مذاکرات سوری؛ گام به گام به سوی صلح

هفتمین دور مذاکرات سوری در پایتخت قزاقستان در شرایطی متفاوت از شش دوره مذاکرات پیشین برگزار می شود؛ شکست سنگین تروریست ها در سوریه و کاهش قابل توجه حجم تنش ها میان طرف های مناقشه، از اثربخشی تلاش های دیپلماتیک و افزایش امیدها برای حل و فصل مسالمت آمیز بحران سوریه نشان دارد.

هفتمین دور از مذاکرات سوری، از دیروز دوشنبه (هشتم آبان ماه) در «آستانه» پایتخت قزاقستان آغار شد ؛ مذاکراتی که از حدود 10 ماه پیش به ابتکار جمهوری اسلامی ایران و روسیه و همراهی ترکیه و با هدف کاهش تنش و دست یابی به راه حل مسالمت آمیز برای بحران سوریه آغاز شد و طی 6 دوره نشست میان نمایندگان دولت قانونی سوریه، نمایندگان گروه های معارض مخالف اسد، کشورهای تضمین کننده صلح و ناظرانی از سازمان ملل، آمریکا و اردن، به نتایج قابل قبولی در عرصه میدانی سوریه دست یافت.
فراهم آوردن امکان مذاکره میان نماینده دولت قانونی سوریه با گروه های اصلی معارض مسلح، خود نقطه عطفی مهم در پیشبرد روند صلح در سوریه محسوب می شود. عدم مشارکت همه بازیگران عرصه میدانی سوریه تا پیش از مذاکرات آستانه، همواره مانع جدی در مسیر اثربخشی و کارآمدی پیشنهادهای مبتنی بر صلح در این کشور محسوب می شد.
تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه نمایندگان دولت و معارضان و توافق برای مبارزه با دشمن مشترک ( تروریست ها) از مهمترین دستاوردهای سه دور نخست مذاکرات آستانه بود که به مرور به تضعیف شدید مواضع تروریست ها انجامید.
تعیین چهار منطقه کاهش تنش میان دولت و معارضان سوری و تعیین سازوکارهای مشترک برای برقراری،حفظ و نظارت بر آتش بس در 6 دوره نشست آستانه که مورد تضمین ایران و روسیه قرار گرفت توانست تا اندازه زیادی تنش ها را در عرصه میدانی سوریه کاهش دهد و اسباب تمرکز بیشتر دولت سوریه بر مبارزه با داعش را مهیا کند؛ شکست های پی در پی گروه های تروریستی در سوریه در ماه های اخیر تا اندازه بسیار زیادی ناشی از همین توافق و همکاری بوده است.
حال داعش، «رقه» مهمترین مقر خود در سوریه را هم از دست داده است و در نازل ترین سطح از قدرت خود طی سال های گذشته به سر می برد. به نظر می رسد شکست سنگین گروه های تروریستی، به معنای وارد شدن به مرحله تازه ای از تحولات سوریه باشد. اگرچه تضعیف خلافت خودخوانده به معنای پایان اثرگذاری آن در تحولات داخلی سوریه نیست و همه گروه ها بر ملزوم تداوم مبارزه با آن اذعان دارند، اما به نظر می رسد رفع نسبی خطر گروه های تروریستی و ضعیف شدن تهدید از سوی دشمن مشترک، زمینه های نضج گیری اختلافات و تنش میان معارضان و دولت اسد را یک بار دیگر فراهم کند.
در چنین شرایطی لزوم برگزاری دور تازه نشست آستانه بیش از پیش احساس می شد؛ نشستی که از حدود 10 ماه پیش تاکنون توانسته تحولات داخلی سوریه را به سمت کاهش درگیری های نظامی و افزایش تفاهم میان طرفین مناقشه در سوریه فراهم کند و بر همین مبنا از این پس هم می تواند در حل و فصل بحران این کشور موثر باشد.
مذاکرات آستانه علاوه بر برقراری امکان گفت و گو میان گروه های درگیر در مناقشه، توانست دیدگاه سوریه و ترکیه به عنوان کشورهای دخیل در بحران سوریه با منافع متضاد را روی منافع مشترکی چون کاهش تنش و مبارزه با تروریسم متمرکز کند. آنکارا و مسکو به موجب توافق های حاصل از این مذاکرات از حدود یک سال پیش تاکنون در سوریه همکاری نزدیکی با هم داشته اند. مذاکرات آستانه در شرایط میدانی متفاوت سوریه، همچنان می تواند با ایجاد زمینه تفاهم میان طرف های داخلی و ممانعت از دخالت بازیگران خارجی تحولات را در جهت خواست مردم و برقراری صلح و ثبات در سوریه پیش ببرد.
چنانکه جمهوری اسلامی ایران همواره بر راه حل سیاسی این بحران تاکید کرده است، تنها راه حل بحران 6 ساله سوریه که تاکنون به کشته شدن صدها هزار تن و آوارگی میلیون ها سوری انجامیده، راه حل سیاسی و برقراری صلح پایدار مبتنی بر پیش برد مذاکره و تفاهم میان طرف های درگیر است.