تبعات صادرات فله‌ای و سنتی؛ بازار «قطر» از دست می‌رود
کشور قطر می‌تواند بازار مصرف بسیار خوبی برای محصولات تولیدی ایران باشد ولی از این فرصت تاکنون به‌خوبی استفاده‌نشده و گویا هیچ برنامه‌ای هم برای بهبود این وضعیت نیست.
استان بوشهر به دلیل همجواری با خلیج‌فارس و داشتن فاصله کم با کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس همواره شرایط مناسبی برای مراودات تجاری با این کشورها داشته و صادرات و واردات کالا بین استان بوشهر و کشورهای عربی حوزه خلیج دارای قدمتی طولانی است.
کشور قطر یکی از نقاط مقصد و یا مبدأ برای تجارت و بازرگانی با استان بوشهر بوده است و در دوره‌های مختلف شاهد صادرات و واردات گسترده‌ای بین بنادر استان بوشهر و کشور قطر بوده‌ایم. در خردادماه امسال تعدادی از کشورهای عربی اقدام به تحریم قطر کردند و مرزهای خود را به روی این کشور بستند تا این کشور که بسیاری از مواد مصرفی خود را وارد می‌کند، با چالشی جدی روبرو شود.
البته این تحریم‌ها باعث شد تا فضا برای کشورهای دیگر فراهم شود که بتوانند بازار کشور قطر را در دست بگیرند و نیازهای قطر را با محصولات تولیدی خود تأمین کنند.
استان بوشهر به علت نزدیکی و همجواری و نزدیک بودن ذائقه‌های مردم دو کشور به هم، بهترین فرصت را برای در دست گرفتن بازار کشور قطر دارد
استان بوشهر در فاصله ۱۴۰ کیلومتری قطر قرار دارد و بنادر استان بوشهر دارای بهترین شرایط برای صادرات محصولات تولیدی استان بوشهر، محصولات دیگر استان‌ها و حتی صادرات محصولات وارداتی از دیگر کشورها به قطر است.
تحریم‌های قطر خیلی سریع اتفاق افتاد و اقدام برای بارگیری و صادرات کالاهای مختلف به کشور قطر نیز خیلی سریع شکل گرفت به‌طوری‌که کالاهای مصرفی و به‌ویژه مواد غذایی در اولویت نخست واردات کشور قطر بود.
عجله و شتاب فراوانی برای صادرات به قطر وجود داشت و همین موضوع باعث شده تا به کیفیت محصول و به‌ویژه بسته‌بندی‌های آن توجه نشود و صادرات از ایران به‌صورت فله‌ای انجام شود.
استان بوشهر و کشور ایران که به علت نزدیکی و همجواری و حتی نزدیک بودن ذائقه‌های دو کشور به هم، بهترین فرصت را برای در دست گرفتن بازار کشور قطر داشت، از این فرصت به‌خوبی استفاده نکرد و این‌گونه بود که فضا برای ورود دیگر کشورها باز شد.
قطری‌ها که باید برای تأمین نیازهای خود هزینه‌های بالایی صرف می‌کردند، حالا محصولات دیگر کشورها را نیز پیش روی خود می‌دیدند که از فاصله‌های دورتر خود را به بازار قطر نزدیک و نزدیک‌تر می‌کردند.
در شرایطی که فضا برای عرضه کالاهای مختلف در کشور قطر فراهم‌شده است، محصولات بی‌کیفیت کم‌کم جای خود را در این بازار از دست می‌دهند و کشورهای توانمند در عرصه صادرات جای خود را بیشتر و بیشتر در این بازار باز می‌کنند.
با تداوم این شرایط به‌جای اینکه محصولات کشاورزی ایرانی در سبد غذایی قطری‌ها قرار بگیرد، کشورهایی از هزاران کیلومتر دورتر محصولات خود را با کیفیت مناسب و با قیمت کمتری به قطر می‌رسانند و بازار را در دست می‌گیرند.
هرچند که هنوز هم بخشی از بازار قطر را محصولات ایرانی و محصولاتی صادراتی از استان بوشهر در اختیار دارند ولی فرصتی که باید به‌خوبی استفاده می‌شد، استفاده نشد و سهم ما در این بازار کم شده است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مربوط به همین صادرات است که به علت نبود سازوکار مناسب در این زمینه نتوانسته‌ایم به‌خوبی ورود کنیم و به دست خودمان فرصت سوزی می‌کنیم.
هزینه‌های بالای صادرات
رئیس اتاق بازرگانی بندر بوشهر در این زمینه اظهار داشت: بیشترین میزان صادرات مواد غذایی به کشور قطر از طریق بندر دیر در استان بوشهر انجام شده است که با کشور قطر کمتر از ۱۵۰ کیلومتر فاصله دارد.
محمد عبادی با بیان اینکه زیرساخت‌های مناسب و سازوکارهای لازم برای صادرات محصولات در استان بوشهر به‌خوبی فراهم نشده است، ادامه داد: متأسفانه هزینه صادرات از استان بوشهر به کشور قطر بیشتر از هزینه‌های صادرات از ترکیه به قطر است.
