خوب و بد حذف آزمون مدارس خاص

برگزاری آزمون‌های مدارس نمونه‌ و سمپاد، چالشی بزرگ بود که از سال‌ها قبل بر سر راه خانواده‌هایی که دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی داشتند؛ چالشی که هم اقتصاد خانواده هم جسم و روح اولیا و دانش‌آموزان را درگیر فراز و فرودهای سختی کرد.

جدا کردن دانش‌آموزان با اتکا به آزمونی که بارها سلامت آن مورد سئوال قرار گرفت، فشارهای سنگینی در پیدا و پنهان به دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان وارد کرد؛ فشارهایی که گاه به بحران بدل شد.

هزینه‌های سنگین کلاس‌های خصوصی، ایجاد فضای دلالی برای کتاب‌ها و جزوه‌های آموزشی، لابی‌گری‌ها و تلاش‌های پیدا و پنهان برای دور زدن آزمون‌ها و … از یک سو، گرفتاری خانواده‌هایی که علی‌رغم برخورداری از استعدادهای خدادادی به‌دلیل ناتوانی مالی امکان برخورداری از فضای مطلوب آموزشی را پیدا نمی‌کردند و درگیری‌ها و مشکلات روحی و روانی که برای دانش آموز و پدر و مادر دانش‌آموز ایجاد می‌شد، بخشی از اقدام آموزش و پرورش برای ایجاد و فراگیری مدارس تیزهوشان، نمونه دولتی و نمونه مردمی بود!‌

قطعا والدین دانش‌آموزانی که از دهه‌ی هشتاد وارد دوره‌ی ابتدایی شده بودند، خاطرات خوبی از آن دوره‌ی تحصیلی فرزندانشان ندارد؛ روزهای دشواری که بچه‌ها را در تمام ایام سال به درس خواندن اجبار می‌کردند و کودکان به‌جای کودکی، تنها با کتاب و درس روزگار می‌گذراندند!!

کودکانی که حالا شاید در دانشگاه‌های خوب کشور مشغول به تحصیل باشند یا حتی فارغ‌التحصیل شده باشند اما هیچ زمانی حسرت کودکی کردن در روزهای گذشته را از یاد نخواهند برد و این حسرت را در دفتر خاطرات خود ثبت کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، انتشار خبر دستورالعمل وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم مبنی بر حذف آزمون مدارس خاص، اگرچه تنها منحصر به یک پایه از دوره‌های تحصیلی بود اما خیلی‌ها را به وجد آورد، خصوصا دانش‌آموزانی که دیگر قرار نیست یک آزمون مسیر زندگی آنان را تغییر دهد!

مسئول مدارس تیزهوشان آموزش و پرورش استان فارس در گفت و گو با ایسنا، ضمن تایید این دیدگاه با بیان اینکه ایجاد مدارس تیزهوشان یا اصطلاحا استعداد درخشان در این استان به سال 67 باز می‌گردد، به رشد 2.5 برابری تعداد دانش آموزان پذیرش شده طی سال‌های 88 تا 92 اشاره و خاطرنشان کرد: در سال 88 تعداد دانش آموزانی که در مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی کشور مشغول به تدریس بودند 60 هزار نفر اعلام شده بود، در حالی که این تعداد در سال 92 به 150 هزار نفر رسیده است‌.

کرامت الله شرفی که اعتقاد دارد گسترش بی رویه این مدارس موجب کاهش کیفیت و خروجی آنها شده است، گفت: برای ورود به این مدارس دانش آموزان در مدت زمان حدود 90 دقیقه‌ای و در یک آزمون سنگین 4 گزینه‌ای شرکت می‌کنند و پس از آین آزمون تعدادی از آنها برای مدارس تیزهوشان و مدارس نمونه دولتی پذیرفته می‌شوند.

