کدام معتادان بیمه می‌شوند؟
بیمه درمان معتادان در اواخر سال ۱۳۸۶ با موافقت رئیس‌جمهور وقت در ستاد مبارزه با موادمخدر به تصویب رسید. بر اساس این طرح قرار شد حدود یک‌میلیون معتاد تحت‌پوشش خدمات بیمه‌ای قرار گیرند.
اما این بیمه محقق نشد و چندی بعد وقتی خبرنگاران از عبدالرضا مصری، وزیر رفاه وقت، علت را جویا شدند، او «نبود اعتبار» و «ناهماهنگی بین دستگاه‌های مسئول» را علت‌های اصلی به تاخیرافتادن بیمه اعلام کرد و چندی بعد، یعنی در فروردین ۱۳۸۸، در اظهار نظر دیگری از تعیین نرخ بیمه و تهیه پروتکل درمانی طرح بیمه معتادان در شورای عالی بیمه خبر داد و گفت که موضوع جمعیت تحت پوشش، تعرفه و نرخ‌‌گذاری در شورای عالی بیمه انجام شده است، اما باید اعتبار سالانه‌ای که برای این امر نیاز است، مورد بحث قرار گیرد. با این همه، باز هم از بیمه معتادان خبری نشد.
در سال۱۳۸۹ بار دیگر موضوع بیمه معتادان در اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر مورد توجه قرار گرفت. در تبصره دو ماده ۱۵ قانون مبارزه با موادمخدر به وزارت رفاه و تامین اجتماعی ماموریت داده شد که ضمن تحت پوشش درمان و کاهش آسیب قراردادن معتادان بی‌بضاعت، تمام هزینه‌های ترک اعتیاد را مشمول بیمه‌های پایه و بستری قرار دهد. در این تبصره دولت هم مکلف شد همه‌ساله در لوایح بودجه، اعتبارات لازم را پیش‌بینی و تامین کند.
هرچند باز هم بیمه معتادان اجرا نشد و مساله «نبود بودجه و اعتبار» و «ناهماهنگی بین دستگاه‌ها» به‌عنوان علت اصلی مطرح شد. بالاخره در سال۱۳۹۲ برای اولین‌بار بودجه 5/22میلیاردتومانی برای بیمه درمان معتادان تخصیص داده شد. مبلغ اختصاص‌داده‌شده آن‌قدری نبود که برای همه معتادان بتواند مورد استفاده قرار گیرد، اما در نهایت حتی همین بودجه اندک هم تامین نشد. اختصاص بودجه در سال‌های بعد هم ادامه پیدا کرد؛ یعنی در سال۱۳۹۳، ۳۰میلیاردتومان، در سال۱۳۹۴، ۳۰میلیاردتومان، در سال۱۳۹۵، ۳۳میلیاردتومان و در سال۱۳۹۶ هم ۷۸میلیارد و ۳۰۰میلیون‌تومان برای بیمه معتادان در نظر گرفته شد.
بیمه برای ترک اعتیاد سرپایی
برای درمان اعتیاد روش‌های مختلفی وجود دارد، اما درحال‌حاضر بیمه درمان معتادان فقط برای یکی از روش‌های درمانی که همان درمان سرپایی در کلینیک‌های اعتیاد است، به رسمیت شناخته شده است. این تقلیل‌گرایی با هر فلسفه‌ای انجام شده باشد، حق بیمار را در انتخاب روش درمان با قیمت مناسب محدود کرده است. البته برنامه‌ریزی‌ها برای حمایت از بیماران در همین روش درمانی هم به‌درستی انجام نشده، طوری که هنوز هیچ‌کلینیک ترک اعتیادی در استان تهران با بیمه طرف قرارداد نشده است و این یعنی بیماران نمی‌توانند از بیمه استفاده کنند. کلینیک‌دارهای استان تهران می‌گویند که هیچ‌سازمان دولتی برای قرارداد با بیمه به آنها اطلاع‌رسانی نکرده تا قراردادی منعقد شود. البته کلینیک‌دارها نظرات متفاوتی درباره بیمه درمان معتادان دارند. تعدادی از آنها می‌گویند حتی در صورتی که به آنها اطلاع‌رسانی هم شود قرارداد با بیمه را مقرون‌به‌صرفه نمی‌دانند و حاضر نیستند با بیمه همکاری کنند و عده‌ای دیگر نظر متفاوتی دارند و می‌گویند بیمه می‌تواند هم برای بیماران و هم برای کلینیک‌دارها نتایج مناسبی به‌همراه داشته باشد.