وی اضافه کرد: درحالی‌که صادرات دریایی از طریق ترکیه به قطر دارای مسافت خیلی زیادی نسبت به ایران به قطر است ولی چون دولت ترکیه عوارض دریایی را در مبدأ و مقصد صفر کرده و سوخت کشتی‌ها را می‌دهد، هزینه صادرات از ایران به قطر بیشتر از هزینه صادرات از ترکیه به قطر است.
رئیس اتاق بازرگانی بندر بوشهر تصریح کرد: دولت ما نیز باید در این زمینه حمایت لازم را داشته باشد و انگیزه مناسبی برای صادرات ایجاد شود.
وی خاطرنشان کرد: ما نباید تنها به فکر صادرات محصولات غذایی به کشور قطر باشیم و بلکه باید دیگر محصولات ازجمله مصنوعات خود را به کشور قطر صادر کنیم.
عبادی افزود: نمایشگاهی با حضور کشورهای مختلف در کشور قطر برگزار خواهد شد و ما هم برای معرفی محصولات و توانمندی استان بوشهر در این نمایشگاه حضور خواهیم داشت.
بازار قطر با این شرایط برای ما کوتاه‌مدت است
سیروس دهقانی یکی از فعالان بخش خصوصی نیز در این زمینه اظهار داشت: بندر دیر شرایط بسیار خوبی برای صادرات به کشور قطر را دارد ولی متأسفانه ازنظر امکانات و تجهیزات و زیرساخت‌ها با کمبود روبرو است.
وی اضافه کرد: صادرات بوشهر و ایران به کشور قطر به‌صورت سنتی انجام می‌شود و این‌گونه است که اهمیت و جایگاه کالاهای ایرانی را از بین می‌بریم و فرصت را از دست می‌دهیم.
اگر صادرات به قطر را ساماندهی نکنیم نمی‌توانیم بازار این کشور را در دست بگیریم و بازار قطر برای ما کوتاه مدت خواهد بود
دهقانی با اشاره به شرایط کنونی قطر و بازار این کشور، تصریح کرد: قطر یک بازار خوب و یک فرصت مناسب است ولی باید صادرات را ساماندهی کنیم تا این فرصت مناسب را از دست ندهیم.
وی تأکید کرد: اگر به این موضوع اهمیت لازم را ندهیم نمی‌توانیم بازار این کشور را در دست بگیریم و بازار قطر برای ما کوتاه‌مدت خواهد بود و این‌گونه مدیریت خوبی در این حوزه نخواهیم داشت.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه متأسفانه نظارتی بر قیمت‌ها در کشور قطر نداریم، افزود: برخی از کالاهای ما در کشور قطر با نرخ‌های متفاوتی عرضه می‌شود و این یک خطر برای این کالاها است.
جلوگیری از صادرات فله‌ای
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر نیز با اشاره به شرایط مناسب کشور قطر برای صادرات محصولات ایرانی، گفت: متأسفانه بسیاری از صادرات بدون کیفیت انجام می‌شود.
سید حسین حسینی محمدی با بیان اینکه با تداوم این شرایط بازار قطر را از دست می‌دهیم، تصریح کرد: با برنامه‌ریزی صورت گرفته از صادرات فله‌ای و بدون حساب‌وکتاب جلوگیری خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه میوه و تره‌بار باید با بسته‌بندی‌های مناسب و در قالب‌های استاندارد صادرات شود، اضافه کرد: شرایط و وسایل حمل این نوع محصولات از دیگر شرایطی است که باید مدنظر باشد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر بیان کرد: متأسفانه در برخی از بنادر استان شرایط و زیرساخت‌های لازم برای صادرات به شکل مناسب وجود ندارد.
فرصت بازار قطر نباید از دست برود
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استاندار بوشهر هم گفت: کشور قطر برای استان بوشهر از دو منظر دارای شرایط و جایگاه خاص است؛ یکی از آن‌ها نزدیکی بوشهر به کشور قطر و دیگری هم مراودات همیشگی مردم بوشهر با قطر است.
سعید زرین فر ادامه داد: این شرایط برای استان بوشهر وجود دارد که ارتباط بیشتری با کشور قطر داشته باشد و باید از این فرصت به‌خوبی استفاده شود.
به گزارش مهر،وی با بیان اینکه سلیقه و مزاج قطری‌ها به مواد غذایی بوشهری‌ها نزدیک است، اضافه کرد: باید تا پیش از اینکه دیگر کشورها بازار قطر را اشباع کنند و ذائقه مردم این کشور به آن سمت برود، روال را در دست بگیریم و محصولات خود را در بازار قطر جای دهیم.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استاندار بوشهر تصریح کرد: دسترسی و حضور در بازار قطر حق استان بوشهر است و نباید این فرصت را از دست بدهیم.
هرچند زمان زیادی تاکنون از شروع تحریم قطر گذشته است و برخی از کشورها خود را به بازار قطر رسانده‌اند و فضا برای محصولات تولیدی ما کمتر شده است ولی هم‌اکنون نیز فرصت برای در دست گرفتن این بازار وجود دارد.
نزدیکی به قطر یکی از مزایای بسیار مهم برای در دست گرفتن این بازار است و همچنین قطری‌ها تمایل بالایی برای استفاده از محصولات ایرانی دارند که باید با تعریف شرایط صادراتی مناسب، با صادرات نظام‌مند و استاندارد بازار قطر را در دست بگیریم.
