غلط‌های تایپی هولناک تاریخ نشر

به گزارش  بازتاب «گاردین» نوشت: ۲۰ سال پیش وقتی اولین رمان از مجموعه هفت‌جلدی «هری ‌پاتر»  روانه بازار شد، روی جلد، نام «‌جی.کی. رولینگ» ـ نویسنده این مجموعه پرفروش ـ به اشتباه «‌جی.ای. رولینگ» خورد! این یکی از نمونه‌های اشتباه‌های تایپی مشهور است که سابقه‌ای به قدمت چند قرن در دنیای ادبیات دارند.

با این حال این نسخه کتاب «‌هری پاتر  و سنگ جادو» در یک حراجی به قیمت ۱۰ هزار پوند به فروش رسید. نسخه دیگری از این کتاب که در جلد آن کلمه «فیلسوف» (در فارسی «جادو» ترجمه شده) غلط تایپ شده بود، به قیمت ۴۳ هزار و ۷۵۰ پوند چوب حراج خورد. اشتباه ویراستاری ممکن است کاری از «رولینگ» را پرفروش کند، اما این مساله در حالت معمول تنها تمسخر خواننده‌ها را در پی خواهد داشت.

یکی دیگر از قربانی‌های خطای تایپی را می‌توان در «مدار راس‌السرطان» نوشته «هنری میلر» دید. در اولین چاپ این رمان که سال ۱۹۶۱ منتشر شد آمده است: «قبل از این‌که او را در حال راه رفتن به سمت پایین نیمکت با هفت‌تیری در دست و سری پایین ببیند، لحظه‌ای خشکش زد.» در این متن کلمه beach به معنای ساحل، به اشتباه bench به معنای  نیمکت، تایپ شده است.

«بیداری فینگان‌ها» شاهکار معماگونه «‌جیمز جویس»، نمونه بعدی اشتباه‌های ویراستاری است. البته داستان این کتاب کمی فرق می‌کند؛ این اشتباه تعمدا در کتاب آورده شده! «‌جیمز جویس» اواخر عمرش تقریبا بینایی خود را از دست داده بود، بنابراین او مطالب کتاب «بیداری فینگان‌ها» را شفاهی می‌گفت و «ساموئل بکت» ـ ‌نمایشنامه‌نویس برجسته ایرلندی ـ که در آن زمان منشی و دستیار «جویس» بود، آن‌ را می‌نوشت.

اما جریان این اشتباه این بود که در حین یکی از جلسات دیکته شدن این رمان، فردی در می‌زند و «‌جویس» می‌گوید: «بیا تو»، «بکت» هم این جمله را می‌نویسد. با این که جمله ‌«بیا تو» به آن‌چه پیش ‌از آن در کتاب نوشته شده بود ربطی نداشت، «جویس» از این خطا خوشش آمد و آن را در نسخه پایانی کتابش‌ نگه داشت.

چه اثری داستانی در دست نگارش باشد و چه کتابی مذهبی مثل انجیل، امکان اشتباه همیشه وجود دارد. سال ۱۶۳۱ انجیلی با عنوان «کتاب خوب» منتشر شد که به خاطر منفی نکردن یک فعل، از آن پس با لقب «انجیل شریر» به شهرت رسید. در این کتاب وقتی نوبت به ۱۰ فرمان می‌رسد، به مومنان اجازه دزدی، قتل و زنا داده می‌شود و علت آن تنها جا افتادن یک «ن» در ابتدای فعل جمله است.

اما رمان «آزادی» نوشته «جاناتان فرنزن» هم یکی دیگر از پرهزینه‌ترین اشتباه‌های تایپی لقب گرفته است. سال ۲۰۱۰ که انتشارات «هارپر کالینز» اولین چاپ این کتاب را با شمارگان ۸۰ هزار نسخه منتشر کرد، مشخص شد نسخه اولیه رمان که دربردارنده صدها غلط گرامری، املایی و حتی اشتباه‌هایی درباره شخصیت‌های داستان بوده، ‌زیر چاپ رفته است!

اما مسئله وقتی وخیم‌تر شد که ‌«فرنزن» نویسنده کتاب در جمعی عمومی متوجه این اشتباه هولناک شد. او در برنامه شبکه «بی‌بی‌سی» شرکت کرده بود و در حال ضبط روخوانی از کتابش بود که ناگهان حرفش را ناتمام گذاشت و گفت: «ببخشید، وحشت‌زده متوجه‌ شده‌ام اشتباه‌هایی که در نسخه صفحه‌بندی‌شده اصلاح شده بود، الان روی جلد لعنتی کتاب است. هر کسی که این نسخه را در دست دارد، بهتر است برای تعویض آن اقدام کند.»