مصرف منصفانه جایگزین اینترنت نامحدود
کمتر از یک ماه آینده، مدل و قیمت فروش اینترنت درکشور تغییر می‌کند و قرار است فروش اینترنت «حجمی» فعلی به فروش اینترنت با «مصرف منصفانه» تغییر یابد؛ مدلی که در کشورهای دیگر نیز کاربرد دارد.
حذف فروش اینترنت «محدود» و ارائه مدل اینترنت با «دانلود نامحدود» به دنبال اعتراض کاربران ایرانی به وضعیت کیفیت و قیمت سرویس اینترنت مطرح شد و پس از آنکه محمود واعظی وزیر ارتباطات دولت یازدهم، نتوانست قول خود را برای اجرای آن عملی کند، این بار وزیر ارتباطات فعلی، قول داده تا یک ماه دیگر، این وعده را عملیاتی کند. محمدجواد آذری‌جهرمی در آخرین اظهارات خود با بیان اینکه تعرفه اینترنت موبایل گران نخواهد شد، گفت: اینترنت ثابت غیرحجمی می‌شود، چرا که توقف فروش اینترنت حجمی و اصلاح نظام تعرفه‌گذاری اینترنت به نفع مصرف‌کننده و ارائه‌دهنده است. به گفته وی، ایران در تعرفه اینترنت ثابت و مصارف خانگی در رتبه ۹۰ است و شرایط تعرفه‌گذاری در کشور مطلوب نیست.
سیاست «اینترنت با دانلود نامحدود» با هدف ترغیب کاربران ایرانی به استفاده از سایت‌های داخلی و گردش ترافیک اطلاعات در داخل کشور اتخاذ شد تا برحسب فرمولی، کاربران برای استفاده از پهنای باند داخلی، نصف هزینه استفاده از اینترنت بین‌الملل، هزینه پرداخت کنند. به گزارش دنیای اقتصاد، از این‌رو، وزارت ارتباطات اول مردادماه مصوبه‌ای را برای اجرا به اپراتورهای ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ابلاغ کرد که براساس آن، فروش «اینترنت حجمی» متوقف شده و کاربران می‌توانستند با توجه به سرعت دریافتی تعریف‌شده، هزینه‌ای برای اینترنت پرداخت کنند. این مصوبه اگر چه با نام «اینترنت نامحدود» تعریف شده بود اما همچنان برای کاربران سقف و کف حجم دانلود در ترافیک داخلی و بین‌الملل در نظر گرفته شده بود که این موضوع با انتقادهای بسیاری از سوی کاربران مواجه شد.
در این مصوبه برای کاربران تمایزی میان مصرف اینترنت سایت‌های داخلی و مصرف اینترنت سایت‌های خارجی درنظر گرفته شده بود و کاربران با پرداخت مبلغی به‌عنوان آبونمان ماهانه، می‌توانستند حجم بالایی دانلود داشته باشند. البته این میزان دانلود هم به معنای واقعی کلمه «نامحدود» نبود. به همین دلیل و در پی اعتراضات مکرر کاربران به صفحات شبکه اجتماعی وزیر ارتباطات وقت و معاونان وی نیز رسید، محمود واعظی دستور توقف اجرای این مصوبه و بررسی و بازنگری مجدد آن را صادر کرد؛ هم اکنون در دولت دوازدهم، وزیر جدید ارتباطات، قول داده این مصوبه را با تغییرات اساسی به‌عنوان اولویت وزارت ارتباطات تا یک ماه آینده نهایی کند. درحال حاضر کاربران اینترنت، همچنان ناراضی از قیمت و نیز کیفیت اینترنت هستند و معتقدند به دلیل فروش حجمی اینترنت، هزینه زیادی بابت حجم بسته‌های اینترنت پرداخت می‌کنند. این درحالی است که با وجود پرداخت این هزینه که نسبت به سایر کشورها نیز هزینه بالایی است، حجم اینترنت به سرعت به اتمام رسیده و کاربران مجبور می‌شوند چندین بار در ماه، حجم بسته اینترنت خود را تمدید کنند.
