ترامپ و میراث بر باد رفته اوباما

نخست آنکه کسب اکثریت آرای سنا برای تصویب برجام “غیرممکن” به نظر می‌رسید. دوم: اوباما یک پشتیبان به نام هیلاری کلینتون داشت. انتظار می‌رفت که کلینتون در انتخابات ریاست‌جمهور ۲۰۱۶ آمریکا پیروز شود. اگر کلینتون پیروز می‌شد، اوباما می‌توانست برای محافظت از توافق هسته‌ای به او اتکا کند.

فرارو- با لغو برجام، بزرگترین ضربه به میراث اوباما وارد شد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا، کمر همت به نابودی میراث رئیس‌جمهور سابق این کشور، یعنی باراک اوباما، بسته است. آخرین قربانی جدال ترامپ با میراث اوباما، برجام بود.

ترامپ مکررا در انتقاد از برجام، از عبارت “مذاکره شده در دوره اومابا” یا توافق هسته‌ای اوباما، نام برده و به نوعی ارتباط برجام با دولت اوباما را برجسته می‌کند.

فرد بارنز، سردبیر نشریه ویکلی استاندارد، در یادداشتی در همین رسانه، به تلاش ترامپ برای نابودی میراث اوباما و نیز ضعف قانونی برجام در آمریکا پرداخت و نوشت: ” میراث رئیس‌جمهور اوباما، به سرعت در حال نابود شدن است. تصمیم خروج رئیس‌جمهور ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، بزرگترین ضربه (به میراث اوباما) بود، اما فقط آخرین ضربه نیست”.

ترامپ طرح بیمه درمانی اوباماکر را، در وضعیت متزلزلی قرار داده است. مهاجران جوانی که به همراه والدین‌شان به طور غیرقانونی وارد آمریکا شده‌اند – اصطلاحا دریمرز یا آرزومندان- در حال از دست دادن وضعیت قانونی هستند. هر دوی این‌ها بخشی از میراث اوباما به حساب می‌آیند که در دوره ترامپ به وضعیت متزلزلی دچار شده‌اند.

بارنز افزود: ” این تاریخی است. روسای جمهور (آمریکا) غالبا قول می‌دهند که بخش‌های بزرگ میراث‌های روسای قبلی‌شان را از بین ببرند. رئیس جمهور آیزنهاور با طرح نیو دیل (اصلاحات فرانکلین روزولت) درافتاد. رونالد ریگان، طرح جامعه بزرگ – برنامه لیندون بنیز جانسون – را هدف قرار داد. هر دو عقب نشینی کردند. (اما) ترامپ که با جمهوریخواهان کنگره کار می‌کند، عقب نشینی نکرده است. او مشتاق کوچک کردن موضع اوباما و برجسته کردن موضع خودش هست”.

اوباما و دموکرات‌ها تلاش‌های ترامپ را به طرز شگفت‌انگیزی تسهیل کرده‌اند. اوباما، در دو سال اول ریاست‌جمهوری‌اش هنگامی که دموکرات‌ها کنگره را کنترل می‌کردند، به شکل ماهرانه موفق بود. اما در شش سال بعدی که جمهوریخواهان، کنگره یا سنا یا هر دو را در دست داشتند، او کنگره را تا جای ممکن نادیده گرفت. او رنج سازش با جمهوریخواهان را متحمل نشد و در مقابل، با فرامین اجرایی به حکومت خود ادامه داد.

تصمیم‌هایی که فقط توسط رئیس‌جمهور گرفته می‌شوند، این ضعف را دارند که توسط رئیس‌جمهور بعدی لغو شوند. این همان چیزی است که در برجام اتفاق افتاد. برجام یک معاهده مصوب سنا نبود. دموکرات‌ها حتی رأی‌گیری غیرالزام‌آور درباره برجام را هم ناکام گذاشتند. در نتیجه، ترامپ با یک امضا برجام را کُشت. زحمت خروج از توافق آب‌وهوایی پاریس نیز به همین اندازه بود.

آیا اوباما نمی‌دانست که وضعیت ضعیف قانونی برجام در آمریکا ممکن است به لغو آن توسط رئیس‌جمهور بعدی منجر شود؟ احتمالا می‌دانست. اما به گفته ویکلی استاندارد، اوباما به دو دلیل از تصویب برجام به عنوان یک معاهده الزام‌آور در سنا خودداری کرد: نخست آنکه کسب اکثریت آرای سنا برای تصویب برجام “غیرممکن” به نظر می‌رسید. دوم: اوباما یک پشتیبان به نام هیلاری کلینتون داشت. انتظار می‌رفت که کلینتون در انتخابات ریاست‌جمهور ۲۰۱۶ آمریکا پیروز شود. اگر کلینتون پیروز می‌شد، اوباما می‌توانست برای محافظت از توافق هسته‌ای به او اتکا کند.

اوباما در مسئله مهاجرت نیز یک دستاورد متزلزلی از خود برجای گذاشت. او به کودکان مهاجر که اقامت قانونی نداشتند، یک وضعیت قانونی داد. تصویب این وضعیت مستلزم رأی جمهوریخواهان کنگره بود. اما اوباما از تصویب آن در کنگره خودداری کرد. اوباما سرانجام طرح اقدام معوق برای واردشدگان در دوره کودکی، معروف به داکا، را اعلام کرد که نه قانون بود و نه حکم. بلکه صرفا یک سیاست بود. پس از اتمام ریاست‌جمهوری اوباما، دیگر کسی نبود که از داکا دفاع کند. سرانجام ترامپ آن را لغو کرد.