ترامپ رئیس جمهور دربند است/ تسلیح افراطیون سوری دیوانگی بود

تحولات خاورمیانه به گونه ای در حال پیشرفت است که احتمال پیش بینی تحولات آتی آن مشکل است و حمله موشکی اخیر آمریکا به سوریه نیز به پیچیدگی های این منطقه افزوده است.

و اما در مورد ایران «دونالد ترامپ» رئیس جمهور جدید آمریکا از زمان رقابت های انتخاباتی رویکرد خصمانه ای را در قبال ایران در پیش گرفت و صحبت از پاره کردن برجام و نقض آن به میان آورد.

این رویکرد ضد ایرانی بعد از ورود وی به کاخ سفید با انجام اقداماتی همچون قرار دادن ایران در لیست کشورهایی که سفر اتباعشان به آمریکا ممنوع است تکمیل شد و موجب شد تا حساسیت هایی در مورد رویکرد دولت جدید آمریکا در قبال ایران شکل بگیرد.

سرنوشت برجام در دولت ترامپ چه خواهد بود؟ و یا همپیمانان آمریکا در قبال اقدامات ضد ایرانی ترامپ چه واکنشی خواهند داشت؟ این سوالات ما را بر آن داشت تا با دکتر «جیری والنتا» از مشاوران سابق وزارت خارجه آمریکا و از یکی از منتقدان سیاست خارجی دولت اوباما به گفتگو نشستیم. والنتا سابقه ارائه مشاوره به چند دولت آمریکا همچون کارتر، ریگان، جرج بوش پدر و پسر را داشته و حتی مدتی را نیز به عنوان مشاور در وزارت خارجه جمهوری چک فعالیت کرده است.

دکتر والنتا به عنوان مشاور چهار رئیس جمهور آمریکا فعالیت کرده و سابقه بیش از ۱۰ سال فعالیت در دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی آمریکا را دارد. او از اعضای قدیمی شورای روابط خارجی آمریکا بوده و مقالات زیادی را به رشته تحریر در آورده است. وی به ھمراه ھمسرش «لنی» مؤسسه مطالعات دوران پس از کمونیست را دایر کرده و اداره می کنند.  وی به حزب جمهوریخواه آمریکا و محافظه کاران آمریکایی گرایش دارد. مشرح این مصاحبه به شرح زیر است:

* شما سیاست های دولت جدید آمریکا در خاورمیانه بویژه در قبال سوریه و ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

ابتدا لازم است این نکته را ذکر کنم که اظهارات من بعنوان مواضع دولت آمریکا نیست بلکه من به عنوان یک محقق مستقل صحبت می کنم. دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما در مورد اهداف خود در سوریه دچار چند دستگی شده بود. وزارت خارجه آمریکا بویژه در زمان هدایت هیلاری کلینتون بیشتر تمایل به مقابله و از میان برداشتن بشار اسد داشت تا از میان برداشتن گروه های تروریستی همچون داعش. این در حالی بود که پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) داعش را به عنوان هدف اصلی خود انتخاب کرده  بود. از سوی دیگر اوباما و کلینتون سازمان سیا را نیز هدایت می کردند. به اعتقاد من آنها راهبردی احمقانه و خطرناک را در سوریه دنبال می کردند که ممکن بود منجر به جنگ با ایران و روسیه شود. در حقیقت آنها (کلینتون و اوباما) شورشیانی را تسلیح می کردند که میانه رو نبودند بلکه گروه های افراطی بودند و این دیوانگی بود.

ترامپ می خواهد تمام این موارد را تغییر دهد. او به این نکته پی برده که جنگ های آمریکا در عراق و لیبی به شکست منجر شده زیرا تروریست ها و افراطیون بعد از سقوط دیکتاتورها در این کشورها آغاز به کار کردند. در نتیجه من معتقدم که ترامپ در مورد سوریه این اندیشه را داشته باشد که بشار اسد در قدرت باقی بماند و آینده این کشور از طریق انتخابات آزاد تعیین شود و آمریکا برای نابودی داعش وارد همکاری با روسیه شود. فکر می کنم ترامپ بسیار علاقمند است تا از طریق گفتگو با پوتین بحران های سوریه و اوکرین را حل کند.

