دستاورها و شکست‌های ترامپ طی ۱۰۰ روز ریاست جمهوری

روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» در تحلیلی نوشته است: یکی از بحث برانگیزترین روسای جمهوری در تاریخ آمریکا- “دونالد ترامپ”- طی 100 روز نخست حضور خود در راس دولت ایالات متحده، با اظهارات بسیار متناقض و اقدامات غیرقابل پیش بینی و جنجالی در عرصه سیاست خارجی، چهره واقعی خود را به جهانیان نشان داده است.

اکنون باید مسائلی مانند «صلح طلبی»، وعده «معامله خوب»، آمادگی برای مشارکت و«اجماع»، حل مشکلات از طریق سازش و مذاکرات از سوی واشنگتن را به فراموشی سپرد. دونالد ترامپ که خود را «مذاکره کننده عالی» نامیده بود، همه این برخوردهای منطقی را در روابط با سایر کشورها به بن بست کشاند.

ترامپ در عرصه سیاست خارجی موفق عمل نکرد

آمریکا طی سه و ماه و اندی حضور ترامپ در کاخ سفید، توانست به خاک سوریه حمله موشکی کند (که حتی ممکن بود نظامیان روسی را نیز قربانی کند)، بزرگترین بمب غیرهسته ای را در خاک افغانستان آزمایش کرد (شاید دهها تروریست را کشته باشد یا نه) و در آستانه درگیری نظامی با کره شمالی قرار گرفت.

علاوه بر اینها، هنوز معلوم نیست که آیا آمریکا از توافقنامه پاریس در مورد آب و هوا و مهمتر از آن توافقنامه هسته ای با ایران، خارج خواهد شد یا نه. یا اینکه کمک مالی واشنگتن به سایر کشورها، مانند اوکراین، برای به اصطلاح «توسعه دموکراسی» تا چه اندازه کاهش پیدا خواهد کرد.

جهانیان همواره در انتظار «توئیتر» جدید ترامپ هستند و تلاش می کنند علائم ارسالی از جانب وی را درک کنند. در حالیکه خود او که «صحنه گردانی باتجربه» است، از حوادث جهانی برای تحت تاثیر قرار دادن مخاطبان داخلی خود استفاده می کند که به حمایت آنها برای سه سال و نیم دیگر بشدت نیاز دارد، هرچند در این خصوص نیز چندان موفق نبوده و سریعتر از هر رئیس جمهور دیگری، محبوبیت خود را از دست داده است.

امید به بهبود روابط مسکو و واشنگتن سریعا از بین رفت

«مسئله روسیه» در ماههای نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تقریبا به اصلی ترین موضوع در دولت او تبدیل شد. البته دقیقا برخلاف انتظاری که تا قبل از پیروزی وی در انتخابات وجود داشت. ترامپ و تیم رهبری وی بجای آنکه وعده انتخاباتی در مورد «سرو سامان دادن به روابط با مسکو و مشارکت در مبارزه با تروریسم» عمل کنند، مجبور شدند به حملات متعدد در رابطه با «رابطه با روسیه» و «دخالت مسکو در انتخابات» که تاکنون هم مدرک قابل قبولی در مورد آن ارائه نشده، پاسخ دهند. این جنجال حتی به قیمت از دست دادن یکی از اعضای مهم تیمش “مایکل فلین” تمام شد. این مسئله فقط مربوط به سرویسهای امنیتی آمریکا نبود و حتی هم حزبی های او در کنگره نیز دیگر به او اعتماد نداشند و در نهایت نمایندگان کنگره، اقدامات دولت ترامپ در قبال روسیه را زیر ذره بین قرار داده و خواستار نظارت دقیق بر هر نوع تصمیم کاخ سفید در رابطه با روسیه شده اند.

حمله به سوریه نیز کمکی به ترامپ نکرد

برای بسیاری از رهبران جهان، در عرصه سیاست خارجی، «لحظات جادویی» وجود دارد که موفقیت در این زمینه نه تنها با افزایش اعتبار بین المللی برای آنها همراه است، بلکه در عرصه سیاست داخلی نیز برای آنها بسیار مهم تلقی می شود.

برای دونالد ترامپ ظاهرا این «لحظه جادویی» سوریه بود. «حمله شیمیایی» صورت گرفته در شهر خان شیخون در استان ادلب سوریه در تاریخ 4 آوریل که از سوی مخالفان مسلح سوری ادعا شد، بهانه ای برای تغییر موضع گیری رئیس جمهوری جدید آمریکا شد. تصادفی بود یا نه، ولی دقیقا چند ساعت قبل از این حادثه، کاخ سفید اعلام کرده بود که مسئله «سرنگونی بشار اسد» کاملا منتفی است و خط مشی دولت قبلی آمریکا در این مورد دنبال نمی شود. ولی بعد از تصاویر منتشره از سوی گروههای تروریستی در سوریه از «مردمی که در اثر حمله شیمیایی کشته و مجروح شده بودند»، دیدگاه ترامپ و تیم او کاملا تغییر کرد. بعد از چند روز اظهارات شدیدالحن و حتی توهین، بالاخره در تاریخ 7 آوریل،  رزمناوهای آمریکایی مستقر در دریای مدیترانه به دستور ترامپ حملات موشکی گسترده ای را به پایگاه هوایی الشعیرات سوریه انجام دادند که ادعا شده بود، ارتش سوریه از آنجا حمله شیمیایی را سازماندهی کرده است.

