وضعیت نامناسب ایران در مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها
اوضاع نامناسب ایران در مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، لزوم الکترونیکی شدن نسخ پزشکان، فواید واکسن اچ. پی. وی، لزوم تزریق واکسن آنفلوآنزا برای افراد در معرض خطر و … از جمله مباحث مطرح شده در نشست خبری هفته اطلاع رسانی مصرف صحیح آنتی بیوتیک‌ها بود.
دکتر مینو محرز – متخصص عفونی و رییس کمیته ملی پیشگیری از بیماری ایدز با اشاره به نقش مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها در کنترل بیماری‌ها، اظهار کرد: از آنجایی که مصرف ناصحیح این دارو رواج پیدا کرده، وزرای بهداشت به سازمان بهداشت جهانی تعهد داده‌اند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را به شکل جدی کنترل کنند؛ چراکه مصرف غلط آنتی‌بیوتیک‌ها حتی می‌تواند بر سلامت نسل آینده نیز اثرگذار باشد.
وی با اشاره به جمله‌ای در موزه تاریخ پزشکی مبنی بر این‌که دارو اگر کم نباشد، غذا نیست، تصریح کرد: پس باید جلوی خوددرمانی و مصرف خودسرانه دارو را بگیریم؛ البته در این زمینه نمی‌توانیم تنها مردم را مقصر بدانیم؛ چرا که داروخانه‌ها نیز طبق درخواست مشتری اقدام به ارائه دارو به او می‌کنند که این روند بسیار غلطی بوده و امیدوارم با اجرایی شدن نسخه الکترونیک سلامت، این قبیل تخلفات را شاهد نباشیم.
رییس کمیته ملی پیشگیری از بیماری ایدز در ادامه با تاکید بر لزوم آموزش به کودکان و خانواده‌ها، اظهار کرد: البته نمی‌توان از نقش پزشکان هنگام تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها غافل بود. یک پزشک باید پس از طرح حداقل ۱۰ سوال تخصصی به این نتیجه برسد که باید آنتی‌بیوتیک تجویز کند یا خیر. امروزه شرکت‌های دارویی مقدار زیادی پول خرج می‌کنند تا داروی جدید به بازار وارد شود. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز هر ۱۰ الی ۱۵ سال یکبار ممکن است نوع جدیدی از آنها وارد بازار شود. پس همین موضوع بر اهمیت وجود گایدلاین‌هایی برای مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک را نشان می‌دهد.
محرز با بیان این‌که اکنون در خاورمیانه اوضاع خطرناکی برای بیماری‌های عفونی حاکم است، ادامه داد: به جز نسخه‌نویسی صحیح باید به نقش کنترل میزان آنتی‌بیوتیک موجود در مواد غذایی نیز اشاره کرد و آنها را مهم دانست. در حال حاضر کشور ما نیز در زمینه مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک که منجر به بروز مقاومت میکروبی می‌شود، اوضاع مساعدی ندارد.
رییس کمیته ملی پیشگیری از بیماری ایدز در ادامه با تاکید بر فواید مصرف واکسن HPV، گفت: خوشبختانه در کشور ایران معمولا نوع شش و ۱۱ این ویروس رواج دارد که نمی‌تواند منجر به سرطان‌های رحمی شود، اما با توجه به این‌که می‌تواند در ناحیه تناسلی ایجاد تبخال یا زگیل کند، می‌تواند به مشکلات دیگری مانند طلاق در خانواده‌ها منجر شود.
در ادامه این نشست، دکتر مسعود مردانی – استاد دانشگاه و متخصص عفونی گفت: سال‌هاست که دنیا دارد به مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها تاکید می‌کند و امسال نیز هفته‌ای در خصوص آگاهی رسانی نسبت به مصرف آن اختصاص داده شده است، اما به نظر بنده از آنجایی که این موضوع دارای اهمیت فراوانی است باید در طول سال به آن پرداخت.
وی با اشاره به این‌که هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند تاکنون به آنفلوانزا و سرماخوردگی مبتلا نشده است، اظهار کرد: شایع‌ترین علت مقاومت میکروبی، استفاده نابه‌جا از آنتی‌بیوتیک‌ها است. همچنین شایع‌ترین عفونتی که منجر به مصرف نابه‌جای آنتی‌بیوتیک می‌شود عفونت‌های قسمت فوقانی دستگاه تنفسی است که اصلا نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک ندارد. البته می‌بینید که حتی اگر مردم به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک رجوع نکنند، در مراجعه به پزشک به علت اطلاعات کمی که دارند اصرار بر تجویز آنتی‌بیوتیک می‌کنند.