در این زمینه یک درمانگر اعتیاد گفت: هزینه درمان معتادان در مراکز درمان خصوصی برای یک‌ماه بیمار که شامل دارو، ویزیت پزشک، خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای است، ماهانه ۱۲۸هزارتومان است. این درحالی است که این تعرفه با ارزش واقعی خدماتی که ارائه می‌شود، همخوانی ندارد و سود بسیار اندکی برای کلینیک دارد. امید مساح درباره اینکه چرا این تعرفه واقعی نیست، تاکیدکرد: بیمار در ماه نخست حدود هفت تا هشت‌مرتبه و در ماه دوم و سوم، دومرتبه و در مراحل بعد تقریبا ماهی یک‌بار توسط پزشک ویزیت می‌شود؛ حالا اگر بخواهیم تعداد ویزیت‌های یک‌سال را سرشکن کنیم، هر بیماری در ماه حداقل سه‌مرتبه ویزیت دارد. اگر هزینه هر بار ویزیت برای یک پزشک‌عمومی را ۲۰هزار تومان هم حساب کنیم، حدود ۷۰ تا ۸۰هزار تومان در ماه فقط هزینه ویزیت پزشک درمانگر اعتیاد است. به‌گزارش مهر، به‌گفته او خدمات روان‌درمانی و مشاوره هم در کنار ویزیت پزشک در بسته درمان اعتیاد در نظر گرفته شده و بر اساس تعرفه‌ها هر ۱۵ دقیقه مشاوره ۳۰ تا ۴۰هزار تومان هزینه دارد. هر بیمار در ماه چندبار جلسه مشاوره و روان درمانی دارد.
درمان معتادان به‌دنبال تصمیم شورای بیمه
در روزهای اخیر وزیر رفاه، کار و تعاون اجتماعی با اشاره به نتایج جلسه اخیر شورای عالی بیمه از تصویب پروتکلی به‌منظور تحت‌پوشش قرارگرفتن درمان، هزینه‌های دارویی و هزینه مشاوره معتادان خبر داد. علی ربیعی اظهارکرد: یکی از اولویت‌های ما در موضوع اعتیاد و درمان معتادان، به‌ترتیب کودکان و زنان هستند که باید حمایت‌های جدی برای درمان و پیشگیری از این دو قشر در معرض آسیب انجام شود. او درباره بیمه معتادان و مشکلاتی که پیش از این در این بخش وجود داشت، گفت: مشکلی که پیش از این وجود داشت، عدم استقبال و مراجعه بود. از سوی دیگر پوشش بیمه‌ای محدودی در این موضوع وجود داشت که در جلسه اخیر شورای‌عالی بیمه کشور پروتکلی برای بیمه معتادان تصویب شد. به‌گزارش تسنیم، او با بیان اینکه بر اساس این پروتکل علاوه بر هزینه‌های دارویی معتادان، مشاوره اعتیاد نیز در موضوع بیمه معتادان گنجانده شده است، افزود: درحال‌حاضر 70میلیارد تومان از سوی وزارت کار و پنج‌میلیاردتومان از سوی سازمان بهزیستی به موضوع بیمه معتادان اختصاص یافته که در پروتکل اخیر تصویب‌شده علاوه بر موضوع درمان و دارو، مشاوره رایگان نیز برای معتادان دیده شده است.
بیمه سلامت معتادان
در دی 95، مدیرکل بیمه‌گری و درآمد سازمان بیمه سلامت ایران نحوه برخورداری افراد کارتن‌خواب و معتاد از دفترچه بیمه سلامت به‌منظور دریافت خدمات درمانی را تشریح کرد و گفت: هر کدام از این افراد که دارای شماره ملی هستند، می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت سازمان بیمه سلامت ایران و دفاتر پیشخوان دولت، نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند. احمدرضا ریاضیات درباره روند برخورداری افراد کارتن‌خواب و معتاد از دفترچه بیمه سلامت برای دریافت خدمات درمانی طبق اعلام وزیر رفاه اظهارکرد: این افراد به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. دسته نخست گورخواب‌ها هستند که توسط نیروی انتظامی جمع‌آوری و تحویل کمپ‌های ترک اعتیاد بهزیستی می‌شوند. این افراد مدتی در مراکز نگهداری و پس از پاکی به مراکز بازپروری منتقل می‌شوند. دسته دوم نیز کارتن‌خواب‌ها هستند که توسط شهرداری جمع‌آوری و به گرمخانه‌ها منتقل می‌شوند.
او با بیان اینکه برای پوشش بیمه‌ای این افراد هیچ‌مشکلی نداریم، افزود: برای آن دسته از کارتن‌خواب‌هایی که دارای کارت شناسایی ملی نیستند، باید بهزیستی یا شهرداری با ثبت احوال هماهنگ کرده و شماره ملی برای آنها اخذ کند و سپس نسبت به ثبت‌نام این عده اقدام شود. مدیرکل بیمه‌گری و درآمد سازمان بیمه سلامت ایران درباره آمار افراد کارتن‌خواب دارای دفترچه بیمه سلامت اظهارکرد: این آمار مشخص نیست؛ این افراد به دفاتر پیشخوان می‌روند و ما دیگر آنها را به چشم گورخواب یا کارتن‌خواب نمی‌بینیم، بلکه یک بیمه‌شده ایرانی هستند. به گزارش ایسنا، ریاضیات درباره بیمه درمان معتادان گفت: بیمه درمان اعتیاد مبحث جداگانه‌ای از بیمه سلامت همگانی است و در درمان اعتیاد به‌صورت مجزا هزینه می‌کنیم.
