پشت پرده استیضاحهای مجلس؛ کدام وزرا قربانی می‌شوند؟
قرار است سه وزیر دیگر دولت در هفته جاری و هفته‌های بعد استیضاح شوند و ششم شهریور هم حسن روحانی برای پاسخ به نمایندگان به مجلس می‌رود. ماجرایی که هم زمانی و فشرده بودن آن‌ها موجب شده شائبه سیاسی کاری نمایندگان در افکار عمومی به ویژه میان فعالان هر دو جریان سیاسی قوت بسیاری بگیرد.
بعد از استیضاح و برکناری علی ربیعی حالا سه وزیر دیگر دولت دوازدهم در نوبت استیضاح قرار دارند وزیر اقتصاد این هفته باید در مجلس حاضر شود و به سوالات نمایندگان پاسخ دهد. البته هنوز زمان حضور محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی مشخص نیست و استیضاح عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور نیز برای اعلام وصول به هیات رئیسه فرستاده شد، اما گویا از دستور خارج شده است.
اما در این میان به عقیده بسیاری فعالان سیاسی این استیضاح‌ها رنگ و بوی سیاسی دارند و بعد از حواشی جلسه استیضاح علی ربیعی این شائبه تا حدود زیادی قوت گرفت. البته واقعیت این است که دلیل عمده این دیدگاه، اظهار نظرات برخی نمایندگان است که معتقدند بعضی نمایندگان برای گرفتن امتیازات بیشتر استیضاح‌ها و طرح سوالات را کلید می‌زنند و به همین دلیل است که تا امروز تنها یک استیضاح رای آورده باقی یا از دستور کار خارج شده اند یا نمایندگان رای مثبت به آن نداده اند.
اما با این حال شرایط این بار تا حدود زیادی متفاوت است و به نظر می‌رسد مجلس با دولت سرناسازگاری گذاشته است و از یک سو وزرا را به بهارستان می‌کشانند و از سوی دیگر طرح سوال از رئیس جمهور را در شرایطی که به عقیده بسیاری موضوعیت ندارد و حتی عنوان می‌شود که غیرقانونی است را کلید می‌زنند. اما آیا این استیضاح‌ها به خروج این وزرا از کابینه دولت دوازدهم منجر خواهد شد؟ نمایندگان به دنبال چه هستند؟
در همین خصوص عبدالله ناصری عضو شورای مشورتی سیدمحمد خاتمی در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «ابتدا باید این را در نظر داشته باشیم که هرکدام از این چهار وزیر دارای جایگاه خاصی هستند و نگاه به هرکدام کاملا متفاوت است. درباره آقای رحمانی فضلی باید توجه داشت که ایشان طی مدت فعالیتشان از سوی هر دو جناح سیاسی مورد انتقاد بوده است، اما نباید فراموش کرد که الان مجلس روی کار است که ریاست و مدیریت آن را آقای لاریجانی انجام می‌دهند و با توجه به تاثیرگذاری ایشان و رابطه خوبی که با آقای رحمانی فضلی دارند، بعید است که استیضاح وزیر کشور برگزار شود و رای بیاورد.»
وی ادامه داد: «اما در کل به عقیده من استیضاحهای اخیر از روی یک برنامه حساب شده و از قبل تعیین شده است که با نگاه سیاسی انجام می‌شوند. به همین دلیل است که حالا می‌بینیم در این مجموعه استیضاح‌ها از یک سو آقای ربیعی و حجتی حضور دارند که در جریان اصلاح‌طلب تعریف می‌شوند و از سوی دیگر آقای رحمانی فضلی است که گرایش اصولگرایانه دارد. اما در این میان همانطور که اشاره کردم استیضاح آقای رحمانی فضلی رای نخواهد آورد، ولی به احتمال زیاد آقای حجتی از دولت خارج خواهند شد. به عبارت ساده‌تر استیضاح وزیر کشور صرفا یک ردگم کنی است که شائبه سیاسی بودن را برطرف کند.»
او افزود: «این ماجرا برای آقای کرباسیان هم صدق می‌کنند. یعنی جدا از اینکه عملکرد ایشان تا چه حد در بروز مشکلات امروز نقش داشته است، اما خبر‌هایی شنیده می‌شود که برخی کانون‌های قدرت برای ادامه حضور ایشان در دولت دوازدهم نظر مثبت دارند و به احتمال زیاد هم استیضاح ایشان مانند آقای رحمانی فضلی رای نخواهد آورد. یعنی به احتمال زیاد آقای حجتی تنها وزیری خواهند بود که یا از دولت خواهد رفت یا اگر هم استیضاح رای نیاورد که خیلی احتمالش کم است، باقی زمانی که به عنوان وزیر فعالیت می‌کند بسیار تحت فشار خواهد بود و محدود خواهد شد.»
این فعال سیاسی تاکید کرد: «به عقیده من هیچ کدام از این استیضاح‌ها با توجه به نتایج بررسی عملکرد وزرا انجام نمی‌شود. همانطور که در خصوص استیضاح آقای ربیعی هم خیلی مسئله عملکرد ایشان مورد توجه نبود و مسائل دیگری در این ماجرا دخیل بود که به وضوح در جلسه استیضاح قابل مشاهده بود و کاملا یک سناریو از پیش تعیین شده را پیش بردند. الان هم با توجه به اینکه مشکلات اقتصادی در کشور بسیار شدت گرفته است، برخی نمایندگان بدشان نمی‌آید از این فرصت برای اهداف خود استفاده کنند.»
