برندگان و بازندگان «پیروزی بایدن» در خلیج فارس چه کسانی هستند؟
وبسایت خبری-تحلیلی «العربیه الجدید» در تحلیلی با عنوان «بایدن به عنوان رئیس جمهور: برندگان و بازندگان در خلیج [فارس]» به تحلیل پیامدهای پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا در منطقه خلیج فارس پرداخته است.
تحلیل‌گر العربیه الجدید بر این باور است با پایان ریاست جمهوری ترامپ، دولت‌های خلیج فارس خود را آماده تغییرات در واشنگتن می‌کنند، تغییراتی که می‌تواند خاورمیانه را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
به گزارش گروه بین الملل بازتاب، با توجه به شدت گسترش کرونا در آمریکا، اکثریت جمهوری‌خواهان در سنا و اختلافات در مورد سیاست داخلی، به نظر می‌رسد که بایدن-هریس بیش از سیاست داخلی، قادر به ایجاد تغییرات اساسی در سیاست خارجی آمریکا باشند؛ به ویژه اینکه بایدن به عنوان رئیس سابق سنا و معاون باراک اوباما، در بسیاری از موضوعات بین‌المللی صاحب نظر محسوب می‌شود.
با توجه به مواضع بایدن در کارزار انتخاباتی، به نظر می‌رسد بازگشت آمریکا به برجام، پایان دادن به حمایت از عربستان در جنگ یمن و بازگشت موضوعات حقوق بشری به دستور کار سیاست خارجی آمریکا، دور از انتظار نیست.
از آنجا که در دوره اوباما، جهان عرب شاهد بهار عربی، کودتا در مصر، خیزش داعش و توافق برجام بود، دولت‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس، دلایل کافی برای نگرانی از سیاست خارجی بایدن-هریس را دارند.
در این میان، عربستان سعودی بیش‌ترین نگرانی را در این رابطه دارد. ریاض به شدت نگران تجدید نظر مقام‌های جدید کاخ سفید در روابط سعودی-آمریکا به ویژه در مورد فروش تسلیحات و جنگ یمن است.
قتل جمال خاشقجی و احتمال اتخاذ اقداماتی علیه ولیعهد سعودی، یکی دیگر از نگرانی‌های ریاض است؛ به ویژه اینکه سی‌آی‌ای، محمد بن سلمان را به عنوان مسئول قتل روزنامه‌نگار واشنگتن پست معرفی کرده است.
در مجموع می‌توان گفت با توجه به شکل خاص روابط عربستان با آمریکا در دوره ترامپ، ریاض مجبور به بازنگری‌های جدی در سیاست خارجی خود است، امری که چندان ساده به نظر نمی‌رسد.
تداوم سیاست‌های تنش‌زا همچون محاصره قطر، جنگ یمن و گروگان‌گیری نخست‌وزیر لبنان توسط محمد بن سلمان، چیزی نیست که دموکرات‌های پیروز در آمریکا بتوانند تحمل کنند.
در مورد امارات، اگر چه سران ابوظبی آشکارا انتخاب مجدد ترامپ را ترجیح می‌دادند، اما این کشور در واشنگتن از موقعیت بسیار بهتری نسبت به عربستان برخوردار است؛ امارات تا حدود زیادی خود را از جنگ یمن بیرون کشیده است؛ به علاوه توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط ابوظبی-تل‌آویو، برگ برنده‌ای را در اختیار امارات، در روابط خود با سیاست‌مداران آمریکایی از هر دو حزب، قرار داده است.
کویت و عمان به عنوان دو بازیگر موازنه‌ساز در منطقه، بیش‌ترین منفعت را از پیروزی بایدن کسب می‌کنند. بی‌طرفی هر دو کشور در منازعات منطقه‌ای و رویکرد دیپلماتیک دولت جدید آمریکا به بحران‌های منطقه‌ای، عمان و کویت را در موقعیت مناسبی قرار خواهد داد؛ به ویژه اینکه دو کشور از ابتدای بروز بحران در شورای همکاری خلیج فارس، برای میانجی‌گری میان قطر، امارات، عربستان و بحرین تلاش کرده‌اند.
به شکل ویژه در مورد عمان، فشار دولت بایدن به عربستان برای پایان دادن به جنگ یمن و حرکت به سمت حل‌وفصل سیاسی بحران، مثبت ارزیابی می‌شود، چرا که مسقط بیش از هر چیز نگران سرایت بی‌ثباتی در یمن به عمان بوده است. از سوی دیگر، انتخاب بایدن-هریس، موقعیت خاص عمان به عنوان میانجی‌گر در مسائل مربوط به ایران، یمن و احتمالا سوریه را تقویت خواهد کرد.
قطر، ثابت کرده است که می‌تواند روابط خود را هم با دموکرات‌ها و هم با جمهوری‌خواهان، مدیریت کند؛ چنانکه دوحه نشان داد قادر است بی‌درنگ پس از آغاز بحران شورای همکاری خلیج فارس و انتقاد ترامپ از قطر، روابط خود را وی بازسازی کند.
سیاست خارجی تهاجمی امارات و عربستان در دوره ترامپ، امری بود که به شدت دوحه را نگران می‌کرد؛ از این منظر افزایش فشار کاخ سفید بر عربستان و امارات برای خویشتنداری در قبال موضوعات منطقه‌ای، مسیر را برای آشتی کشورهای عرب خلیج فارس هموار خواهد کرد و قطر را از زیر فشار همسایگان خود خارج می‌کند.
کویت، عمان و قطر بر خلاف عربستان، بحرین و امارات، از بازگشت ایالات متحده به برجام حمایت کرده‌اند؛ از دیدگاه این سه کشور، برجام اگرچه تمام نگرانی‌ها را برطرف نکرده است، ولی بهترین گزینه ممکن میان ایران و غرب بوده است. شروع مجددا مذاکرات میان ایران و آمریکا، این امکان را برای سه کشور کوچک خلیج فارس فراهم می‌کند تا به عنوان پُل میان تهران و واشنگتن، ایفای نقش کنند و بنابراین فرصت‌های دیپلماتیک آن‌ها را افزایش خواهد داد.
العربیه الجدید اینطور جمع‌بندی می‌کند که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در حال آماده کردن خود برای تغییر در کاخ سفید هستند؛ اگر فرض تغییر رویکرد سیاست خارجی آمریکا به سمت سیاستی دیپلماتیک‌تر، چندجانبه‌گرا و لیبرال درست باشد، در نهایت اعضای شورای همکاری، گزینه دیگری به جز تطبیق خود با رویکرد آمریکا ندارند.
علیرغم نگرانی عربستان و امارت، مطمئنا آمریکا این دو شریک دیرینه خود را رها نخواهد کرد. بایدن و هریس، برای دست‌یابی به اهداف خود در خاورمیانه، به ریاض و ابوظبی نیازمند هستند؛ به ویژه اینکه آمریکا می‌داند که رها کردن امارات و عربستان، این دو کشور را به سمت روسیه و چین خواهد راند، امری که بایدن به هیچ عنوان خواهان آن نیست.
