چرایی اجرا نشدن کامل الزامات شبکه ملی اطلاعات
شورای عالی فضای مجازی 9 ماه پس از تصویب، نسخه عادی الزامات شبکه ملی اطلاعات را منتشر و در اختیار عموم قرار داد.
از جمله بندهای الزامات شبکه ملی اطلاعات می‌توان به تعریف شبکه، اصول حاکم بر طراحی شبکه، استقلال شبکه با ابعاد امنیتی و اقتصادی و… اشاره کرد. اما براستی چند درصد از الزامات شبکه ملی اطلاعات اجرایی شده و به چه دلیلی بخش‌هایی از این شبکه هنوز اجرایی نشده است. کارشناسان حوزه فاوا به سؤالات پاسخ می‌دهند.
مقاومت سد راه تکامل
به گزارش بازتاب به نقل از ایران ، سهیل تقوی کارشناس فناوری اطلاعات درباره اجرایی شدن الزامات شبکه ملی اطلاعات گفت: به نظرم در بحث شبکه ملی اطلاعات به دنبال افزایش پهنای باند بودیم که به آن نیز رسیدیم و دقیقاً راهی را که دیگر کشورهای جهان انجام دادند ما نیز آن مسیر را طی کردیم. بحث اصلی توسعه زیرساخت و گسترش اینترنت و استفاده بیشتر مردم از اینترنت بود که عملی شد به عبارتی ما راحت‌ترین کار را انجام داده‌ایم.
این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه الزامات شبکه ملی اطلاعات را بررسی کردم و در آن چیز جدیدی ندیدم گفت: در این الزامات حتی تعریف‌ها هم تغییر نکرده و تعریف همان‌هایی است که در برنامه پنجم توسعه آمده بود تنها مواردی مانند پیام رسان‌ها و جویشگرها که تقریباً جدید هستند به آن اضافه شده است.
تقوی گفت: اما اینکه چرا الزامات تغییری نکرده و خیلی از بندهای آن اجرایی نشده به این دلیل است که ما بیشتر روی بحث جهانی شدن و استفاده از اینترنت تمرکز کردیم تا بحث ملی‌گرایی آن. چون اگر برای اجرایی شدن تمام بندهای الزامات شبکه ملی اطلاعات بحث ملی‌گرایی را در نظر می‌گرفتیم باید تاکنون محتوا و دیگر الزامات شبکه ملی اطلاعات نیز مانند اینترنت گسترش می‌یافت. کشورهایی مانند روسیه، چین و حتی کره جنوبی که لیبرال است، ملی‌گرایی را سرلوحه خود قرار دادند و اکنون شبکه ملی اطلاعات آنها با صرفه اقتصادی و فرهنگی عملی شده است.
وی افزود: اگر هنوز بندهای شبکه ملی اطلاعات آنگونه که باید عملی نشده به این دلیل بوده که بحث اقتصادی نیز مطرح است، چرا که اگر شبکه ملی اطلاعات عملی و تمام الزامات آن اجرایی شود برای برخی دارای تبعات منفی اقتصادی است و به نوعی با راه‌اندازی این شبکه ،درآمد برخی ذینفعان کاهش می‌یابد و به همین دلیل مقاومت‌ها برای اجرایی شدن آن زیاد است.
این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه گفت: پیش از آمدن محمد جواد آذری جهرمی به‌عنوان مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت که وارد‌کننده اینترنت است، مقاومت زیادی در اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات وجود داشت، چرا که در این بخش چند میلیارد تومان گردش مالی وجود دارد و با اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات، همین شرکت هم متضرر می‌شد از این‌رو مخالفت می‌کردند که جهرمی اعلام کرد با اینکه شرکت زیرساخت از نظر ریالی متضرر می‌شود ولی ما شبکه ملی اطلاعات را راه‌اندازی می‌کنیم.تقوی افزود: طبق تعریف باید شبکه ملی اطلاعاتی وجود داشته باشد که از لحاظ سرعت، کیفیت و قیمت از شبکه بین‌المللی متمایز باشد ولی واقعاً این تعریف عملی نشده است چون کماکان مقاومت‌ها وجود دارد. از سوی دیگر دولت تعریف شفافی از بندهای الزامات ارائه نداده و همه بندها کلی و دارای ابهام است از این‌رو بعید به نظر می‌رسد که بتوان این شبکه را در 4 سال آینده نیز توسعه داد. شاید نهایت کاری که انجام دهند کاهش تعرفه‌ها و رساندن آن به یک دهم قیمت باشد. اگر دولت به دنبال اجرایی کردن تمام بندهای شبکه ملی اطلاعات است باید بندهای آن را در جهت اجرایی شدن شفاف کند از سوی دیگر باید نظارت مقتدرانه‌ای داشته باشد.
مهمتر اینکه خدمات ارائه دهد و از این‌رو باید کاری کند تا سازمان‌ها و شرکت‌ها خدمات ارائه دهند. اگراین اتفاق عملی شود شبکه ملی اطلاعات خود به خود توسعه پیدا می‌کند.