وی در پاسخ به این سوال که نقش اصلاح‌طلبان موافق استیضاح‌ها چیست، عنوان کرد: «اعضای فراکسیون امید که حدود ۷۰ تا ۸۰ نفر هستند قطعا در زمان رای گیری به یک جمعبندی فراکسیونی خواهند رسید و آن‌ها در ماجرای استیضاح آقای ربیعی هم همین کار را کردند و موافق نبودند. این درباره آقای حجتی هم صدق می‌کند. البته بسیاری از نمایندگان فراکسیون امید از همان ابتدا بسیار تاکید داشتند که آقای روحانی، وزیر کشور را تغییر دهند و احتمالا از استیضاح وی حمایت خواهند کرد. اما در مجموعه با توجه به اینکه اصلاح‌طلبان می‌دانند در شرایط فعلی در صورت کنار رفتن چهار وزیر، دولت با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد، احتمالا رای مثبت نخواهند داد.»
ناصری درباره اینکه چه کسانی به دنبال استیضاح وزرا و تحت فشار قرار دادن دولت هستند، اظهار کرد: «الان مدتی است که عدم توفیق دولت در مسائل مختلف موجب شده که نارضایتی‌های بسیاری در کشور ایجاد شود و همین مسئله موجب شده که آقای لاریجانی به این فکر بیوفتد که برای حضور در انتخابات سال آینده و ۱۴۰۰ بهتر است الان فاصله خود با آقای روحانی و دولتش حفظ کند تا مبادا این نارضایتی افکار عمومی گریبانگیر ایشان شود. البته من نمی‌گویم که آقای لاریجانی در پشت پرده همه این استیضاح‌ها است، اما معتقدم بدشان نمی‌آید که اینگونه حساب خود را از دولت جدا کنند.»
مجلس فرافکنی می‌کند
همچنین حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا نیز تقریبا نظر مشابهی دارد و در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به عقیده من مجلس شورای اسلامی، چون نمی‌تواند به مطالبات به حق مردم در خصوص مسائل اقتصادی پاسخ مثبت دهد، سعی دارد با استیضاح وزرا این مسئله را به جامعه القا کند که مقصر اصلی دولت است و آن‌ها برای اینکه جلوی مشکلات را بگیرند، سعی دارند وزرای دولت را با استیضاح برکنار کنند. یعنی صرفا نمایندگان با هدف فرار رو به جلو و فرافکنی استیضاح وزرا را کلید زده‌اند. البته من نمی‌گویم همه نمایندگان اینگونه هستند، اما تعداد نمایندگان مورد بحث در مجلس کم نیست.»
وی افزود: «اما باید نمایندگان بدانند که این روشی که در پیش گرفته اند نه تنها مفید نخواهد بود بلکه بر مشکلات کشور اضافه می‌کند. آن‌ها باید در شرایط فعلی بیشتر دولت را همراهی کنند نه اینکه با استیضاح و طرح سوال‌های بی مورد مداوم وزرا را به مجلس بکشانند یا برکنار کنند. شاید این اقدامات به نوعی مسکن باشد، اما کاملا تاثیراتشان کوتاه مدت است و باید این را در نظر داشت که بعد از مدتی که اثرات آن‌ها از بین می‌رود تازه مشکلات ایجاد شده به واسطه همین استیضاح‌ها بیشتر نمایان می‌شود.»
او تصریح کرد: «البته من خودم هم معتقدم که باید تغییراتی در چهار محور در دولت انجام شود. اول دولت باید باور‌ها و انگار‌های خود را تغییر دهد و بنا‌هایی که بر اساس آن‌ها تصمیمات اقتصادی خود را اتخاذ می‌کند، کنار گذاشته شود. دوم دولت باید به دنبال این باشد که ساختار‌های لازم برای یک تحول اقتصادی را ایجاد کند. زیرا با ساختتار‌های فعلی بهترین وزرا را هم داشته باشیم باز نمی‌توانیم مشکلات کشور را حل کنیم. سوم اینکه دولت باید به سمت سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و اصل ۴۴ برود. منظورم این نیست که تا امروز انجام نشده است، اما لازم است بیشتر از گذشته به این‌ها توجه نکند. چهارم اینکه دولت باید سعی کند کمی خود را کوچک و چابک کند و هزینه‌های خود را کاهش دهد و کارآمدی خود را بالا برود؛ بنابراین با تغییر وزرا هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد.»
کنعانی مقدم در پایان تاکید کرد: «با همه این تفاسیر من گمان نمی‌کنم این استیضاح‌ها با موافقت اکثریت نمایندگان همراه شود. به عقیده من با توجه به اینکه سه وزیر کلیدی در حوزه اجرا را هدف قرار داده اند من فکر می‌کنم نیتشان صرفا تحت فشار قرار دادن آقای روحانی است. اگر این استیضاح‌ها رای بیاورد هم نه تنها به نظر من مفید نخواهد بود بلکه عمق ناکارآمدی دولت را نیز افزایش خواهد داد.»