او ادامه داد: با توجه به اینکه این آزمون نقطه‌ای است، یعنی در یک زمان محدود دانش‌آموزان را تفکیک می‌کنند، لذا این ابزار، ابزار مناسبی نیست و نمی‌تواند تیزهوشان واقعی را تفکیک کند. همچنین با توجه به اینکه استعدادهای درخشان متنوع هستند مانند استعداد کلامی، تربیت بدنی، ریاضی، هنر و …تنها استعداد ریاضی و علوم آنها مورد سنجش قرار می‌گیرد، بنابراین تمام حیطه‌های استعدادی دانش آموزان را شامل نمی‌شود.

شرفی با تاکید براینکه این آزمون‌ها تعدادی را تحت عنوان دانش‌آموزان تیزهوش یا نمونه‌ جدا می‌کند و این امر باعث شکاف طبقاتی و عدم درک متقابل دانش‌آموزان از یکدیگر می‌شود، گفت: نبود برنامه ریزی و محتوای علمی مناسب در مدارس خاص موجب شده تا معلمان به سلیقه خود جزوه‌ها و مطالبی را آموزش دهند که بعضا مطالب سال‌های آینده یا دانشگاه را در پایه مورد تدریس آموزش می‌دهند.

مسئول مدارس تیزهوشان آموزش و پرورش استان فارس با اشاره به اینکه این آزمون‌ها فشار روحی و روانی فوق‌العاده‌ای به دانش‌آموزان وارد می‌کند، اضافه کرد: دانش‌آموزانی که به این مدارس راه پیدا نمی‌کنند، دچار سرخوردگی می‌شوند، از طرفی با متمرکز شدن دانش‌آموزان مستعدتر در یک مرکز آموزشی، سایر دانش آموزان در مدارس عادی انگیزه و رغبتی برای رقابت نخواهند داشت.

او که یکی از تاثیرات منفی این جداسازی را تراکم دبیران توانمند در مراکز آموزشی خاص می‌داند، گفت: پس از بحث و بررسی و تجزیه و تحلیل‌های انجام شده در سال‌های گذشته و با هدف اجرای عدالت آموزشی در مدارس تصمیم به توقف پذیرش دانش آموز در مدارس نمونه دولتی در پایه هفتم گرفته شد.

وی اضافه کرد: یکی از مشکلات دیگر این مدارس آن است که دانش آموزان ابتدایی تا پایه ششم به صورت توصیفی مورد سنجش قرار می‌گیرند و به یک باره در پایه ششم در یک آزمون سنگین که سختی آن را از کنکور هم بیشتر است( 1.5 نفر از 100 نفر پذیرش می‌شوند) شرکت می‌کنند و دانش آموزان در این سن متحمل ضرر و زیان می‌شوند.

مسئول مدارس تیزهوشان آموزش و پرورش استان فارس با بیان اینکه هم اینک در استان فارس 36 مدرسه استعداد درخشان با هفت هزار و 400 دانش آموز فعال است، گفت: با توجه به اینکه حذف مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی تنها در پایه هفتم در دستور کار قرار گرفته، پایه هشتم و نهم تحصیلات خود را در این مدارس ادامه میدهند و قرار است این مدارس در پایه هفتم دانش آموزان عادی پذیرش کنند.

او گفت: به دلیل اینکه در شیراز در گروه جنسی 3 دبیرستان متوسطه اول وجود دارد، احتمال اینکه دانش آموزان متوسطه اول نواحی 3 و 4 در نواحی یک و دو ادغام شوند، وجود خواهد داشت. بنابرین با این ادغام مدارس نواحی 3 و 4 متوسطه اول در اختیار دانش آموزان عادی قرار می گیرد و در نواحی 1 و 2 نیاز به ثبت نام دانش آموزان عادی در مدارس خاص نخواهد بود.

شرفی یادآور شد: برای متوسطه دوم تصمیم جدی اتخاذ شده بدین معنا که این آزمون‌ها کماکان برای مدارس نمونه دولتی برقرار است و تیزهوشان در پایه نهم و دهم تکمیل ظرفیت خواهند داشت‌.

