌که چند پردیس دیگر تا عید نوروز افتتاح و به تعداد صندلی‌های سینما اضافه می‌شود که اتفاق خوبی است؛ زیرا تولید مناسب باعث ایجاد رونق در صنعت می‌شود، بنابراین در همین چرخه فیلمی که ضعیف باشد خواه‌ناخواه کنار می‌رود.
کارگردان «زرد» اظهار کرد: در این فصل تراکم اکران بسیار زیاد است به‌طوری‌که حدود ۲۰ فیلم روی پرده هستند. به هر حال باید بپذیریم که به‌طور طبیعی همه دوست دارند فیلمشان روی پرده باشد، سانس داشته باشد و بفروشد و به‌دلیل این مساله هم نمی‌شود از کسی خرده گرفت چون همه برای عرضه، فیلم می‌سازند. با توجه به اینکه در حال حاضر تراکم بسیار بالا است باید هماهنگی بهتری بین مدیران، سینماداران و پخش‌کنندگان ایجاد و این قضیه حل شود. من به یاد ندارم که در سال‌های اخیر چنین تراکمی در فصل پاییز ایجاد شده باشد. در حال حاضر شاهد این امر هستیم که هر چهارشنبه دو، سه فیلم به فیلم‌های قبلی اضافه می‌شود که شرایط سختی را ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: فیلمی که ۲۰ میلیارد فروخته است، نشان می‌دهد که حدود ۴ میلیون نفر را به سینما کشانده است در حالی که ما ۸۰ میلیون جمعیت داریم که اگر ۳۰ میلیون هم اهل فیلم دیدن نباشند اقلا ۵۰ میلیون نفر دیگر افرادی هستند که به تماشای آثار نمایشی از مدیاهای مختلف می‌نشینند. بنابراین می‌شود این افراد را به سینما برد ولی متاسفانه این اتفاق رخ نمی‌دهد زیرا ما به سینما نه به‌عنوان فرهنگ و هنر و نه به‌عنوان صنعت نگاه نمی‌کنیم. در واقع سینما جایی شده که پشتش می‌ایستیم، پُز می‌دهیم و می‌گوییم خوب می‌فروشیم.
