تردید و اما و اگر در مورد سفر اردوغان به آمریکا
مسائلی که در دو هفته اخیر روی داده در کنار برخی رفتارهای توهین آمیز ترامپ٬ تصمیم‌گیری برای سفر اردوغان به واشنگتن را دشوار کرده است.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا٬ به عنوان یک سیاست‌مدار مذبذب و بلاتکلیف٬ در بیانات٬ توییت‌ها و رفتارهای سیاسی خود به گونه‌ای عمل می‌کند که عملاً همه را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد که خیلی‌وقت‌ها٬ دولتمردان و سران کشورهای جهان٬ نمی‌دانند که دقیقاً باید به رفتارها و سخنان عجیب او چه واکنشی نشان دهند.
او در مورد ناتو٬ کشورهای اروپایی٬ کره شمالی٬ توافق هسته‌ای برجام با ایران٬ امنیت عربستان سعودی٬ بازار نفت٬ وضعیت کردها٬ بحران سوریه و چندین مساله دیگر٬ بارها به شکلی اظهار نظر کرده که نشان می‌دهد او نه تنها یک رئیس جمهور حرفه‌ای نیست٬ بلکه مشاورین خوبی هم ندارد و فقط با تاکتیک جلب توجه و حاشیه‌آفرینی به کار خود ادامه می‌دهد.
به گزارش تسنیم٬ رابطه با ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست و حالا آنکارا هم برای مواجهه با تصمیمات ترامپ و رسیدن به اجماع نظر نهایی در مورد چند و چون روابط ترکیه و آمریکا در دوران ترامپ٬ عملاً در گوشه رینگ٬ گیر افتاده است. چرا که فقط 10 روز به انجام سفر اردوغان به آمریکا مانده و هنوز هم کسی نمی‌داند که اردوغان دقیقاً به چه شکلی تصمیم خواهد گرفت.
ترامپ تاکنون چندین بار با توییت‌های تهدیدگرانه خود٬ ترکیه را نواخته و موجی از نگرانی و هراس اقتصادی در تیم اردوغان به وجود آورده است. او بی محابا تهدید و توهین می‌کند و در تازه‌ترین برخورد خارج از عرف و تحقیرآمیز خود در مورد رئیس جمهور ترکیه گفته است: با اردوغان روابط خوبی دارم. او دلش می‌خواهد به اینجا بیاید.»
این در حالی است که در عرف روابط دیپلماتیک٬ هیچوقت رئیس جمهور یک کشور٬ در مورد دیدار رسمی و برنامه‌ریزی شده با رئیس جمهور یک کشور دیگر چنین عبارتی به کار نمی‌برد.
منتقدین اردوغان چه می‌گویند؟
کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق به عنوان اصلی‌ترین حزب مخالف در ترکیه٬ ضمن اشاره به رفتارها و گفتارهای ترامپ گفته است: «اردوغان نباید به آمریکا برود. اقدام خصمانه و تحقیرآمیز ترامپ برای ملت ما قابل تحمل نیست. متن نامه گستاخانه ترامپ هنوز هم بی جواب مانده و حالا هم با اقداماتی که در مجلس نمایندگان صورت گرفته٬ اردوغان باید به شکل قاطعانه این سفر را لغو کند.»
مرال آکشنر رهبر حزب خوب و شریک کلیچدار اوغلو در ائتلاف ملت نیز گفته است: «سکوت در برابر نامه ترامپ٬ قابل قبول نیست. اردوغان باید این سفر را لغو کند.»
اما دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور٬ اقدام ترامپ و لحن نامه او در مورد تبعات حمله به کردهای سوریه را «نامردانه» دانسته است.
تحلیل‌گران سیاسی ترکیه در هفته‌های اخیر٬ بارها به این موضوع اشاره کرده‌اند که اردوغان در برابر سران اروپا همچون آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه به درشتی و عتاب سخن گفته اما در برابر ترامپ سکوت کرده و چنین چیزی به روابط ترکیه با اتحادیه اروپا و به اعتبار خارجی رئیس جمهور ترکیه٬ آسیب می‌زند.
