تحلیل وضعیت فعلی بازار ارز از زبان یک فعال اقتصادی

این روزها شاهد هستیم که نرخ دلار در بازار آزاد و ثانویه بسیار بالاتر از نرخ واقعی است. یکی از اعضای اتاق بازرگانی ایران معتقد است که نرخ منطقی دلار بین ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان است. وی تاکید دارد که ذخایر ارزی ایران بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار است که برای روز مبادا در نظر گرفته شده و دولت در عرضه دلار صرفه‌جویی می‌کند تا منابع ارزی حفظ شود.

به گزارش ایسنا، برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که نرخ دلار در بازار ثانویه و بازار آزاد حتی به دو برابر قیمت واقعی و معقول خود رسیده است. همچنین گفته می‌شود قیمت دلار بر مبنای هزینه‌های دولت تعیین می‌شود. البته در آشفتگی بازار، برخی نیز با ایجاد تنش، بازار را ملتهب می‌کنند ولی باز هم بازیگر اصلی دولت است، چون ۹۰ درصد عرضه ارز از سوی دولت صورت می‌گیرد.

همچنین نرخ واقعی دلار تابع چند متغیر است که اگر بر مبنای اندازه و ظرفیت‌های اقتصادی تنش‌های سیاسی گرفته شود و فشارهای خارجی نیز برداشته شوند، می‌توان گفت نرخ واقعی دلار قطعا رقمی در حدود ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان است.

برخی نیز معتقدند که با توجه به وجود شاخصی با عنوان تورم، اگر قیمت دلار واقعی و بدون حباب بود، نباید تا این حد اثرات تورمی از خود به جا می‌گذاشت. در این راستا برخی اعضای اتاق بازرگانی معتقدند که باید فاصله بین تورم داخلی و خارجی کم شود و به همان نسبت نرخ دلار تعدیل شود. اما در حال حاضر واقعیت امر این است که قیمت نرخ مبادله ارز بسیار بالاتر از حالت طبیعی است و به همین دلیل اثرات تورمی آن در بازار دیده میشود.

در این باره جمشید عدالتیان – عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: هدف اتاق بازرگانی همیشه این بوده که قیمت صادراتی مناسب شود که در ابتدا به نظر می‌آید خوب باشد اما معمولا بعد از چهار – پنج ماه تورم چنان افزایش پیدا می‌کند که در واقع اثر آن (قیمت صادراتی مناسب) را خنثی می‌کند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: در حال حاضر قیمت خودرو، مسکن، مواد غذایی و نظایر آن به شدت افزایش پیدا کرده که نشان از آن دارد که نرخ مبادله ارز بیش از توان جذب جامعه است و در نتیجه هزینه را تولیدکننده و در نهایت مصرف کننده باید بپردازد که اگر ادامه پیدا کند، شرایط را سخت‌تر خواهد کرد؛ چراکه نرخ داخلی آنقدر افزایش پیدا می‌کند که مجددا وضعیت رقابتی در سطح خارجی را از بین می‌برد.

عدالتیان درباره نرخ واقعی دلار گفت: پیش از این یعنی در فاصله سالهای ۱۳۹۲ تا پایان سال گذشته نرخ واقعی دلار از سوی دولت ۴۱۰۰ تومان اعلام می‌شد که حدود ۱۰۰ تومان از سوی معاون اول رییس جمهور به آن اضافه شد و در نهایت نرخ آن ۴۲۰۰ تومان اعلام شد؛ اما فعالان اتاق بازرگانی ایران نرخ حدود ۵۰۰۰ تومان را نزدیک به واقعیت می‌دانستند که اکنون نرخ آن از آنچه دولت و فعالان اقتصادی به آن معتقد بودند بسیار فراتر رفته و دردسرساز شده است.

بازار ارز تحت کنترل دولت و بانک مرکزی است

وی با اشاره به صحبتهای اخیر رییس جمهور در صحن علنی مجلس تصریح کرد: هدف دولت در واقع پیشگیری است و پیش‌بینی‌اش این است که با آغاز دور دوم تحریم‌ها، درآمدهای ارزی حاصل از نفت بسیار کاهش پیدا کند؛ بنابراین درصدد حفظ ذخایر ارزی برای روز مبادا هستند و به همین دلیل نرخ ارز مبادله‌ای را چنان بالا برده که میزان مصرف را کاهش دهد و باعث تعادل بین درآمد ارزی در آینده و مصارف باشد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تاکید کرد: دولت و بانک مرکزی در آنچه که در بازار اتفاق می‌افتد دخالت دارند و اینطور نیست که کنترل از دستشان خارج شده باشد.

ذخایر ارزی بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار است، اما برای روز مبادا

وی افزود: در واقع دولت پیش‌بینی و صرفه‌جویی می‌کند که حداقل طی دو – سه سال آینده حتی اگر نفت صادر نکند، بتوانند با ارز موجود و ذخیره ارزی – که پیش‌بینی می‌شود بین ۱۱۰ میلیارد تا ۱۲۰ میلیارد دلار است – بازار را حفظ و کشور را مدیریت کند.

عدالتیان با اشاره به صحبتهای رییس جمهور مبنی بر اینکه ” اگر دارایی ارزی خود را وارد بازار کنیم، نرخ دلار همان ۳۵۰۰ تومان میشود” ، گفت: به دلیل نامطمئن بودن اثرات تحریم‌های مرحله دوم، صرفهجویی ارزی لازم است؛ بنابراین دولت قیمت دلار را چنان بالا گرفته‌ که تقاضا به شدت کاهش یابد و تعادل بین صادرات غیر نفتی و واردات به وجود آید، تا حتی بدون صادر کردن نفت بتوان ارز جامعه را حداقل برای کالاهای اساسی تامین کرد.

نقش کلیدی اروپا در نرخ دلار

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اعلام نرخ معقول دلار بین ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان پیش‌بینی کرد که دولت بعد از این مرحله، مرحله کاهشی بیشتر عرضه را در پیش گیرد تا نرخ دلار رسمی را هم افزایش دهد.

عدالتیان معتقد است که باید تا آبان‌ ماه منتظر ماند و دید اتحادیه اروپا در مقابل تحریمهای آمریکا چه کمک‌هایی به اقتصاد ایران میکند.

به گفته وی، اگر صادرات نفت ایران آنچنان صدمه نخورد، دولت میتواند کنترل بهتری بر قیمت ارز داشته باشد.