ضعف در ارائه خدمات
صابر فیضی مدیرعامل سابق شرکت مخابرات نیز در پاسخ به این سؤال مبنی بر اینکه چند درصد از الزامات شبکه ملی اطلاعات اجرایی شده است گفت: شبکه ملی اطلاعات هنوز نواقصی دارد که باید رفع شده و توسعه پیدا کند ولی برخی بخش‌های این شبکه اجرایی و برخی نیز اجرایی نشده است. به‌عنوان مثال یکی از الزامات شبکه ملی اطلاعات بحث تعرفه‌گذاری و کاهش هزینه‌های شبکه و تأمین تسهیلات زیرساختی برای ارائه محتوا است که در این بخش اقدام‌های خوبی صورت گرفته است. اکنون می‌توان محتوا را در داخل کشور تأمین و استفاده کرد. با امکاناتی که ایجاد شده می‌توان بین محتواهای تولید شده در داخل کشور ارتباط برقرار کرد تا مشترکین از آن استفاده کنند. حالا دیگر بالای 60 درصد اطلاعات در داخل کشور تبادل می‌شود، پس می‌توان گفت شبکه ملی اطلاعات در داخل کشور در این بخش خوب عمل کرده است.
مدیرعامل سابق شرکت مخابرات کشور افزود: یکی دیگر از الزامات این شبکه بحث برقراری ترافیک بین الملل بود که در این زمینه نیز کارهای خوبی صورت گرفته است. ما به دنبال تبادل ترافیک در داخل کشور بودیم و این خواسته با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات عملی شده است.
این کارشناس حوزه ICT افزود: البته باید گفت در بخش‌هایی از الزامات شبکه ملی اطلاعات هنوز اجرایی نشده است. به‌عنوان مثال در مسیر ایجاد شده (تبادل ترافیک در داخل کشور) باید خدمات ارائه داد ولی هنوز نهادها و ارگان‌ها سرویس‌های خود را به این مسیر ساخته شده، هدایت نکرده‌اند.در بخش خدمات تأمین‌کننده نیازهای اولیه مردم جهت دستیابی به خدمات دولت، سلامت، تجارت و آموزش الکترونیکی (و نیازهای کاربران خاص) باید با تعرفه ارزان و مناسب برای آحاد جامعه ارائه شود که هنوز در بحث ارائه خدمات مشکل وجود دارد و زمان می‌برد تا عملی شود. باید همه سازمان‌ها در این زمینه فعال شوند که متأسفانه در این بخش تأخیر وجود دارد و از طرف دیگر یکی دیگر از الزامات این شبکه گسترش ظرفیت و ایجاد امکانات لازم برای شکلگیری اقتصادی ارائه خدمات بومی و محتوای آن است که در این زمینه هیچ کار اقتصادی صورت نگرفته است.
نبود سرویس‌های قابل رقابت
«یکی از مهم‌ترین الزامات شبکه ملی اطلاعات بحث تغییر مسیر در استفاده از محتوا بود که اکنون داده‌ها به صورت مستقل به دست کاربر می‌رسد.» مرتضی کشوری کارشناس فناوری اطلاعات با بیان مطلب فوق گفت: اکنون انتقال داده‌ها در داخل کشور انجام می‌شود. بسیاری از سایت‌ها دیتاسنترهای خود را به داخل کشور منتقل کرده‌اند و می‌توان گفت که بخشی از الزامات شبکه ملی اطلاعات عملی شده است اما به نظرم هنوز کاستی‌هایی در این زمینه وجود دارد چرا که هنوز دیتاسنتر بسیاری از سایت‌های پرمصرف ایرانی‌ها در خارج از کشور قرار دارد، چرا که ما از یک سو سرویس مشابه داخلی نداریم یا اگر هم وجود داشته باشد به هر دلیلی قابل رقابت نیستند و آنهایی هم که خوب هستند، حاضر نیستند کل دیتاسنتر خود را به داخل کشور منتقل کنند و معمولاً نسخی را به داخل کشور منتقل کرده‌اند.
این کارشناس حوزه فناوری افزود: مشکل دیگری که با آن روبه‌رو هستیم، نبود سرویس‌های خوب بومی در کشور است و هنوز سرویس‌های خوبی در کشور راه‌اندازی نشده است اگر هم راه‌اندازی شده باشد، قابل رقابت نیست. البته باید گفت این مشکل تنها به دست دولت حل نمی‌شود و باید کل اکوسیستم ICT به دنبال حل این مسأله باشد.«کشوری» با بیان اینکه در زمینه بحث کاهش هزینه‌ای شبکه، تأمین تسهیلات زیرساختی برای ارائه محتوا کارهایی صورت گرفته است، گفت: ولی هنوز چالش‌هایی نیز در این زمینه وجود دارد. به‌عنوان مثال در بحث انتقال باید شرکت مخابرات همکاری کند و راهکار تعاملی به وجود آید تا سرمایه‌گذاری نیز انجام شود، چرا که اگر فقط کاهش هزینه را به اپراتورها تحمیل کنیم، سرمایه‌گذاری آنها در این بخش کند می‌شود بنابراین باید کاری کرد که هزینه‌های شرکت‌های سرمایه‌گذار نیز در این زمینه کاهش یابد تا بتوانند هزینه‌ها را برای مردم کاهش دهند.