تصمیم اردوغان چیست؟
ابراهیم کالین سخنگوی رئیس جمهور و مشاور عالی او در حوزه‌های سیاست خارجی و امنیت ملی در مورد این سفر گفته است: «هدف جناب رئیس جمهور این نیست که صرفاً به واشنگتن سفر کند و اصطلاحاً سفر برای سفر باشد. ایشان در حال تصمیم‌گیری هستند و در یکی دو روز آینده٬ حرف نهایی خود را می‌زنند.»
حرف ابراهیم کالین به این معنی است که تیم سیاست خارجی آنکارا شامل مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه٬ خود ابراهیم کالین و دیگران٬ توپ را در زمین اردوغان انداخته‌اند و دست کم در ظاهر و در برابر چشم رسانه‌ها٬ حاضر نیستند برداشت و نظر خود را بر زبان بیاورند. چرا که آنان خوب می‌دانند که سه موضوع مهم در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به اعتبار حزب عدالت و توسعه و نهاد ریاست جمهوری تا حد قابل توجهی آسیب زده است.
1.نامه گستاخانه و دور از ادب ترامپ و به کار بردن الفاظ زشت و سکوت اردوغان در برابر این رفتار.
2.تهدید مداوم ترکیه به تحریم اقتصادی.
3.تلاش مجلس نمایندگان آمریکا برای به رسمیت شناختن ادعای تاریخی کشتار ارامنه.
ابراهیم کالین مرد متنفذ تیم اردوغان که دیروز با جمعی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا دیدار کرده٬ به خبرنگاران گفت: «من به نمایندگان آمریکا گفتم، این تصادفی نیست که شما دقیقاً در روز سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه چنین تصمیمی می‌گیرید. چرا در این زمان‌بندی خاص٬ می‌خواهید به روابط دو سویه ضربه بزنید؟ کدامیک از شما مورخ یا کارشناس تاریخ است؟ ادعای کشتار ارامنه مربوط به سالیان 1914 و 1915 میلادی است اما واژه نسل‌کشی برای نخستین بار در سال 1944 میلادی و توسط پروفسور رافائل لامکین به کار گرفته شده است. اصلاً این آدم‌هایی که در مورد موضوع ارامنه کتاب نوشته‌اند٬ همگی غربی، انگلیسی و آمریکایی هستند و لازم است در این مورد به مورخین ما هم رجوع شود.»
سخنگوی اردوغان در مورد تاثیر تصمیم کنگره آمریکا در مورد نسل‌کشی ارامنه گفته است:«من از آنها خواستم به برخی مسائل حقوقی توجه کنند. به آنها گفتم: در کدام دادگاه بین‌المللی ترکیه به انجام نسل‌کشی متهم و محکوم شده است؟ آن چه اتفاق افتاده٬ تهجیر و کوچاندن بوده است و نه قتل‌عام. رئیس جمهور ما بارها گفته که در این مورد کمیسیون مشترک مورخین تشکیل شود و نظرات خود را بیان کنند.»
اردوغان در شرایطی برای سفر به آمریکا دچار تردید و فشار و انتقادات مخالفین شده که ترامپ در داخل٬ دغدغه‌های حقوقی٬ سیاسی و انتخاباتی دارد و در موقعیتی نیست که در برابر اراده کنگره و دو حزب قدرتمند کشورش ایستادگی کند و به نفع اردوغان رای دهد.
از دیگر سو٬ لابی ارامنه هم تلاش می‌کند تا پیش از سفر اردوغان٬ نظر یکی از دادگاه‌های آمریکا را جلب کند و روال حقوقی به شکلی پیش برود که دادگاه به نفع دیاسپورای ارامنی رای دهد. حال باید دید در چنین شرایط دشوار و پیچیده‌ای٬ اردوغان می‌خواهد چه تصمیمی بگیرد و در مورد عواقب تصمیم خود٬ چه برنامه‌هایی خواهد داشت.
