محمد بن سلمان؛ ولیعهدی که شبیه هیچ کس نیست

ولیعهد جوان عربستان تلاش کرده است در همه زمینه ها مردی متفاوت از سلف خود باشد. اما آیا او موفق خواهد شد؟
به گزارش نامه نیوز: عربستان سعودی در حال حاضر وضعیت جدیدی را تجربه می کند. حضور افراد جدید در راس قدرت این کشور این شرایط را رقم زده است و البته پیش بینی آینده در این مورد بسیار سخت می نماید. چه اینکه پیش بینی هر شرایط غیر پایداری سخت است. مانند پیش بینی اینکه در میانه انقلاب و هرج و مرج چه شرایطی رقم خواهد خورد یا از یک فضای متشنج و جنگ گونه چه کسانی پیروز میدان خواهند بود. سخن گفتن در چنین موضوعاتی بسیار پیچیده و مستلزم در کنار هم قرار دادن متغیرهای مختلف و در نظر گرفتن همه جوانب است. عربستان در حال حاضر چنین فضایی را پیش می برد. فضایی شبه انقلابی و در حال گذار.

عربستان پیچیده

یکی از دلایل پیچیده بودن عربستان این است که از این کشور و سردمداران آن خبرها و واقعیتهای کمتری به بیرون درز می کند. رهبران و پادشاهان این کشور سنتی و با روحیات طوایفی به شدت محافظه کار بوده اند. سیستم سنتی و طوایفی عربستان باعث شده است که دولت ملت سازی در این کشور به معنای واقعی شکل نگیرد و شکل گیری آن از تجزیه و فروپاشی امپراطوری عثمانی باعث شده است فضای بسیار بسته ای از ابتدای شکل گیری این کشور وجود داشته باشد. از طرفی وجود گروههای سلفی و افراد با تفکرات مختلف این کشور را بیش از پیش پیچیده نماید. همه این مسائل باعث شده است عربستان کشوری باشد که ویژگی جوامع پیچیده را با خود داشته باشد.

بن سلمان اصلاح گری متفاوت؟

محمد جوان که باید بزودی بر تخت پادشاهی بنشیند و از همین حالا هم به خودی خود همه اختیارات یک پادشاه را دارد در صدد انداختن طرحی جدید برای عربستان است. روند به قدرت رسیدن او پس از به پادشاهی رسیدن برادرش نشان می داد که پوسته فضای سنتی گذشته دچار شکاف شده و باید انتظار تحولات بسیاری در سپهر سیاسی عربستان بود.

بن سلمان با رسیدن به ولیعهدی در حالی که قبل از او کسی جز فرزندان عبدالعزیز این سمت را در اختیار نداشتند، باعث شد خیلی زود این گمانه زنی شکل گیرد که او پادشاه آینده عربستان خواهد بود. به خاطر جوان بودن او، اگر اتفاق غیر مترقبه ای شکل نگیرد، این موضوع وجود دارد که در پنجاه سال آینده او این پست را در عربستان خواهد داشت. این روند باعث شده است او با شکل دادن اصلاحاتی که عربستان هیچ وقت به خود ندیده روند جدیدی را برای این کشور رقم زند.

اصلاحات او فقط شامل اصلاحات اقتصادی و خیز او برای جدا کردن بودجه عربستان از نفت نیست بلکه بسیاری از مسائل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را هم در بر می گیرد. نشستن سعودیها روی صندلی سینما پس از 35 سال، اجازه رانندگی با زنان، اجازه حضور بیشتر زنان در مناصب دیگر سیاسی و اجتماعی و غیره از این موارد است.

همه اینها باعث می شود بگوییم محمد کسی است که هیچ کس مثل او نیست. کسی بیش از او از نوادگان عبدالعزیز ولیعهد و پادشاه نبوده و بجز آن کسی مانند او با تفکرات جدید و با برنامه های اصلاحی گسترده در عربستان نبوده است. او به دنبال فضای حیاتی جدید در منطقه خاورمیانه و گستره بین المللی است.

او دیگر مساحت عربستان را برای برنامه های خود کافی نمی بیند و در سیاستهای تهاجمی او، می تواند حمله و شکل گیری سیاستهای نظامی سخت نیز گنجانده شود. سیاستی که هم اکنون در یمن در حال اجرا است و البته روند مناسبی در آینده آن دیده نمی شود.

بن سلمان حالا پس از حضور دو هفته ای در ایالات متحده رهسپار فرانسه شده است. اجرای بسیاری از برنامه های اصلاحی او در زمینه فناوریها و تکنولوژی های نو و همچنین خرید تسلیحات و ابزارآلات نظامی و غیرنظامی از ارتباط با این کشور می گذرد.

چنین چیزی که باعث شده است بن سلمان برنامه های خود را بیش از پیش به امریکا مرتبط بداند، حضور ترامپ در قدرت است. ترامپ همان کسی است که او می خواهد. مردی ضد ایرانی و کاسب مسلک. او زبان خرید و فروش را بیش از هر چیزی درک می کند. بن سلمان نیز کسی است که یاد گرفته است همه چیز را بخرد. تفنگ، تانک، فناوری، تکنولوژی و البته امنیت. چیزی که باید گفت خرید و تامین آن به تنهایی با دلارهای نفتی نیست. چیزی بیش از آن برای آن نیاز است که بن سلمان آن را نمی داند. او مثل هیچ کس نیست اما نه در هم مسائل. امنیت معمایی است که درک آن پیچیدگی هایی خود را دارد.