این توله شیر، محصول تلقیح مصنوعی است! / فیلم
پس از آنکه علی‌رغم سفر متخصصان خارجی به کشور، تلقیح مصنوعی روی پلنگ و یوزپلنگ با شکست مواجه شد، اخیرا دامپزشکان ایرانی با استفاده از این روش، مقدمات تولد یک توله شیر را فراهم کردند؛ با این هدف که از تجربیات به‌دست آمده برای تکثیر و جلوگیری از انقراض گونه‌هایی چون یوزپلنگ استفاده شود.
اخیرا یک توله شیر ماده که حاصل تلقیح مصنوعی است در یکی از باغ وحش‌های کشور متولد شد.
بهرنگ اکرامی، دامپزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس از تولد توله شیری که محصول یک تکنیک جدید تلقیح لاپاروسکوپیک است خبر داد و به میزان گفت: ابتدا سه شیر ماده باغ وحش ساری را بیهوش کرده و سونوگرافی و خونگیری انجام دادیم تا از آمادگی آنها برای عمل جراحی، اطمینان حاصل کنیم.
وی افزود: هورمون‌تراپی‌ها طبق برنامه انجام شد و هنگامی که شیرها علائم فحلی نشان دادند شیرهای نر را در قفس مجاور قر ار داده و با تزریق هورمون توسط دارت، القای تخمک‌گذاری صورت گرفت.
اکرامی اضافه کرد: تلقیح، روز ۱۵ بهمن سال گذشته صورت گرفت. ابتدا از یک شیر نر ۱۸ ساله به نام سیمبا اسپرم‌گیری کردیم اما کیفیت اسپرم مناسب نبود. سپس از آرش، شیر نر ۸ ساله اسپرم‌گیری کردیم که اسپرم قابل استفاده بود.
وی ادامه داد: اسپرم‌ها را در ماده رقیق‌کننده قرار داده و عمل لاپاراتومی را با ایجاد یک شکاف ۵ سانتی‌متری روی شکم شیرهای ماده آغاز کردیم. رحم و تخمدان‌ها را بیرون آورده و وضعیت تخمک‌گذاری را بررسی کردیم که هر سه شیر به پروتکل هورمون‌تراپی جواب داده و تخمک‌گذاری کرده بودند. سپس میزان لازم اسپرم را داخل شاخ‌های رحم در نزدیک لوله تخم‌بر تزریق کرده و پس از استفاده از آنتی‌بیوتیک، شیرها را به هوش آورده و به جایگاهشان منتقل کردیم.
این دامپزشک، درباره وضعیت این سه ماده شیر پس از گذشت دو ماه از تلقیح مصنوعی گفت: ۲ ماه بعد پس از سونوگرافی شیرها متوجه شدیم که یکی از آنها دو قلو آبستن است؛ یکی آبستنی کاذب دارد و دیگری هم علامتی از بارداری ندارد.
وی با بیان اینکه شیر باردار، ۱۲۰ روز پس از تلقیح، زایمان کرد افزود: یکی از توله‌ها نر و دیگری ماده بود که متاسفانه توله نر، توسط مادر، خفه شد اما توله ماده سالم است اما از آنجا که مادرش در سال‌های قبل هم سابقه نگهداری نامناسب از توله‌هایش را دارد، به این توله به صورت دستی شیر می‌دهیم.
اکرامی با اشاره به اینکه تصور می‌شود این عمل تلقیح مصنوعی با هدف تکثیر شیرهای باغ وحش انجام شده گفت: اصلا اینطور نیست چون شیرها با زادآوری در اسارت مشکلی ندارند و برای تکثیرشان نیازی به تلقیح مصنوعی نیست.
وی تصریح کرد: عملیات تلقیح مصنوعی روی پلنگ و یوزپلنگ توسط تیم‌های خارجی که به ایران آمدند موفقیت‌آمیز نبود. در نتیجه ما با توجه به اینکه چندی پیش، از تلقیح مصنوعی روی گربه اهلی جواب گرفتیم تصمیم گرفتیم با استفاده از همان تکنیک، تلقیح مصنوعی روی شیرها را هم تجربه کنیم تا صورت لزوم بتوانیم از تجربه به دست‌آمده برای تکثیر پلنگ و یوزپلنگ که در اسارت که به ندرت جفتگیری طبیعی دارند استفاده کنیم.
اکرامی در پایان با بیان اینکه ایران، سومین کشوری است که در آن تلقیح مصنوعی، به تولد توله شیر انجامیده گقت: سنگاپور و آفریقای جنویی اولین و دومین کشورهایی هستند که شاهد تلقیح مصنوعی موفقیت‌آمیز شیر و تولد توله شیرهایی سالم شدند.
عمل تلقیح مصنوعی روی کیجا، پلنگ ماده باغ وحش ارم که بهمن ۹۷ با حضور و همراهی «ایمکه لودر» متخصص لقاح مصنوعی حیات‌وحش از موسسه «ژئو لایف» و تیم همراهش انجام شد و تلقیح مصنوعی روی دلبر، یوزپلنگ ماده ساکن در پارک پردیسان که فروردین ۹۸ با سفر گروهی از متخصصان بین المللی از جمله لیزا تورا کیتوساهو، مسئول حفاظت از یوزپلنگ ها در آفریقای جنوبی صورت گرفت، هر دو با شکست مواجه شدند.
به گزارش میزان، برخی از فعالان و علاقه‌مندان حیات وحش، تلقیح مصنوعی و استفاده از جانوران برای کسب تجربه در این مقوله را نوعی حیوان‌آزاری قلمداد می‌کنند اما در نگاه دوستداران حیات وحش، تلقیح مصنوعی موفقیت‌آمیز، به عنوان تنها راه جلوگیری از انقراض برخی گونه‌های جانوری از جمله یوزپلنگ بسیار ازرشمند است.