بن بست در روابط با مسکو، عدم راهکار مناسب

در چنین شرایط و بعد از اقدام متجاوزانه آمریکا علیه سوریه بود که نخستین سفر «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا به روسیه در تاریخ 12 آوریل صورت گرفت. قطعا در این وضعیت دیگر نمی شد در پایان این سفر انتظار «ازسرگیری مجدد روابط» بین واشنگتن و مسکو را داشت. این سفر تنها با اظهارات خویشتن دارانه و اعلام آمادگی دو طرف برای کار مشترک برای حل و فصل اختلافات پایان یافت.

“دمیتری میخییف” کارشناس سیاسی برجسته در زمینه مسائل آمریکا معتقد است که واشنگتن دارای راهکاری در رابطه با روسیه نیست.

این کارشناس روس گفته است: «دونالد ترامپ و دولت وی هنوز راهکاری در رابطه با روسیه ندارند. البته تیلرسون، شخصا تجربه روابط با مسکو را دارد، ولی نه از لحاظ دیپلماتیک. ترامپ هم ممکن است مواضع نسبتا مشخصی در مورد اروپا، یا چین داشته باشد، ولی دیدگاهش در مورد روسیه هنوز معلوم نیست.»

میخییف یادآور شد: «ترامپ عادت کرده است که همه مذاکرات را از «موضع قدرت» آغاز کرده و بر طرف مقابل فشار وارد کند، در صورتیکه چنین روشی شاید در بسیاری از ملاقاتش نتیجه بخش باشد: برای مثال “آنگلا مرکل” در دیدار با وی، بلافاصله با پرداخت 350 میلیارد دلار سهم آلمان برای هزینه های ناتو موافقت کرد. در مورد سوریه نیز، ترامپ با حمله موشکی نمایشی خود که اصلا هم موثر نبود، خواست شدت عمل خویش در برخورد با مسائل بین المللی را نشان دهد. البته رئیس جمهوری جدید آمریکا باید بداند که این روش در مورد روسیه اصلا کارآمد نخواهد بود.»

ترامپ آمادگی روبرو شدن با پوتین را ندارد

“آندرس آسلوند” استاد دانشگاه جورج تاون و کارشناس «شورای آتلانتیک» آمریکا در گفتگو با این روزنامه گفته است: «ترامپ و اطرافیان وی که تجربه سیاسی زیادی ندارند، بطور مشخص با احتیاط زیادی با مسئله روسیه برخورد می کنند، بخصوص بعد از جنجال رابطه تیم وی با مسکو. آنها هنوز در حال تصمیم گیری در مورد نحوه برخورد با روسیه هستند. ضمن اینکه حمله موشکی آمریکا به سوریه و تبادل اتهامات کاخ سفید و کرملین بعد از این حادثه، نیز جو حاکم بر روابط دو کشور را تیره تر از قبل کرده است.»

این کارشناس در مورد امکان دیدار ترامپ با ولادیمیر پوتین، یادآور شد: «من شخصا بعید می دانم که ترامپ و پوتین در حاشیه نشست سران گروه 20 در هامبورگ آلمان با یکدیگر ملاقات کنند. با توجه به اوضاع پیش آمده، به نظر میرسد که ایالات متحده هنوز آمادگی آن را پیدا نکرده که به مذاکره جدی با روسیه بپردازد. ترامپ هنوز تجربه سیاسی لازم برای گفتگو با پوتین را ندارد و برای اینکه نتیجه ملموس این دیدار مهم از بین نرود، احتمالا نشست سران آمریکا و روسیه حداقل برای چند ماه به تعویق خواهد افتاد.»

نقطه مشترکی برای همکاری مسکو و واشنکتن وجود دارد؟

آسلوند در مورد مشکلی که مسکو و واشنگتن واقعا بتوانند در مورد حل آن با یکدیگر همکاری کنند، معتقد است که دو طرف در مورد سوریه و افغانستان اختلاف نظر جدی داشته و بعید است بتوانند در این عرصه ها با یکدیگر مشارکتی داشته باشند. البته به عقیده وی، در مورد کره شمالی مسئله متفاوت است و اگر ایالات متحده از فکر حمله نظامی به این کشور دست بردارد، روسیه که مواضع ملایمتری در قبال پیونگ یانگ دارد، می تواند به حل و فصل مشکلات در شبه جزیره کره به آمریکا کمک کند. البته این مسئله به مواضع پکن نیز بستگی خواهد داشت.

این کارشناس یادآور شد که در طی چند ماه اخیر، دونالد ترامپ روی مشکلات داخلی بیشتر از مسائل بین المللی متمرکز بود و تلاش نمود تا دو مسئله مهم داخلی، مهاجرت و مشکلات اقتصادی را حل و فصل کند. البته میزان موفقیت او در این زمینه ها هم چندان قابل توجه نبوده و آنها را حتی پیچیده تر از قبل کرده است.