ماجرای ورود بدون ویزای شهروندان37 کشور به عراق/ چرا ایرانی ها در این لیست جایی ندارند؟
در پی اعلام وزارت کشور عراق برای لغو روادید برای شهروندان 37 کشور، قرار نداشتن نام ایران در این لیست، با واکنش کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شده است؛ این در حالی است که تصمیم اخیر دولت عراق در راستای تسهیل جذب سرمایه‌گذاری خارجی اتخاذ شده است؛ سیاستی که دست کم در شرایط فعلی، شمول آن به ایران چندان موضوعیتی ندارد.
«بازتاب»؛ احسان صفار- وزارت کشور عراق از تصمیم دولت این کشور برای لغو نیاز به روادید، برای شهروندان 37 کشور خبر داده است. به گفته «خالد المحنا»، سخنگوی وزارت کشور عراق، این تصمیم در راستای تشویق و تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی و رونق گردشگری اتخاذ شده است.
بنا به اظهارات المحنا، این 37 کشور شامل پنج عضو دائم شورای امنیت، کشورهای اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی، کانادا، استرالیا، نیوزیلند و سوئیس است؛ از این پس، بازرگانان و نمایندگان شرکت‌های فعال در این کشورها، با ورود به عراق از طریق بندرهای هوایی، زمینی و دریایی، در ازای پرداخت 75 دلار، اجازه اقامت دو ماهه در عراق را خواهند داشت.
هم‌زمان با انتشار این خبر، در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی، پرسشی در مورد چرایی قرار نداشتن نام ایران در لیست، با توجه به روابط دو کشور مطرح شده است که برخی از اظهار نظرها، دلیل این امر را به رویکرد منفی دولت عراق نسبت به ایران و اغراض سیاسی بغداد مربوط دانستند.
از سال 1398، دریافت ویزای میان ایران و عراق به صورت رایگان جریان داشته است و موضوع لغو آن، طی سال‌های اخیر همواره موضوع گفتگو‌های مقام‌های دو طرف بوده است.
در آخرین مورد، در جریان سفر «سید ابراهیم رئیسی»، رئیس قوه قضائیه به عراق و دیدار او با رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر عراق، بر موضوع لغو روادید تأکید شد.
رئیس قوه قضائیه در این دیدارها ضمن تشکر از اقدامات مسئولان عراقی در خصوص برگزاری مراسم اربعین، تاکید کرد که «مسئله لغو روادید برای سفر به عراق از اقداماتی است که در تسهیل فرآیند زیارت نقش بسزایی خواهد داشت».
سفیر ایران در عراق، «ایرج مسجدی»، با بیان این که در حال حاضر ویزا میان دو کشور رایگان است و قدم بعدی لغو روادید است که باید به تصویب دو کشور و دو دولت برسد؛ تأکید کرد که اگر جمهوری اسلامی ایران این موضوع را در درون کشور مصوب کند، سفارت ایران پیگیر تحقق این موضوع در عراق خواهد شد.
در میان کشورهای منطقه به جز ایران، ترکیه دارای توافقنامه ویزای رایگان با دولت اقلیم کردستان است و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (عربستان، امارات، بحرین، عمان، کویت و قطر) و لبنان نیز در صورت ورود به عراق از دو فرودگاه نجف و بصره، نیازی به دریافت ویزا ندارند.
در خصوص توافق‌های مربوط به روادید میان ایران و عراق، نخست باید به یاد داشت که تعداد سفر از ایران به عراق، بسیار بیش‌تر از سفر از عراق به ایران است؛ دو دولت یا توافق رایگان شدن ویزا، در واقع با چشم‌پوشی از درآمد مستقیم حاصل از صدور ویزا، امکان سفر شهروندان یکدیگر –و در نتیجه درآمد غیرمستقیم از توریسم- را تسهیل کرده‌اند.
از سوی دیگر، لغو روادید برای 37 کشور، با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی اتخاذ شده است؛ با توجه به شرایط اقتصادی ایران و ناتوانی دولت و بخش خصوصی ایران برای سرمایه‌گذاری در عراق –دست کم در مقیاس قابل ملاحظه- شمول تصمیم اخیر دولت عراق به شهروندان ایرانی، اساسا موضوعیتی ندارد.
به هر حال باید در نظر داشت که عراق برای افزایش توافق‌های لغو روادید با کشورهای جهان به دو نکته اصلی توجه دارد؛ مسئله امنیت و استفاده احتمالی جریان‌های تروریستی از چنین توافقاتی و تسهیل جذب توریست و سرمایه‌گذاری خارجی برای بازسازی کشور و توسعه اقتصادی که تصمیم اخیر در مورد لغو نیاز به ویزا برای 37 کشور، در این راستا اتخاذ شده است.
طبیعتا برقرار کردن نوعی توازن میان این دو دغدغه، برای هر کشوری با پیچیدگی‌های روبه‌رو است که با توجه به وضعیت خاص عراق دو چندان می‌شود.
