هند و تسریع حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر پس از خروج آمریکا از پیمان پاریس

با کناره گیری آمریکا از معاهده محیط زیست بین المللی اکنون کشورهای دیگر جهان از جمله هندوستان پرچم رهبری حرکت به سوی هدف دوردست تغییرات انرژی را به دوش می کشند.
[هند و تسریع حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر پس از خروج آمریکا از پیمان پاریس]

در تاریخ بیست و سوم اردیبهشت ماه سال جاری نشست وزرای محیط زیست گروه جی7 در شهر بولونیا در شمال ایتالیا پس از دو روز بحث و بررسی با انتشار بیانیه نهایی و توافق همه کشورها بجز آمریکا در خصوص توافق پاریس درباره تغییرات اقلیمی و آب و هوایی پایان یافت.
آمریکا تنها کشور عضو این گروه بود که با صدور یادداشتی خود را از بخشی که مربوط به آب و هوا و بانک های توسعه می شوند، جدا کرد و عملا این نشست 6 در مقابل یک بود.
تنها چند روز پس از این اتفاق تاریخی نارندرا مودی نخست وزیر هند در دیدار با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه بر حمایت کشورش از توافق آب و هوایی پاریس تاکید کرد.
در همین دیدار بود که مودی بر پای بندی کشورش بر لزوم تلاش های بین المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی تاکید کرده و گفت که هند در این زمینه به فراتر از تعهدات خود می اندیشد.
مودی با ذکر این دلیل که توافقنامه پاریس توانایی آن را دارد که از نسل های آینده محافظت کرده و امیدواری تازه ای به وجود آورد، از آن به عنوان ‘میراث مشترک’ یاده کرده و گفت همه هندی ها بر محافظت از محیط زیست و کره زمین تاکید دارند و به آن اعتقاد دارند.
مکرون نیز با اعلام حمایت خود از دیدگاههای مودی تاکید کرد که تا پایان سال جاری برای شرکت در نشست سران « نخستین نشست ائتلاف جهانی انرژی خورشیدی » به هند سفر خواهد کرد.
این ائتلاف با ابتکار فرانسه و هند شکل گرفته است و دهلی نو در پی الحاق کشورهای متعدد دیگر به این توافقنامه است.
رییس جمهور فرانسه گفت: حمایت نخست وزیر هند از توافق آب و هوایی پاریس فراخوان جهانی را برای دفاع از توافقنامه پاریس به رغم تصمیم رئیس جمهوری آمریکا که روز پنجشنبه از کناره گیری واشنگتن از این توافقنامه خبر داد، تقویت خواهد کرد.
در پی تصمیم دولت آمریکا برای خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، دولت های جهان تلاش خود را برای سازگاری با این تصمیم آغاز کرده اند و هند بازیگری مهم در این میان محسوب می شود.
تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به خروج کشورش از توافق آب و هوایی پاریس، واکنش منفی بسیاری از مقام های بلندپایه داخلی و خارجی و همچنین متحدان اروپایی آمریکا را به دنبال داشت و سران جهان به ترامپ هشدار دادند که نمی توان دوباره در باره این توافق مذاکره کرد.
رئیس جمهوری فرانسه و هند همچنین همکاری دو کشور را در زمنیه انرژی های تجدید پذیر، صنایع غیر نظامی و نظامی، مبارزه با تروریسم و مبادلات فرهنگی و آموزشی بررسی کردند.
پایگاه اینترنتی نشنال در هند نیز در واکنش به پیامدهای خروج آمریکا از توافق پاریس نوشت: تنها چند روز پس از اعلام تصمیم ترامپ درباره پیمان تغییرات آب و هوایی، مودی در پاریس با مکرون هم قسم شد که بر اساس مفاد معاهده پاریس حتی در کشورهایی که خارج از تعهد دو کشور می باشند برای کاهش تشعشعات اقدام کند.
در حالی که که عبارت ‘منبع انرژی در هند’ برای بسیاری از ناظران با کلمه ذغال سنگ مترادف است، نکته قابل توجه آن است که فعالیت های بین المللی مودی در حوزه انرژی مسیر دستیابی این کشور به اهداف بلند تغییر منابع را کوتاه تر خواهد کرد به طوریکه اکنون هند اطمینان دارد که به جای سال 2030 خواهد توانست همان اهداف را در سال 2027 به دست آورد.
در همین راستا چین نیز به عنوان یک تولید کننده عمده پانل های خورشیدی و توربین های بادی همراه با شماری از کشورهای اروپایی از اتکا به سوخت های فسیلی دور می شود.