این متخصص با اشاره به این‌که اکنون در فصل سرد سال قرار داریم و میزان بروز آنفلوآنزا می‌تواند افزایش پیدا کند، ادامه داد: مصرف غلط آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به مقاومت میکروبی شود که تمام هزینه‌های آن بر دوش نظام سلامت باشد. پس در همین زمینه تاکید ما به پیشگیری از بیماری‌های عفونی است. اکنون ثابت شده است که اگر فردی واکسن آنفلوآنزا را تزریق کند، عفونت گوش میانی و یا سینه پهلو را نمی‌گیرد و یا اگر به آن مبتلا شود شکل بسیار خفیف آن را تجربه می‌کند به همین دلیل توصیه می‌کنیم افراد بالای ۶۰ سال، کودکان، مادران باردار، افراد با BMI بالای ۴۰ که چاق محسوب می‌شوند اقدام به تزریق واکسن آنفلوآنزا کنند و بدانند که هیچ زمانی برای تزریق این واکسن دیر نیست.
مردانی در ادامه صحبت‌های خود درباره مصرف واکسن به میکروبی به نام پنوموکوک اشاره کرد و گفت: واکسن این میکروب نیز پیشنهاد شده است و در طرح گسترش ایمن‌سازی در اختیار مردم قرار می‌گیرد. همواره یکی از راه‌های مقابله با میکروب‌ها استفاده از واکسن است. البته گاهی در مواجهه با بیماران می‌بینیم که به دلیل تبلیغات نادرست در فضای مجازی علیه این واکسن‌ها از تزریق واکسن خودداری می‌کنند؛ در حالی که تمام واکسن‌ها و همچنین واکسن آنفلوآنزا می‌تواند تاثیر جدی در جلوگیری از بروز بیماری داشته باشد. اکنون بیشتر کسانی که به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند نوع H۱N۱ و H۳N۲ را تجربه می‌کنند که در واکسن چهار ظرفیتی آنفلوآنزا مقابله با این دو نوع اتفاق می‌افتد.
وی با اشاره به طرحی به نام مصرف بهینه آنتی‌بیوتیک‌ها ادامه داد: از یکسال و نیم گذشته این طرح را در دست داریم تا بتواند منجر به کاهش مقاومتی میکروبی شود. در همین زمینه باید به راهنماهای درمانی برای بیماران سرپایی نیز توجه ویژه داشته باشیم.
این متخصص در ادامه با بیان این‌که طی چهار سال گذشته به دلیل وجود مقاومت میکروبی میزان بروز بیماری سفلیس در دنیا دو برابر شده است، افزود: همچنین میزان بروز بیماری سوزاک ۷۶ درصد و بیماری کلامیدیا تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. این نوع بیماری‌های آمیزشی علاوه بر این‌که در ایران به شکل شدیدی رو به افزایش است، معضلی جهانی نیز تلقی می‌شود. در گذشته اکثر موارد بروز HIV بر اثر تزریق با سرنگ مشترک بود، اما امروزه موارد جدید ظهور HIV اکثرا به دنبال ایجاد تماس جنسی محافظت نشده اتفاق می‌افتد. این بدان دلیل است که در تمام دنیا بیماری‌های عفونی مقاربتی با روندی افزایشی ادامه دارند و با شیوع سایر بیماری‌های مقاربتی احتمال ابتلا به ایدز و HIV افزایش خواهد یافت.
وی ادامه داد: تا دو سال گذشته تمام قوانین موجود در سطح جهان برای درمان بیماری سوزاک اشاره به درمان با یک نوع دارو داشت، اما در حال حاضر با توجه به پیشرفته شدن بیماری و ایجاد مقاومت به میکروب نمی‌توان بدون مصرف همزمان دو دارو، بیماری را درمان کرد.
مردانی با اشاره به این‌که مقاومت میکروبی سالانه در جهان می‌تواند جان ۱۰ میلیون نفر را بگیرد، اظهار کرد: به همین دلیل است که سازمان بهداشت جهانی اولین اولویت خود را مقابله با مقاومت میکروبی قرار داده است و امسال با تاکید بر سه اصل شست‌وشوی دست‌ها، واکسن، تماس جنسی سالم سعی کرده است تا به این هدف خود نزدیک شود.
این متخصص ضمن بیان این‌که آنفلوآنزای مقاوم به درمان در حال افزایش است، گفت: این ویروس بسیار عجیب و تواناست. به طور کلی سه دارو در دنیا برعلیه آنفلوآنزا وجود دارد که دو نوع آن در موارد بسیار خاص برای بیمار تجویز می‌شود و نوع دیگر آن که تا چند روز گذشته به دلیل تحریم‌ها مشکلاتی در تامین آن داشتیم، برای بیماران بستری در بیمارستان‌ها تجویز می‌شود که خوشبختانه با تلاش‌های وزارت بهداشت طی چند روز اخیر این نوع دارو نیز تامین شده و در اختیار بیماران قرار گرفت.
