بیداریهای شبانه؛ هشدار سلامتی یا بخشی طبیعی از چرخه خواب؟
بیدار شدنهای نیمهشب همیشه نشانه بیماری نیست؛ گاهی فقط پیام آرامِ بدن است که میگوید چیزی در تعادل خواب شما درست کار نمیکند. شناخت علت این بیداریها نخستین قدم برای رسیدن به خوابی عمیقتر و روزی پرانرژیتر است.
تقریباً همه ما شبهایی را تجربه کردهایم که بدون دلیل مشخص از خواب بیدار میشویم، ساعت را نگاه میکنیم و دوباره برای خوابیدن تلاش میکنیم. این اتفاق ممکن است یکبار رخ دهد، گاهی چندبار، و برخی شبها باعث میشود خواب بهصورت تکهتکه و بیکیفیت احساس شود.
اما پرسش اصلی این است: چند بار بیدار شدن در شب طبیعی است؟
پاسخ کارشناسان: یک تا دو بار بیداری کوتاه در طول شب کاملاً طبیعی است.
به گزارش ایرنا، بدن ما در چرخههای ۹۰ دقیقهای از خواب عمیق به خواب سبک میرسد و در این مرحله احتمال بیدار شدن کوتاهمدت وجود دارد. معمولاً این بیداریها آنقدر کوتاهاند که حتی به یاد نمیآوریم. اما وقتی این بیداریها طولانی، تکرارشونده یا همراه با خستگی روز بعد باشند، دیگر طبیعی محسوب نمیشوند.
دلایل شایع بیداریهای شبانه
علت بیدار شدن ممکن است ساده باشد، مثل نوشیدن آب زیاد یا سروصدای محیط. اما گاهی ریشههای پنهانتری دارد:
چرخه طبیعی خواب: پایان هر چرخه خواب میتواند باعث بیداری کوتاه شود.
افزایش سن: کاهش خواب عمیق با بالا رفتن سن، بیداریها را بیشتر میکند.
استرس و درگیری ذهنی: اضطراب، برنامههای ذهنی و نگرانیها خواب را تکهتکه میکنند.
مشکلات جسمی: درد، رفلاکس معده، آلرژیها یا اختلال وقفه تنفسی خواب.
عادتهای اشتباه شبانه: استفاده از گوشی، مصرف کافئین، یا خوردن شام دیرهنگام.
چه زمانی بیداری شبانه به یک مشکل تبدیل میشود؟
اگر بیدار شدنهای شبانه:
بیش از سه بار در طول شب اتفاق بیفتد،
هر بار بیش از ۱۰ دقیقه طول بکشد،
باعث خستگی، بیحوصلگی یا کمتمرکزی روز بعد شود،
احتمال وجود اختلال خواب یا مشکل فیزیولوژیک مطرح است و نیاز به بررسی دارد.
سه اشتباه رایج هنگام بیداری نیمهشب
به ساعت نگاه نکنید: ذهن را فعال و اضطراب زمان را بیشتر میکند.
سراغ موبایل نروید: نور آبی تولید ملاتونین را مختل میکند.
در تخت تقلا نکنید: اگر بعد از ۱۵ دقیقه خوابتان نیامد، از اتاق خارج شوید و فعالیت آرامی انجام دهید.
راهکارهای عملی برای خواب بهتر
ساعت خواب و بیداری ثابت داشته باشید.
صبحها در معرض نور طبیعی قرار بگیرید و شبها نور آبی را محدود کنید.
اتاق را خنک، تاریک و بیصدا نگه دارید.
از چند ساعت قبل از خواب کافئین مصرف نکنید.
روتین آرامشبخش مانند مدیتیشن، دوش گرم یا مطالعه سبک داشته باشید.
اگر بیداریهای شبانه بیش از دو هفته ادامه داشت و باعث خستگی روزانه شد، مراجعه به پزشک ضروری است. گاهی انجام تست خواب میتواند علت دقیق را مشخص کند.