متاسفانه موانعی در این رابطه وجود دارند. ترامپ هم اکنون از یک سو در حال مبارزه با افرادی در وزارت خارجه است که از دولت قبل باقی مانده اند و از سوی دیگر با افرادی در بدنه دولت مقابله می کند که از شکست کلینتون در انتخابات سال گذشته ناراحت هستند. افرادی که ترامپ با آنها در حال مقابله است از این نکته ناآگاه هستند که هیلاری کلینتون در زمان عهده دار بودن سمت وزارت خارجه مسئول جنگ های لیبی و سوریه بوده است. آنها می خواهند ترامپ را سرنگون کنند و در این رابطه دست به افشاگری درباره ارتباطات قبلی ترامپ و اطرافیانش با روسیه می زنند. بر همین اساس می توان گفت ترامپ هم اکنون رئیس جمهوری است که در بند است.

* با این اوصاف شما اقدام بعدی ترامپ در قبال ایران را چطور ارزیابی می کنید آیا ممکن است که وی اقدام به نقض برجام کند؟

اجازه بدید شفاف باشم. توافق هسته ای کشورهای ۱+۵ با ایران برای آمریکا توافق بدی است. ترامپ در دوران رقابت های انتخاباتی خود از دور انداختن این توافق صحبت می کرد اما مشاوران وی به او توصیه کرده اند که از این کار صرف نظر کند. مطمئنا ترامپ بر روی یک توافق خوب تاکید خواهد کرد و من حدس می زنم که این توافق خوب شامل بازرسی های ایرانی ها از تاسیسات هسته ای خود نباشد. سیاست آتی ترامپ در قبال ایران تا حدی زیادی بستگی به رفتار تهران دارد و این انتظار وجود دارد که صبوری ترامپ در قبال ایران کمتر از اوباما باشد.

به نظر می رسد ترامپ از ایران بخواهد که به توافق هسته ای ایران که شامل تعلیق فعالیت ها ی ایران است پایبند باشد. مطمئنا ترامپ از همکاری های ایران با کره شمالی آگاه است و این همکاری های که در زمینه تکنولوژی هسته ای است می تواند پایانی بر توافق وین باشد. در همین رابطه مرکز مطالعات استراتژیک بگین-سادات در تل آویو (BESA) گزارشی را درباره همکار ی های ایران و کره شمالی آماده کرده است. در این گزارش که با همکاری سرهنگ دوم «دنی شوهام» و دکتر «رِفائل اوفک» تهیه شده آمده که ایران از طریق کره شمالی در پی دست یابی به تسلیحات هسته ای است.

* تر امپ در زمان تبلیغات انتخاباتی از تصمیم خود برای برهم زدن برجام سخن گفته بود، اگر آمریکا دست به چنین اقدامی بزند واکنش روسیه و اتحادیه اروپا چگونه خواهد بود؟

ترامپ توافق هسته ای ایران را برهم نمی زند بلکه تلاش می کند تا آن را «مجددا تنظیم» کند و اتحادیه اروپا نیز از این امر حمایت می کند. اگر ترامپ با پوتین دیدار کند از وی خواهد خواست تا در این رابطه به مسکو کمک کند.

به اعتقاد من برخی از کسانیکه در آمریکا در راستای بهبود روابط واشنگتن-مسکو تلاش می کنند در پی رفع تحریم های روسیه هستند و این امری است که مسکو به آن نیاز دارد. روسیه وضعیت اقتصادی خوبی ندارد و نمی تواند وارد یک جنگ تسلیحاتی جدید با آمریکا شود.

* اخیرا گزارش هایی درباره احتمال اعمال تحریم های جدید علیه ایران از سوی آمریکا منتشر شده، ارزیابی شما در باره این اقدام چیست؟  

تحریم های جدید در  واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران که در ماه فوریه انجام شد خواهد بود. این تحریم های علیه افراد و شرکت هایی که از برنامه موشکی ایران حمایت می کنند اعمال می شوند. آمریکا به این امر توجه دارد که دو سال قبل ایران موافقت کرد که ممنوعیت موجود در مورد فعالیت موشکی این کشور ادامه پیدا کند.

در ماه های گذشته شاهد بویدم که جدال لفظی سنگینی میان وزیر خارجه ایران و مقامات آمریکایی بر سر مانور موشکی ایران درگرفت. اینطور فکر نکنید که در صورت تحریک آمریکا ترامپ عقب نشینی می کند. او فردی است که ۱۶ رقیب را برای رسیدن به سمت ریاست جمهوری پشت سر گذاشته است. ترامپ نه یک دلال جنگ است و نه یک بیمار روانی. وی یک فرد زیرک، با کاریزمای مناسب و معتقد به صلح از طریق قدرت است و از تقابل و رویارویی با کسی نمی ترسد.

و نکته آخر اینکه فکر می کنم در دوره ترامپ فرصت خوبی برای رسیدن به صلح در سوریه وجود داشته باشد پس همه باید بهترین عملکرد را نشان داده و با کاهش تنش ها در راستای رسیدن به صلح گام بردارند.