رئیس اداره مشاوره تربیتی آموزش و پرورش فارس نیز به ایسنا منطقه‌ی فارس گفت: محدود کردن مدارس استعدادهای درخشان اتفاق خاصی را ایجاد نمی‌کند، چرا که مطالبه بسیاری از مردم در سال‌های گذشته بوده است‌.

کامران حکمت ادامه داد: فرآیند پذیرش دانش آموز در این مدارس به تعداد محدودی ختم می‌شود که به دلیل قالب‌های آموزشی اعمالی، بخش زیادی از توانمندی دانش آموزان دیده نمی‌شود، لذا موجب سرخوردگی شمار زیادی از دانش اموزانی خواهد شد که از ورود به این مدارس جا مانده‌اند.

او اضافه کرد: تجربیات کشورهایی که از آموزش و پرورش موفق و مطلوبی برخوردارند، نشان داده که با ترکیب آموزش‌های فراگیر از بروز آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان جلوگیری می‌شود.

رئیس اداره مشاوره تربیتی آموزش و پرورش فارس ادامه داد: ‌متاسفانه اصطلاح خود پنداره در دانش آموزانی که در مدارس استعدادهای درخشان تحصیل می‌کنند، بالا است که در بسیاری از موارد با واقعیت‌ها مطابقتی ندارد، لذا این خودپنداره با ظرفیت‌های روانشناختی خود دانش آموز هم تطابقی ندارد.

حکمت یادآور شد: ذاتا در این مدارس تعامل لازم بین دانش آموزان و دیگر موارد هوشی انجام نمی‌شود و دانش آموز در حیطه دانش به خوبی توانمند خواهد شد، اما بعد از فراغت از تحصیل، با مشکل انتخاب در سایر مسائل زندگی روبرو می‌شود.

واکنش والدین و دانش‌آموزان

بعضی از والدین دانش آموزانی که در مدارس سمپاد و نمونه به تحصیل مشغولند، نسبت به چنین تصمیمی گلایه‌مند هستند.

برخی از آنان در گفت و گو با ایسنا تاکید دارند که مدارس عادی امکانات لازم را برای پرورش استعداد دانش اموزان تیزهوش در اختیار ندارند؛ این امکانات شامل تجهیزات مورد نیاز و دبیران کارآمد است.

آنان تاکید دارند که با حذف مدارس خاص فضایی برای فعالیت مدارس غیر دولتی ایجاد خواهد شد و دانش‌آموزانی که بضاعت مالی کافی را ندارند، از تحصیل در فضاهایی با امکانات و تجهیزات مناسب محروم می‌شوند.

در عین حال برخی از اولیا نیز نسبت به این تصمیم واکنش مثبتی داشته و اعتقاد دارند که این اقدام زمینه‌ی از بین رفتن مافیای آموزش و کلاس‌های خصوصی را از بین برده و با توزیع همگون دبیران و امکانات آموزشی در سطح تمام مدارس، زمینه‌ی توزیع عادلانه آموزش فراهم می‌شود.

موافقان این طرح معتقد هستند که با لغو آزمون‌های مدارس خاص، فشار سنگین یک آزمون سرنوشت‌ساز از دانش‌آموز و والدین دانش‌آموز برداشته خواهد شد و امکان برنامه‌ریزی مناسب برای آینده و بهره‌بردن بهتر از دوران کودکی و نوجوانی، فراهم می‌شود.

این گروه با اشاره به هزینه‌های سنگین آموزش‌های خارج از کلاس درس برای خانواده‌ها به واسطه برگزاری آزمون‌های ورود به مدارس خاص، تاکید دارند که قطعا کلاس‌های فوق برنامه ایجاد شده که مفری برای ثروت‌اندوزی عده‌ای شده و کارآیی بسیاری از دبیران در مدارس را کاسته بود، جمع خواهد شد.