نشانه‌های آغاز ال‌نینو/  ایران وارد فاز بارش‌های گسترده می‌شود؟

گزارش‌های تازه پژوهشگران اقلیم‌شناس نشان می‌دهد که احتمال شکل‌گیری پدیده ال‌نینو در ماه‌های پیش رو افزایش یافته و این رخداد می‌تواند الگوی بارش ایران در سال ۲۰۲۶ را تحت‌تأثیر قرار دهد.

بر اساس تحلیلی که «بن نول» در شبکه اجتماعی X منتشر کرده، یک تندباد غربی در بخش استوایی اقیانوس آرام شکل گرفته؛ منطقه‌ای که معمولاً بادهای تجاری از شرق به غرب می‌وزند. این وارونگی موقت جهت باد قادر است امواج کلوین را به سمت شرق اقیانوس آرام بفرستد، امواجی که آب گرم را جابه‌جا کرده و یکی از محرک‌های آغاز ال‌نینو محسوب می‌شوند.

گزارش جدید واشنگتن‌پست نیز این پدیده را از نخستین نشانه‌های تغییر فاز سامانه ال‌نینو – لانینا (ENSO) در سال ۲۰۲۶ دانسته و می‌نویسد تداوم این تندبادها می‌تواند لانینای فعلی را به ال‌نینو تبدیل کند.

موسسات پیش‌بینی اقلیم، از جمله Climate Impact Company، سناریویی را مطرح کرده‌اند که سال ۲۰۲۵ خنثی و سال ۲۰۲۶ همراه با ال‌نینو باشد؛ با این تأکید که عدم قطعیت این پیش‌بینی همچنان بالاست.

اگر ال‌نینوی ۲۰۲۶ رخ دهد، سهم ایران چیست؟ (سناریویی، نه پیش‌بینی قطعی)

مطالعات بلندمدت بارش ایران (۱۹۵۱–۲۰۱۷) نشان می‌دهد که در بسیاری از سال‌های ال‌نینو، بارش‌های کشور به‌خصوص در غرب، جنوب‌غرب و بخش‌هایی از جنوب بالاتر از میانگین بوده است.

پژوهش‌های جدید در مجله Climate نیز نشان می‌دهد که در برخی الگوهای گذار ENSO، پاییز ایران (مهر تا آذر) در نوار زاگرس و جنوب‌غرب، به شکل معناداری پربارش‌تر می‌شود.

تحقیقات دیگر نیز تأیید می‌کند که در سال‌های «ال‌نینوی قوی»، احتمال بارش‌های فراتر از حد نرمال در ایران بیشتر است؛ هرچند این الگو در همه مناطق یکسان نیست.

نتیجه احتمالی برای ایران در صورت وقوع ال‌نینوی ۲۰۲۶

• غرب، جنوب‌غرب و جنوب کشور (خوزستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه، فارس، بوشهر) بیشترین شانس را برای بارش‌های بالاتر از نرمال خواهند داشت.

• در شمال و شمال‌شرق، واکنش می‌تواند متغیر باشد و حتی گاهی خنثی یا کمی منفی.

• ال‌نینو فقط «بارش بیشتر» نیست؛
  بارش‌های شدید، کوتاه‌مدت و متمرکز نیز در این دوره بیشتر رخ می‌دهند.

تحلیل World Weather Attribution از سیلاب‌های اخیر افغانستان، پاکستان و شرق ایران نیز نشان می‌دهد ال‌نینو می‌تواند احتمال وقوع بارش‌های حدی را دو برابر کند؛ به‌طوری‌که شدت این بارش‌ها طی ۴۰ سال گذشته حدود ۲۵ درصد افزایش یافته است.

 فارس/