کم فروشی؛ تدبیر تکراری شرکت های تولیدی برای کسب سود بیشتر/ پرسیل و شوینده های کم وزنی که سنگین تر به فروش می رسند/ فیلم

چهار پنج ماهی از جار و جنجال های مربوط به کم فروشی در برخی فروشگاه های زنجیره ای در کشور می گذرد که حالا کلیپی در فضای مجازی منتشر شده است که حکایت از کم فروشی در بسته های پودر لباسشویی یکی از برندهای معروف شوینده دارد.

«بازتاب»؛ زهره علامی- در سال های اخیر و با افزایش قیمت مواد اولیه تولیدات داخلی، شاهد آب رفتن وزن محصولات خوراکی و غیرخوراکی کارخانه ای هستیم، درواقع برخی تولیدکنندگان به جای افزایش قیمت محصولاتشان از وزن آن کم می کنند و آن را با همان قیمت قبلی در اختیار مشتری قرار می دهند.

نمونه آن را می توان در کلیپی که روز پنج شنبه در فضای مجازی دست به دست شد، مشاهده کرد، در این کلیپ صاحب یک سوپر مارکت، کارتن پودر شوینده پرسیل را باز می کند، روی بسته های شوینده نوشته شده 500 گرم اما وقتی فروشنده هر یک از این بسته ها را روی ترازو قرار می دهد، هر بار یک عدد درج می شود.

جالبتر اینکه بالاترین وزنی که در میان این بسته های شوینده دیده می شود، 420 گرم است و بسیاری از بسته ها کمتر از 400 گرم هستند و وزن برخی از بسته های پودر شوینده به 370 گرم می رسد یعنی 130 گرم کمتر از وزن ثبت شده بر روی محصول.

بسیاری از کاربران فضای مجازی در واکنش به این کلیپ، آن را نتیجه گرانی های امسال می دانند اما اگر نگاهی به اخبار سال های گذشته داشته باشیم، با کلکسیونی از کم فروشی ها مواجه می شویم که همواره با افزایش نرخ ارز و به تبع آن رشد قیمت مواد اولیه پررنگ تر شده است.

نگاهی به کم فروشی سال های اخیر

آبان ماه امسال خبری درباره کم فروشی در فروشگاه های زنجیره ای منتشر شد،این فروشگاه ها از طریق تبانی با شرکت‌های تولیدکننده یا شرکت‌های بسته‌بندی، قیمت را بالاتر از آنچه باید در کالاها درج و وزن محصول را کم می‌کردند و پس از آن قیمت فروش را کمی پایین می‌آورند.

البته این موضوع از سوی نائب رئیس اتحادیه کشوری فروشگاه های زنجیره ای تکذیب شد اما محمدعلی اسفنانی مدیر کل تعزیرات استان تهران در اظهاراتی اعلام کرد که مردم فریب تخفیف فروشگاه‌های زنجیره‌ای را نخورند.

همچنین در سال 97، یاسر رایگانی سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی از کم فروشی‌های بی سابقه در محصولات لبنی و خوراکی کشور خبر داد، او اعلام کرد که گزارش‌های بسیاری دراین زمینه به سازمان تعزیرات حکومتی رسیده است و ۲۲ شرکت تولید فرآورده‌های لبنی و چندین کارخانه مواد خوراکی در شعب این سازمان به جرم گران فروشی به جریمه محکوم شده اند.

حالا اگر از اظهارنظرهای مسوولان بگذریم و با اتکا به آمارها بخواهیم موضوع کم فروشی را بررسی کنیم، گزارش‌ سازمان ملی استاندارد و ادارات کل استاندارد استان‌ها، نمونه خوبی است.

براساس این گزارش، طی سال های اخیر و با بررسی 26 قلم کالا که مصرف عام و روزانه دارد، این نتیجه به دست آمده که به میزان 17.5 درصد کمیت، کیفیت و قیمت این کالاها با موارد ذکر شده روی اجناس مطابقت ندارد.

این بررسی‌ها شامل فرآورده‌های گوشتی، انواع لبنیات، کنسروها، ‌مواد شوینده و شامپوها، آبمیوه‌ها، روغن، محصولات سلولزی، دستمال کاغذی، پوشاک و سایر اقلام می شود، براساس این گزارش بیشترین عدم انطباق مربوط به دستمال کاغذی با رقم 36.5 درصد بود.

چه اقداماتی برای مقابله با کم فروشی انجام شده است؟

هفت سال پیش ستاد تنظیم بازار مصوبه‌ای برای مقابله با کم‌فروشی تصویب کرد که براساس آن سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان باید در قالب طرح ویژه نظارتی به مبارزه با کم‌فروشی بپردازد و ادارات کل سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها هم باید با سازمان حمایت، همکاری کنند اما تاکنون اقدام موثری در این زمینه انجام نشده است.

در این راستا همچنین، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، سامانه 124 را برای طرح شکایت مصرف کنندگان طراحی کرده است اما تداوم کم فروشی ها در سال های اخیر و تشدید آنها نشانگر آن است که این اقدامات چندان موثر نبوده و نیاز به نظارت بیشتری در این زمینه احساس می شود.

در این میان برخی مسوولان وزارت صمت پیشنهاد جالبی را ارائه کرده اند، آنها معتقدند که مجموعه ای مثل پلیس اقتصادی، متشکل از بازرسان دستگاه‌های مختلف تشکیل شود و به ساماندهی امور مربوط به کم فروشی بپردازد، استدلال آنها این است که چون بازرسان اشراف کاملی به حوزه های مختلف اقتصادی دارند، این طرح موفقیت آمیز خواهد بود.

به هر حال به نظر می رسد که عدم نظارت مسئولان، تولید کنندگان را به سمت کم فروشی سوق داده و حل این مشکل نیازمند نظارت مستمر و همچنین اصلاح بعضی از قوانین است.