3 چالش بزرگ اردوغان پس از پیروزی در انتخابات ترکیه

بحران اقتصادی فراگیر در ترکیه، گمانه زنی های مختلف در مورد وضعیت سلامتیِ نه چندان مطلوب اردوغان و در نهایت، تشدید قطبی گرایی سیاسی و اجتماعی در ترکیه، 3 چالش مهم و اساسی هستند که اردوغان در دوره جدید حضور خود در قدرت(پس از پیروزی در انتخابات 2023 ریاست جمهوری ترکیه) بایستی با آن ها به نحوی جدی دست و پنجه نرم کند.

بازتاب–  بالاخره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه که برخی آن را مهمترین انتخابات سال 2023 در جهان توصیف می کردند، پایان یافت و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور مستقر ترکیه توانسته با کسب 52 درصد از آرا، رقیب اصلی خود یعنی کمال قلیچدار اوغلو را شکست دهد و برای یک دوره 5 ساله دیگر، رئیس جمهور ترکیه باقی بماند.

در این راستا بسیاری از تحلیلگران، تفسیرهای مختلفی را در مورد پیروزی اردوغان و اینکه دوره آتی حضور وی در قدرت به چه شکل خواهد بود، ارائه می کنند. با این همه، به نظر می رسد که او در این دوره، با سه چالش اساسی رو به رو باشد. چالش هایی که می توانند 5 سال آتی را به سخت ترین دوران کل تاریخ فعالیت سیاسی اردوغان تبدیل کنند.

1- اردوغان و تشدید بحران اقتصادی در ترکیه

ترکیه از سال 2018 میلادی، با بحران فراگیر و عمیق اقتصادی دست و پنجه نرم می کند. بحرانی که سبب شده ارزش پول ملی ترکیه تا چیزی در حدود 500 درصد(تا به امروز) کاهش یابد. پیش از انتخابات ترکیه نیز بانک مرکزی این کشور که نیروهای وفادار به اردوغان در آن نفوذ زیادی دارند، با استفاده از ذخایر ارزی ترکیه و تزریق آن ها به بازار، تمام تلاش خود را انجام داد تا از سقوط بیشتر ارزش لیر ترکیه، جلوگیری کند. مساله ای که در صورت عدم تحقق می توانست تا حد زیادی شانس های انتخاباتی اردوغان برای کسب پیروزی مجدد در انتخابات ترکیه را به نحو قابل توجهی کاهش دهد.

در این راستا، با توجه به پایان یافتن رقابت های انتخاباتی در ترکیه و تداوم حضور اردوغان در قدرت با خزانه ای که وضعیت چندان مساعدی ندارد، بایستی انتظار جهش های جدید ارزی در ترکیه و تشدید بحران اقتصادی در این کشور را داشته باشیم. در این میان اصرارهای اردوغان بر تداوم سیاست های مالی که منتقدان اردوغان آن‌ها را لجوجانه می خوانند نیز مولفه مهمی است که می تواند وضعیت اقتصادی ترکیه را وخیم تر کند. در کنار همه این ها، باید توجه داشته باشیم که دولت اردوغان بایستی منابع مالی قابل ملاحظه ای را جهت بازسازی مناطقی از این کشور که درگیر زلزله ویرانگر اخیر در ترکیه شده اند، هزینه کند.

البته که برخی گمانه زنی ها حاکی از این هستند که در سال 2024، ترکیه باید بدهی 4 میلیارد دلاری خود به روسیه به دلیل خرید انرژی از این کشور را نیز تسویه کند. مسائلی که همه و همه دوران بسیار سختی را از حیث اقتصادی برای اردوغان و دولتش نوید می دهند و می توانند برای او، چالش ها و مشکلات جدی را ایجاد کنند.

2- وضعیت سلامتی نامساعد اردوغان

حضورِ بیش از دو دهه ای اردوغان در بالاترین سطح قدرت در کشور ترکیه و در عین حال بالا رفتن سنِ وی(اردوغان اکنون 69 ساله است)، همه و همه سبب شده اند تا او اکنون انرژی چندانی را شبیه به نخستین روزهای حضورش در قدرت در سال 2002 به عنوان رئیس جمهور ترکیه نداشته باشد. در روزهای اخیر شاهد بوده ایم که اردوغان در یک سخنرانی انتخاباتی غَش کرد و کلیه رویدادهای انتخاباتی با حضور او به مدت 3 روز تعطیل شد. البته که وی در جریان یک مصاحبه تلویزیونی نیز دچار مشکل شد و مصاحبه وی ناتمام ماند.

در عین حال، در ماه های اخیر ویدئوهای فراوانی از ناتوانی اردوغان در راه رفتن معمولی نیز منتشر شده است. مسائلی که همه و همه سبب شده اند تا برخی این موضوع را مطرح کنند که اساسا اردوغان قادر نخواهد بود وظایف خود به عنوان رئیس جمهور ترکیه را با توجه به وضعیت نامطلوب سلامتی اش به درستی انجام دهد. با این همه، هم اردوغان و هم دولت ترکیه به مسائلی از این دست بی اعتنایی می کنند. موضوعی که البته صورت مساله اصلی و چالش های آن برای اردوغان و دولتش را پاک نمی کند.

3- اردوغان و چالش قطبی گرایی در معادلات سیاسی و اجتماعی ترکیه

یکی از نکات مهم در مورد انتخابات ریاست جمهوری اخیر ترکیه این بود که اردوغان به سختی توانست پیروز انتخابات شود و دیگر همچون دوره های گذشته فاصله ای ایمن با رقبای خود نداشت. این مساله در نوع خود حاکی از آن است که هم سیاستمداران جریان اپوزیسیون ترکیه و هم مردم این کشور، در شرایط فعلی و در ماه‌ها و سال های آتی، از قدرت به مراتب بیشتری جهت تقابل با اردوغان و دستورکارهای مختلف او در عرصه حکمرانی ترکیه برخوردار هستند.

مساله ای که در نوع خود فضای مانور اردوغان چه در عرصه سیاست داخلی ترکیه و چه سیاست خارجی این کشور را به شدت محدود می سازد. به بیان ساده تر، اردوغان در 5 سال آتی سکاندار کشوری خواهد بود که تعداد مخالفان تفکرات و رویکردهای وی در عرصه حکمرانی این کشور، به شدت زیاد است و او قادر نخواهد بود بسیج سیاسی مطلوب خود را برای پیشبرد دستورکارها و جاه طلبی هایش در قدرت، ایجاد کند.