علائمی شبیه سرماخوردگی، اما خطرناک‌تر؛ آنچه باید درباره متاپنوموویروس انسانی (HMPV) بدانید

متاپنوموویروس انسانی (HMPV) یکی از ویروس‌های تنفسی است که علائمی شبیه به سرماخوردگی و آنفلوانزا، از جمله گرفتگی بینی، گلودرد و سرفه ایجاد می‌کند. این ویروس در مواردی می‌تواند به عوارضی مانند ذات‌الریه منجر شود و برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای خطرناک باشد. اخیراً، شیوع گسترده این ویروس در برخی کشورهای آسیایی باعث افزایش نگرانی‌ها شده است.

بازتاب– در میان طیف وسیعی از ویروس‌های تنفسی، متاپنوموویروس انسانی (HMPV) یکی از پاتوژن‌های شناخته‌شده است که بیش از شش دهه از شناسایی آن می‌گذرد. این ویروس می‌تواند علائمی مشابه سرماخوردگی و آنفلوانزا، از جمله گرفتگی بینی، گلودرد، سرفه و در مواردی تب ایجاد کند. اگرچه در اغلب موارد این ویروس علائم خفیفی دارد، اما برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند به عوارض خطرناکی مانند ذات‌الریه و نارسایی تنفسی منجر شود.

شیوع ویروس در سطح جهانی و بازتاب آن در ایران

در هفته های اخیر، گزارش‌هایی از شیوع گسترده متاپنوموویروس انسانی در برخی کشورهای آسیایی منتشر شده است. این شیوع باعث شده نگرانی‌هایی در سطح منطقه‌ای و جهانی ایجاد شود. اگرچه تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر شیوع وسیع این ویروس در ایران ثبت نشده، برخی متخصصان بهداشتی کشور تأکید دارند که با توجه به تعاملات بین‌المللی، احتمال ورود و گسترش آن در ایران دور از انتظار نیست.

در ایران، سیستم بهداشتی در حال حاضر تحت فشار ناشی از ویروس‌های فصلی مانند آنفلوانزا و COVID-19 است. به همین دلیل، هر گونه اضافه شدن عامل جدید می‌تواند فشار بر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را افزایش دهد. از این رو، آمادگی برای پیشگیری و مدیریت موارد احتمالی ابتلا به HMPV اهمیت ویژه‌ای دارد.

دیدگاه پزشکان درباره متاپنوموویروس انسانی

متخصصان عفونی و پزشکان معتقدند که متاپنوموویروس انسانی یک ویروس ناشناخته یا جدید نیست. این ویروس به‌طور طبیعی هر ساله در فصل‌های سرد سال، یعنی از اواخر زمستان تا اوایل بهار، موجب شیوع‌هایی می‌شود که اغلب الگوی مشخصی دارند.

پزشکان تأکید می‌کنند که اگرچه HMPV در برخی از کشورها اپیدمی شده، اما الگوی این ویروس در ایران و سایر نقاط جهان قابل پیش‌بینی است. به گفته آنان، HMPV نه یک تهدید جدید است و نه یک پاندمی جهانی. این ویروس در سال‌های گذشته نیز وجود داشته و موارد شیوع آن به ثبت رسیده است، اما آنچه در حال حاضر اهمیت دارد، افزایش آگاهی عمومی و پیشگیری از ابتلا به این ویروس است.

علائم، انتقال و عوارض متاپنوموویروس انسانی

ویروس متاپنوموویروس انسانی به‌طور عمده از طریق تماس مستقیم با افراد آلوده و قطرات تنفسی منتشر می‌شود. این ویروس می‌تواند باعث بروز علائمی مشابه با سایر ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) شود. از جمله مهم‌ترین علائم این ویروس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

گرفتگی بینی: یکی از شایع‌ترین علائم HMPV که معمولاً به مدت چند روز ادامه دارد.

گلودرد: این ویروس می‌تواند التهاب در گلو ایجاد کند که منجر به احساس درد و خشکی می‌شود.