مصرف منصفانه به جای اینترنت نامحدود
صادق عباسی‌شاهکوه معاون سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در دفاع از مدل تعیین «اینترنت نامحدود» می‌گوید: این مدل با نام «مصرف منصفانه» شناخته می‌شود و در دنیا نیز برای آن حد تعریف شده است. چراکه از نظر فنی نیز رابطه میان مصرف پهنای باند و دانلود یک رابطه تعریف‌شده و منطقی است. در صورتی که برمبنای سرعت سرویس اینترنت، حجم دانلود برداشته شود این به معنی آن نخواهد بود که کاربر تا بی‌نهایت بتواند اطلاعات دانلود کند بلکه تاکید بر این است که مدل فروش بسته‌های اینترنتی مبتنی بر حجم تغییر یابد و کاربر سرویس را برمبنای سرعت دریافت کند. به گفته وی، با توجه به محدودیت پهنای باند اینترنت، درصورتی که بخواهیم مدل فروش حجم را برداشته و دانلود را رایگان کنیم، آن زمان شاهد آن خواهیم بود که یک کاربر به‌صورت مداوم در حال دانلود است اما بقیه کاربران نمی‌توانند به سرویس دسترسی داشته باشند و سرعت و کیفیت سرویسشان پایین می‌آید. به هر حال، از ابتدا نیز سعی بر این بود، تعرفه‌ای لحاظ شود که کاربران بیشتر به سمت مصرف ترافیک داخلی حرکت کنند و دانلود ترافیک داخلی با توجه به کاهش مصرف ترافیک پهنای باند آزاد باشد اما برای مصرف اینترنت بین‌الملل مجبور به تعریف محدودیت هستیم. اما با این حال وضعیت بهتر از قبل خواهد بود.طبق گفته مسوولان وزارت ارتباطات، مدل جدید اینترنت، با توجه به بررسی چندین کشور و الگوبرداری از مدل ارائه خدمات اینترنت در این کشورها، مدل «اینترنت نامحدود با مصرف منصفانه» خواهد بود. چرا که با توجه به محدودیت پهنای باند، اینترنت با تعریف «کاملا نامحدود» غیرقابل ارائه است. از نظر فنی اینترنت به معنای واقعی کلمه نامحدود نمی‌تواند باشد و مفهوم مصرف منصفانه به جای دانلود نامحدود جایگزین خوبی برای این سرویس خواهد بود.
فروش اینترنت مشابه دیگر کشورها
بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد در اغلب کشورها، مدل مصرف نامحدود، به معنای نهایت کلمه نامحدود نبوده بلکه دولت‌ها و اپراتورهای ارائه‌دهنده خدمات، برای مدل اینترنت نامحدود نیز سقف مصرف درنظر می‌گیرند تا ارائه خدمات با میزان پهنای باند اینترنت همخوانی داشته باشد و سبب کاهش و افت کیفیت خدمات نشود. این کشورها معتقدند اختیار تام برای دانلود نامحدود به کاربران، افت کیفیت اینترنت را به همراه دارد و گزینه مفیدی نخواهد بود.بررسی وضعیت ارائه اینترنت پرسرعت ثابت در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه‌ای مانند هند، ترکیه، ژاپن، کره‌جنوبی و آمریکا این مدل ارائه سرویس را تصدیق می‌کند.
با توجه به اینکه کشورهای مختلف در مدل فروش اینترنت، سیاستی را به کار گرفته‌اند که هم با میزان ظرفیت پهنای باند مطابقت دارد و هم در حد ممکن پاسخگوی نیاز کاربرانشان است، مسوولان باید در ایران نیز مدلی درنظر بگیرند که محدودیت نسبی کاربران را کاهش داده، قیمت را منطقی‌تر کند و دیگر نگرانی برای اتمام زودهنگام حجم بسته اینترنت وجود نداشته باشد. طبق پیشنهادهایی که از سوی فعالان اینترنت مطرح می‌شود بهتر است برای فروش سرویس اینترنت بدون تقسیم‌بندی اینترنت داخلی و خارجی یک حجم مشخص دانلود (برای مثال از کف ۲۰گیگابایت برای اینترنت با سرعت ۴مگابیت) و البته بسیار بیشتر از بسته‌های فعلی اما با آبونمان ثابت (برای مثال ۱۰هزار تومان ماهانه) درنظر گرفته شود که هم به توسعه محتوای داخلی و گردش ترافیک در داخل کشور بینجامد و هم مشکلی در کیفیت سرعت وجود نداشته باشد. این ایده در مشخصات سرویس‌های اینترنتی رایج در دنیا و با توجه به لحاظ کردن درآمد، هزینه و شرایط خاص کاربران دیده می‌شود و می‌توان بر مبنای تجربه این کشورها، سرویسی منطقی، معقول و کاربردی برای اکثریت کاربران ایرانی مجسم کرد.