هند در حالی خود را به عنوان یک بازار عمده برای انرژی های تجدیدپذیر در حال ظهور مطرح می کند که در حوزه سرمایه گذاری در انرژی خورشیدی و باد طرح های کوبنده زیادی در دست دارد. اینکه هند اکنون به عنوان رهبر جنبش استفاده از انرژی های تجدیدپذیر مطرح شده است مرهون تلاشهایی است که از مدتها پیش برای تغییرات اقتصادی در حوزه انرژی شروع شده است.
آنچه نخست وزیر هند در دستور کار دارد افزایش ظرفیت این کشور در حوزه انرژی های تجدیدپذیر از حدود 27 گیگا وات در ماه مه 2017 به 175 گیگا وات در سال 2022 است. بیشترین میزان این افزایش از طریق گسترش استفاده از انرژی خورشیدی خواهد بود. ظرفیت هند برای انرژی خوشیدی در سه سال گذشته سه برابر شده است.
ذغال سنگ در حال حاضر حدود 60 درصد از منابع برق هند را تامین می کند اما دولت در حال برنامه ریزی است که با افزایش استفاده از انرژی خورشیدی اتکا به این منبع انرژی فسیلی را به شکل عمده ای کاهش دهد. هند در زمینه مدیریت هزینه تولید برق از منابع تجدیدپذیر نیز موفق بوده است به طوریکه در حال حاضر هزینه تولید برق از منابع خورشیدی و باد نه تنها از منابع فسیلی و هسته ای بیشتر نیست بلکه در بدترین حالت با آن برابری می کند.
*** ملاحظات اقتصادی
هر چند قیمتی چنین پایین برای برقی که از منابع تجدیدپذیر تولید شده است آنهم در کشوری که جزو اقتصادهای نوظهور حساب می شود کاملا بی سابقه و در عین حال هیجان انگیز است اما به خاطر رقابت شدیدی که بین شرکت های ارائه دهنده این نوع الکتریسیته در گرفته است همین هزینه نیز روند نزولی به خود گرفته است.
عامل عمده دیگری که در اشتیاق بیشتر هند برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر تاثیرگذار است هزینه زیاد استخراج، انتقال، پالایش ومصرف ذغال سنگ و مهمتر از همه مبارزه با آلودگی های زیست محیطی ناشی از استفاده از این نوع سوخت است. همچنین استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر باعث می شود پولی که برای واردات نفت و گاز صرف می شود در جیب خود ملت باقی بماند.
*** ملاحظات اجتماعی
البته اجرای موثر طرح های دولت در این زمینه با مشکلاتی نیز همراه است. به عنوان مثال، به دلیل جمیعت بسیار زیاد هند و نیاز مبرم به زمین برای برآورده کردن نیازهای مردم، دولت باید در مورد شناسایی و استفاده از زمین های کشاورزی برای نصب تجهیزات نیروگاههای خورشیدی با دقت و ظرافت زیاد عمل کند.
***دیپلماسی انرژی
علاوه بر منافع اقتصادی زیادی که استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر برای ‘کشورهای خورشیدی’ جهان در بر دارد ائتلاف های مختلفی که در بین آنها در حال شکل گیری است قدرت چانه زنی و انجام بازی های سیاسی در عرصه های جدید ترهم را برای آنها فراهم می کند به طور مثال ائتلافی که در جریان دیدار مودی از فرانسه شکل گرفت عرصه های جدیدی را به روی هر دو ملت گشود.
اعلام پایبندی هند به عنوان یکی از چهار کشور بزرگ تولید کننده گازهای گلخانه ای به توافق آب و هوایی پاریس و تاکید بر اینکه این کشور تعهداتش را به طور کامل انجام خواهد داد باعث ایجاد موجی قوی در جامعه جهانی شده است.
حاصل آنکه در حال حاضر حرکت به سوی استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر توسط اقتصادهای نوظهور نقطه ثقل تلاشهای جهانی برای مقابله با مشکلات ناشی تغییرات اقلیمی است. حال که کشوری مانند آمریکا پای خود را از این عرصه بریده است هند و سیاستمداران آگاه آن قادر خواهند بود پرچم چنین تغییراتی را بر دوش خود حمل نمایند.
در واقع مهمترین بازنده تصمیم آمریکا خود آمریکاست. همانطور که اریک سولهیم مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل نیز معتقد است اکنون دیگر تاثیر خروج ایالات متحده کمتر از آن چیزی است که مردم فکر می کردند زیرا هند، چین و اروپا این رهبری را بر عهده می گیرند.
کشورهایی مانند هند و همچنین چین و فرانسه به دنیا نشان می دهند که عدم موفقیت آمریکا در رهبری این جریان نمی تواند سد راه انقلاب انرژی های تجدیدپذیر شود.