سرفه: این ویروس به برونش‌ها حمله می‌کند و می‌تواند باعث سرفه‌های مداوم و خشک شود.

در برخی موارد، افراد مبتلا به این ویروس ممکن است با عوارضی مانند ذات‌الریه روبرو شوند که به ویژه در افراد مسن، کودکان خردسال و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خطرناک است. این عوارض می‌توانند شرایط تنفسی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهند و نیاز به درمان‌های پزشکی خاص داشته باشند.

اقدامات پیشگیرانه برای مهار شیوع ویروس

متخصصان تأکید دارند که با وجود نبود واکسن اختصاصی برای HMPV، می‌توان با رعایت اصول بهداشتی خطر انتقال و شیوع آن را کاهش داد:

پرهیز از تماس با افراد بیمار: اگر کسی سرفه می‌کند یا عطسه می‌زند، بهتر است از نزدیک شدن به او خودداری کنید.

استراحت در خانه در صورت بیماری: اگر علائم سرماخوردگی یا آنفلوانزا را دارید، بهتر است از رفتن به محل کار یا مدرسه خودداری کرده و در خانه استراحت کنید.

رعایت آداب سرفه و عطسه: هنگام سرفه یا عطسه، بهتر است آن را در آرنج خود انجام دهید تا از انتشار قطرات تنفسی جلوگیری شود.

استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ: در محیط‌های عمومی یا مکان‌های بسته که تعداد زیادی از افراد در آنجا حضور دارند، استفاده از ماسک می‌تواند خطر انتقال ویروس را کاهش دهد.

رعایت فاصله اجتماعی: افرادی که در گروه‌های پرخطر قرار دارند (کودکان، افراد مسن، افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای) باید در هنگام شیوع ویروس، از تجمعات اجتماعی پرهیز کرده و فاصله خود را با دیگران حفظ کنند.

شستشوی مداوم دست‌ها: شستشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است که به کاهش انتقال ویروس‌ها کمک می‌کند.

وضعیت کنونی در ایران

در حال حاضر، نگرانی اصلی نهاد های متولی بهداشتی ایران به شیوع ویروس‌هایی مانند آنفلوانزا و بعضا COVID-19 متمرکز است. بر اساس گزارش‌ها، این بیماری‌ها در هفته‌های اخیر موجب افزایش قابل‌توجه مراجعات به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شده‌اند.

متخصصان بیماری‌های عفونی معتقدند که اگرچه HMPV در سطح جهانی شناخته شده است، اما با اجرای تدابیر پیشگیرانه، نیازی به نگرانی جدی در مورد شیوع گسترده آن در ایران وجود ندارد.

آیا HMPV می‌تواند به یک تهدید جهانی تبدیل شود؟

متخصصان بهداشتی در سطح جهانی معتقدند که HMPV، برخلاف ویروس‌هایی مانند COVID-19، پتانسیل ایجاد یک پاندمی جهانی را ندارد. این ویروس قبلاً نیز در بسیاری از کشورها شناسایی شده بود و تنها تفاوت اکنون، افزایش آگاهی و بهبود فرآیندهای تشخیص است.

با این حال، ما باید همواره آماده باشیم. به گفته پزشکان، توجه به نظام بهداشتی، آموزش عمومی و تجهیز مراکز درمانی از الزامات پیشگیری از شیوع بیماری‌های تنفسی، از جمله HMPV، است.

ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) تهدید جدیدی برای سلامت عمومی کشورمان نیست، در حال حاضر، دغدغه اصلی به شیوع ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و COVID-19 معطوف است، اما ویروس HMPV به عنوان یک تهدید جدید و نگران‌کننده مطرح نمی‌شود. با این حال، باید به مردم توصیه کرد که با رعایت اصول بهداشتی و پیشگیرانه، خطر ابتلا به این ویروس و دیگر بیماری‌های تنفسی را کاهش دهند. حفظ فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک، و شستشوی دست‌ها از جمله اقدامات مؤثر در پیشگیری از این نوع ویروس‌ها است.