پس از لغو معافیت‌های تحریمی، ایران تنگه هرمز را می‌بندد؟!
روز دوشنبه، کاخ سفید در بیانیه‌ای از پایان معافیت‌های آمریکا به خریداران نفت ایران خبر داد و مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده نیز در کنفرانس خبری خود اعلام کرد، به دنبال به صفر رساندن صادرات نفت ایران و قطع ارتباط ایران با بازار جهانی نفت است.
این تصمیم آمریکا با واکنش ها و نگرانی های زیادی مواجه شد و خریداران نفت ایران ـ که تا پیش از معافیت های تحریمی ایران بهره می بردند ـ به این اقدام جدید آمریکا واکنش نشان دادند.
به نوشته «آینی نیوز»، مقام‌های دولت هند، دوشنبه شب به وقت تهران، از بررسی پیامدهای تصمیم جدید آمریکا در زمینه عدم صدور معافیت از تحریم‌های نفتی ایران خبر دادند.
به گزارش تابناک؛مقام‌های مطلع دولت هند اظهار داشتند: «بیانیه وزیر خارجه آمریکا را شاهد بودیم و در حال بررسی پیامدهای این تصمیم هستیم و در موقع مناسب بیانیه‌ای در این باره صادر می‌کنیم.»
وزارت خارجه کره جنوبی نیز دوشنبه شب به وقت تهران در بیانیه‌ای بدین منظور اعلام کرد دولت کره جنوبی در تمام سطوح برای کسب تمدید معافیت از تحریم‌های نفتی ایران با آمریکا، سرگرم مذاکره بوده و به تلاش برای انعکاس موضع کره جنوبی در این زمینه تا پایان مهلت دوم ماه می (پنجشنبه دوازدهم اردیبهشت) و برای کسب معافیت از تحریم‌ها ادامه می‌دهد.
جنگ شوانگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز درباره عدم تمدید معافیت تحریمی نفت ایران توسط آمریکا اعلام کرد، کشورش با این اقدام مخالف است.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین در این خصوص گفت: همکاری‌های ما با ایران بر اساس قانون است.
«مولود چاوش اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه، با انتقاد از تصمیم آمریکا برای پایان دادن به معافیت از تحریم‌های نفتی ایران اعلام کرد که این اقدام به صلح و ثبات منطقه کمکی نخواهد کرد و به مردم ایران آسیب می‌رساند.
وی که در صفحه شخصی خود در توئیتر به این اقدام آمریکا واکنش نشان داده در ادامه پیام خود نوشت: ترکیه تحریم‌های یکجانبه و تحمیل چگونگی پیشبرد روابط با همسایگان را رد می‌کند.
پاسخ ایران چه خواهد بود؟
پرسش مشخصی که اکنون ذهن بسیاری از ناظران را به خود مشغول کرده، این است که پاسخ ایران به این اقدام آمریکا چه خواهد بود؟
بلافاصله پس از بیانیه روز دوشنبه کاخ سفید، خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ به موضوع بستن تنگه هرمز از سوی ایران به عنوان پاسخ احتمالی به اقدام آمریکا پرداخت و نوشت همان طور که ایران پیش از این تهدید کرد، در صورت به صفر رسیدن صادرات نفت، تنگه هرمز را خواهد بست.
به نظر می رسد، مقامات و رسانه های آمریکا به دنبال تحریک ایران برای انجام پاسخی است که می تواند تبعات بیشتری برای کشورمان به همراه داشته باشد. این در حالی است که به رغم پایان معافیت های تحریمی، فروش نفت ایران به صفر نرسیده و همچنان ادامه دارد.
لذا، ایران باید از هرگونه پاسخی که می تواند شرایط را به سمت وخامت بیشتر سوق دهد خودداری و راه هایی برای دور زدن تحریم ها پیدا کند. کما اینکه تردیدهای زیادی در مورد توان آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران وجود دارد و ناظران بین المللی بر این باورند در صورتی که آمریکا بتواند چنین کاری را نیز انجام دهد، پیامدهای زیادی را بر بازار نفت بر جای خواهد گذاشت، به ویژه آنکه ونزوئلا و لیبی به عنوان دو بازیگر کلیدی بازار نفت نیز در بحران داخلی به سر می برند؛ مسأله ای که بازار نفت را آشفته تر خواهد کرد.
در همین زمینه، یک مقام ارشد آمریکایی ـ که نخواسته نامش فاش شود ـ مدعی شد، هر اقدام از سوی ایران برای بستن تنگه هرمز در پاسخ به عدم تمدید معافیت‌های نفتی این کشور، غیرقابل قبول و غیرموجه است.
این مقام همچنین در ادامه مدعی شد، ایالات متحده تلاش می‌کند تا راه ایران را برای دور زدن تحریم‌های نفتی مسدود کند.
این در حالی است که دریادار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه، با اشاره به این موضوع گفت: تنگه هرمز طبق قوانین بین المللی یک گذرگاه دریایی است و اگر از استفاده از آن منع شویم، آن را خواهیم بست. درصورت وجود هر گونه تهدید در حمایت و دفاع از آب های ایران کوچک ترین تردیدی نخواهیم کرد، از آبروی خود دفاع خواهیم کرد و هرکجا بحث دفاع از حق ایران باشد، مقابله به مثل می کنیم.
بنابراین به نظر می رسد ایران در شرایط عادی در پی بستن تنگه هرمز نیست. در واقع، در راهبردهای امنیتی و کلان جمهوری اسلام ایران، بستن تنگه هرمز را باید آخرین گزینه ایران در پاسخ به تهدیدات اقتصادی و امنیتی در خلیج فارس دانست.
ذکر این مهم لازم است، هشت کشور چین، هند، کره جنوبی، یونان، ایتالیا، تایوان ، ژاپن و ترکیه، کشورهای معاف از تحریم‌های نفتی ایران بودند.
هدف بعدی تحریم ها چیست؟
پرسش دیگر آنکه، هدف بعدی تحریم های آمریکا چه خواهد بود؟ این پرسشی است که «مارک دوبوویتز»، مدیر «بنیاد دفاع از دموکراسی» بدان پاسخ داده و از احتمال تحریم پتروشیمی ایران توسط ترامپ سخن گفته است.
او در صفحه توییتر خود نوشت: هدف بعدی، پتروشیمی جمهوری اسلامی؛ محصولات پتروشیمی ایران، ۳۲ درصد از درآمد غیر نفتی ایران را تشکیل می دهد که تقریبا معادل سالانه ۱۴ میلیارد دلار است.
این در حالی است که احمد مهدوی ابهر، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی در واکنش به صحبت‌های مارک دوبو ویتز، مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی ـ که با فاکس‌نیوز صحبت کرده و از تحریم پتروشیمی ایران بعد از تحریم نفت سخن به میان آورده ـ گفت: پتروشیمی، نفت نیست و شرایط صادرات آن متفاوت از نفت است. در تحریم‌های سال ۲۰۱۱ رئیس جمهور وقت آمریکا نیز به دنبال تحریم پتروشیمی بود، اما دیدیم که صنعت پتروشیمی ایران تحریم‌پذیر نیست و صادرات محصولات پتروشیمی ایران کاهش پیدا نکرد.
وی افزود: پتروشیمی ایران از طرق مختلف، امکان صادرات دارد؛ هر چند هدف آمریکایی‌ها تحریم صنعت پتروشیمی ایران باشد.
