پرورش استعداد‌ها به کام بچه پولدارها!
حتی اگر یک پروفسور مریم میرزاخانی هم خروجی مدارس سمپاد در کشورمان باشد، نمی‌توان اینگونه شتابزده و کارشناسی نشده و با پست توییتری وزیر آموزشوپرورش حذف این مدارس را به‌طور کامل از صحنه نظام آموزشوپرورش کشور کلید زد تا شکاف‌های آموزشی بیش از پیش نمود یابد و دانش‌آموزان مستعد در خانواده‌های فقیری که از پس شهریه دهها میلیونی مدارس غیر‌انتفاعی بر‌نمی‌آیند به حال خود رها شوند.
ماجرای پاک کردن صورت مسئله مدارس سمپاد آنچنان ناگهانی و هیجان‌زده اجرایی شد که اعتراض نمایندگان مجلس را به همراه داشته و ۱۶۰ تن از اعضای خانه ملت در نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواهان تجدید‌نظر در انحلال مدارس استعدادهای درخشان و نمونه‌دولتی و شیوه جذب آنها شدند.
روزنامه جوان نوشت:ماجرای حذف آزمون ورودی مدارس سمپاد با توییت هدفمند سید‌محمد بطحائی آغاز شد؛ توییتی مبنی بر تصمیم وی برای کاهش استرس دانش‌آموزان! هیچ کس اما تصور نمی‌کرد از میان دهها عامل استرس‌زایی که دانش‌آموزان با آنها درگیرند، مقصود آقای وزیر حذف مدارس سمپاد باشد، آن هم در شرایطی که تنها دو هفته تا موعد برگزاری آزمون سمپاد سال ۹۷ باقی مانده و دانش‌آموزان و خانواده‌ها تمام استرس‌هایشان را برای رسیدن به این آزمون کشیده‌اند و این حذف نه‌فقط استرس‌زدا نبود، بلکه استرس‌زا هم شد. در چنین شرایطی بود که مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزشوپرورش اعلام کرد: مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی برای سال آینده در پایه هفتم پذیرش دانش‌آموز نخواهند داشت. این خبر اما با واکنش اعتراض‌آمیز دانش‌آموزان پایه ششم همراه بود.
کارنامه درخشان
خروجی مدارس سمپاد که پیش از این با نام مدارس استعداد درخشان یا تیزهوشان شناخته می‌شد به اندازه کافی درخشان هست تا حمایت رهبری را همراه این مدارس کند. مدارس سمپاد پر‌افتخارترین مدرسه آسیا با بیش از ۱۶۷ مدال جهانی هستند و مریم میرزاخانی، نخبه ریاضی جهان فارغ‌التحصیل همین مدارس بود. این خروجی اهمیت مدارس سمپاد را روشن‌تر می‌کند تا جایی که مقام معظم رهبری در بیانات خود در دیدار با جمعی از نخبگان در مهر‌ماه سال گذشته تأکید کردند: «من از این مسئله سمپاد – سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان- نگرانم. گزارش‌هایی که به من می‌رسد، گزارش‌های خرسندکننده‌ای نیست؛ این سمپاد خیلی مهم است. این کار خیلی مهمی است و آن نکته هم که اشاره کردند که یک تعداد زیادی مدرسه براساس این [طرح تأسیس شده]، این متوقف به این است که این سازمان خوب بچرخد و خوب اداره بشود؛ گزارش‌هایی که به ما می‌رسد در این جهت، گزارش‌های خرسندکننده‌ای نیست.»
افت کیفیت
مدارس سمپاد هر چند در طول سه دهه فعالیت خود خروجی‌های مهمی داشته‌اند، اما نمی‌توان بر نقاط ضعف و چالش‌های آنها هم چشم پوشید و یکی از اصلی‌ترین دلایل این چالش‌ها هم پیشی گرفتن رشد کمی این مدارس از کیفی شدن آنهاست. تا سال ۸۹، تعداد مدارس استعدادهای درخشان ۳۰۰ مدرسه بود، اما ناگهان با رشدی بیش از صد‌در‌صدی به ۷۰۰ مدرسه رسید. همین مسئله هم موجب افت کیفی و حتی بازگشت بخشی از دانش‌آموزانی شد که تحت‌عنوان استعدادهای درخشان وارد این مدرسه‌ها شده بودند، موضوعی که فاطمه مهاجرانی درباره آن اینگونه توضیح داده بود: وقتی ظرف چهار سال مدارس سمپاد دوبرابر می‌شود، معلوم است که با کمبود معلم کافی و تجهیزات کارگاهی روبه‌رو می‌شویم و افت کیفیت پیش می‌آید.
با تمام اینها اما حذف این مدارس به معنای پاک کردن صورت مسئله است، به‌‌خصوص وقتی راه جایگزینی برای شناسایی و پرورش استعدادهای درخشان در کشور وجود ندارد و طرح‌هایی همچون شهاب هم هنوز آزمون خود را پس نداده‌اند، اما مدارس استعدادهای درخشان تجربه‌ای ۳۰ ساله‌اند. در نامه ۱۶۰ نماینده مجلس نیز آمده است: در اینکه شیوه جذب در این مدارس صرفاً از طریق آزمون کتبی محل اشکالات متعددی است، تردیدی نیست و در ضرورت جایگزینی این شیوه جذب با طرح‌هایی که امکان شناخت، هدایت و استعدادیابی دانش‌آموزان را در دوره ابتدایی براساس سند بنیادین تحول آموزشوپرورش می‌دهد، تأکید می‌شود، اما مسئله شیوه جذب باید جدای از مسئله حذف این مدارس بررسی شود.
به کام پولدارها
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی آموزشوپرورش گفته است: آزمون تیزهوشان و نمونه‌دولتی در پایه هفتم اثرات مخربی روی دوره ابتدایی داشت. در این میان، خانواده‌هایی که متمکن بودند، می‌توانستند وارد کلاس‌های خاص شوند که زمینه سودجویی برخی مؤسسات را فراهم کرده بود. از سوی دیگر، خانواده‌هایی که شرایط مالی نداشتند، برچسب عدم توانمندی و باهوش نبودن به فرزندشان می‌خورد که به لحاظ تربیتی آسیب‌رسان بود.
در برابر این الهام یاوری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با تأکید بر اینکه در ۶۰ درصد کشورهای دنیا تفکیک بین دانش‌آموزان عادی و نخبه انجام می‌شود، نگاه متفاوتی به این موضوع دارد: وقتی دسترسی کافی به سیستم آموزش کیفی وجود ندارد سر امکانات با‌کیفیت رقابت ایجاد می‌شود و این رقابت استرس‌زاست و با حذف مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی امکانات موجود محدودتر و تعادل عرضه و تقاضا به هم می‌خورد و رقابت از این مدارس به مدارس غیردولتی که هیچ کنترلی روی آن نیست، کشیده می‌شود. میعاد صالحی، عضو تیم تدوین سند راهبردی کشور در امور نخبگان هم با بیان اینکه از ۵۰ نفر مدال‌آور رشته ریاضی، ۳۱ نفر یا به عبارتی ۶۰ درصد سمپادی هستند، می‌افزاید: با این طرح افراد پولدار بچه‌هایشان را به مدارس غیردولتی خاص می‌فرستند و آنها که پول ندارند، رها می‌شوند.
