روزهای سیاه منابع آب و چشم امیدی که باید به آسمان داشت/ بارش‌ها نسبت به سال گذشته 39 درصد کاهش یافت!

با اینکه بیش از 70 روز از سال آبی جدید گذشته و نقاط مختلف کشور در آتش خشکسالی و کم آبی می سوزد، ریزش های جوی نسبت مدت مشابه در سال گذشته به شدت کاهش یافته و مجموع شرایط موجود گویای روزهای سخت کشور در آینده به لحاظ تأمین و مدیریت منابع آب است.

«بازتاب»؛ آرش خداپرست- تازه ترین آمار و ارقام منتشر شده از سوی مراجع معتبر پیرامون وضعیت بارش ها در کشور نشان می دهد که  به‌رغم بارندگی 32.6 میلی‌متری از ابتدای سال آبی‌جاری (ابتدای مهرماه 1400 تا 12 آذرماه)، همچنان شاهد کاهش 39 درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته هستیم.

میزان بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) تا 12 آذرماه به 32.6 میلی‌متر رسیده که این رقم در مقایسه با بارش‌های مدت مشابه سال گذشته (53.1 میلی‌متر) کاهش 39 درصدی و در مقایسه با میانگین بلندمدت با حدود 40.6 میلی‌متر بارندگی، کاهش 20 درصدی را نشان می‌دهد.

بعد از تداوم بارندگی‌‌ها در هفته‌های اخیر نگاهی به وضعیت بارش مناطق مختلف کشور نشان می‌دهد که در این بازه زمانی استان‌های گیلان با 429.9 میلی‌متر، مازندران با 243.8 میلی‌متر و گلستان بدون تغییر با 100.6 میلی‌متر بارندگی به ترتیب پربارش‌ترین استان‌های کشور بوده‌اند.

بررسی‌ بارش‌ها در سراسر کشور حاکی از این است که در حال حاضر استان‌های مرکزی و جنوبی کشور وضعیت نامناسب بارشی را نسبت به مدت مشابه پارسال تجربه کرده‌اند که در این میان استان سمنان با 5.9 میلی‌متر، سیستان و بلوچستان با 6 میلی‌متر و خراسان رضوی نیز با 7.5 میلی‌متر بارندگی به ترتیب سه استان کم‌بارش کشور از ابتدای سال آبی جاری تا روز 12 آذرماه بوده‌اند.

طبق این آمار، میزان بارندگی در دو استان‌ فارس و ایلام نسبت به متوسط بلندمدت (۵۲ ساله) به ترتیب 76 و 68 درصد کاهش داشته، هرچند از 31 استان کشور که بارندگی مناسبی نسبت به سال گذشته داشته‌اند نیز 24 استان دارای کاهش بارش هستند.

این وضعیت ترسناک درحالی رقم خورده که از آنسو منابع آب موجود و ذخایر استراتژیک ایران در این حوزه نیز به شدت در وضعیت بحرانی قرار دارد و متولیان امر امیدوار بودند تا با بارش های سال آبی جاری بخشی از نگرانی های موجود جبران شود که البته تاکنون اینچنین نشده است.

توضیح بیشتر اینکه بررسی ها نشان می دهد ذخایر آبی ایران پشت سدهای بزرگ به شدت کاهش یافته است و به صورت مشخص داده‌های آب کشور نشان می‌دهد با سپری شدن 73 روز از سال آبی (سال آبی 1401 ـ 1400)، تا 13 آذرماه میزان کل حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود 17.67 میلیارد مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 30 درصد کاهش نشان می‌دهد.

همچنین به‌گفته مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، بررسی وضعیت سدهای کشور نشان می‌دهد میزان کل حجم ورودی به سدهای کشور از ابتدای مهرماه تا تاریخ 13 آذر معادل 2.84 میلیارد مترمکعب بوده که کاهشی معادل 44 درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته داشته است.

در همین رابطه اخیراً فیروز قاسم‌زاده، مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور اعلام کرد: در شرایط کنونی، از کل حجم مخزن سدهای مهم کشور به‌میزان حدود 50.5 میلیارد مترمکعب، حدود 35 درصد آب ذخیره‌شده وجود دارد.

وی اضافه کرد: میزان پرشدگی سدهای مهمی چون زاینده‌رود، شمیل و نیان و سفیدرود در شرایط فعلی حدود 13 تا 18 درصد است و در استان­های خوزستان و تهران، میزان پرشدگی متوسط مخازن طی سال آبی جاری به‌ترتیب در حدود 38 درصد و 20 درصد است.

همانطور که داده و اطلاعات مستند بالا نشان می دهد از سویی ما اکنون شاهد کاهش 44 درصدی ورودی آب سدها و نیز کاهش 30 درصدی ذخایر آنها نسبت به مدت مشابه در سال قبل هستیم و از سویی نیز میزان بارش ها نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته 39 درصد کاهش یافته است.

همه این شرایط درحالی است که می بینیم بسیاری از مناطق کشور مثل فلات مرکزی و حوضه آبریز زاینده رود به واسطه بحران آب و خشکسالی اسیر مشکلات فراوانی هستند و این مشکلات دامنه و تبعات امنیتی نیز یافته است.

بر اساس مجموع داده و اطلاعات فوق می توان اینگونه نتیجه گرفت که شرایط کنونی منابع آب ایران اصلاً خوب نیست و تنها راه باقی مانده برای مردم و مسئولان چشم دوختن به آسمان و روزهای آینده است؛ آینده ای که البته بر اساس روند کنونی حتی نمی توان امید چندانی به آن هم داشت!