یک نقد اساسی به مصوبه مولدسازی دارایی های دولت
وقتی اقتصاد ایران با سیلی از بحران های انباشته رو به رو است که خود ده ها بحران دیگر را تولید می کنند، آیا طرح ایده مولدسازی دارایی های دولت می تواند وارد میدان شود و التیامی موثر و ملموس بر مشکلات اقتصادی فراگیر کشور باشد؟
بازتاب– همزمان با آغاز به کارِ دولت سیزدهم کشورمان، همواره این نکته به انحا مختلف مورد تاکید قرار گرفته که عرصه اقتصادی، محوری‌ترین حوزه ای است که دولت، عمده تمرکز خود را بر آن معطوف خواهد کرد. همزمان مجموعه ای از ابتکارهای اقتصادی نیز در حوزه های مختلف ارائه شده که شاید مهمترین آن ها اجرایی کردنِ ایده جراحی اقتصادی، افزایش یارانه های نقدی و ابتکار تخصیص کالابرگ الکترونیک به افراد(به مثابه معادلِ یارانه نقدی)، و در عین حال در پیش گرفتن سیاست هایی خاص در حوزه های مالیاتی و ارزی و غیره است.
به تازگی طرح یک ایده جدید، جنجال های زیادی را چه از سوی رسانه ها و چه مجامع نخبگانی برانگیخته است. عده ای ضمن حمایت از این طرح بر این باورند که اجرایی شدنِ درست این ایده می تواند کمک های مثبتی را به افزایش بهره‌وری در فضای اقتصادی کشور داشته باشد و از سوی دیگر، منتقدان طرح مذکور تاکید دارند که این طرح به دلایل فراوان از جمله مشخص نبودن چهارچوب‌های آن، اختصاص مصونیت قضایی به مسوولانی که باید آن را به پیش برند و در عین حال، اما و اگرهای مختلف در مورد نتایج نهایی آن، چندان قابل اتکا نیست و سرانجامِ روشنی در انتظار آن نخواهد بود.
جدای از آنچه موافقان و مخالفان طرح مذکور می گویند، یک نقد جدی می توان به این طرح داشت و آن این است که چرا باید این حوزه را با حواشی جنجالی اش جهت ایجاد تغییرات مثبت در فضای اقتصاد کشور مد نظر قرار داد و به آن محوریت بخشید اما مدت هاست که هیچ حرکت مثبتی جهت مقابله موثر و ریشه ای با چالش های اقتصادی اصلی کشور از جمله تورم، آشفتگی در بازارهای مالی و فرار سرمایه به خارج و اصلاح نظام بانکی، شاهد نیستیم.
در واقع، وقتی اقتصاد ایران با سیلی از بحران های انباشته رو به رو است که خود ده ها بحران دیگر را تولید می‌کنند، آیا طرح ایده مولدسازی دارایی های دولت می تواند اجرایی شود و التیامبخش مشکلات اقتصادی فراگیر کشور باشد؟ آیا اساسا ما صورت مساله ای که اکنون با آن در مشکلات کلان اقتصاد خود رو به رو هستیم را به خوبی درک کرده ایم؟ و اکنون کار بر سرچشمه اصلی این چالش ها را هدفگذاری کرده ایم؟
به نظر می رسد حداقل روی کاغذ، مخصوصا با توجه به ابعاد نه چندان روشن طرح مولدسازی دارایی‌های دولت، پاسخ روشنی را نمی توان به پرسش های مذکور ارائه کرد. موضوعی که نشان می دهد جهت رونق تولید، کاهش تورم، و مقابله موثر با دیگر بحران های اقتصادی کشورمان، نیاز به اتخاذ رویکردهای واقع بینانه‌تر و نه لزوما طرح های مقطعی داریم.
البته که اراده دولت سیزدهم در پیشبرد ایده جراحی اقتصادی با محوریت اصلاح ساختار بودجه و سروسامان دادن به حوزه های مختلف اقتصاد ایران، در ابتدا ایده‌ای مثبت بود با این حال، مشکل کار آنجایی بود که به برخی زمینه‌ها جهت پیشبرد آن توجه چندانی نشد.
به طور خاص، اساسا این نکته مد نظر قرار نگرفته بود که چطور در شرایطی که اقتصاد ایران زخم های عمیقی را از تحریم های خارجی متحمل شده، ما باید اعتماد کنیم و آن را به اتاق جراحی بسپاریم؟ آیا بهتر نیست برخی زمینه های تقویت قدرت و بنیه اقتصادی کشور فراهم شود و سپس در شرایطی مطمئن تر به سراغ جرحی اقتصاد ایران رفت؟ شاید به دلیل بی توجهی به همین نکات نیز بود که اکنون شاهدیم کمتر از طرح بزرگ جراحی اقتصادی چه از سوی مسوولان دولت، چه رسانه ها و چه مجامع نخبگانی صحبت می شود.
