۱۰ ریزه‌کاری بیمه دانشجویی
«امضای یادداشت تفاهم میان سازمان تامین اجتماعی و وزارت علوم که محورش عملیاتی‌کردن بیمه دانشجویی بود و سه روز پیش روی داد، مهم‌ترین اتفاقی است که جامعه دانشجویی ایران امسال تجربه کرده است. از سه میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو به روایت تامین اجتماعی فقط ۲۵ هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند که معادل است با ۰.۸ درصد از دانشجویان کشور. با این پوشش ناچیز، دوره دانشجویی زمانی است برای اتلاف عمر؛ روزهایی که برای دانشجویایی که هنوز شغلی نیافته‌اند بدون بیمه سپری می‌شود و نقشی در سوابق بیمه‌پردازی افراد ندارد. بر اساس تفاهم‌نامه جدید دانشجویان می‌توانند با سازمان تامین اجتماعی قرارداد منعقد کرده، حق بیمه بپردازند و از خدمات درمانی و بازنشستگی، حتی از کارافتادگی و فوت بهره‌مند شوند. البته در کنار دانشجویان که از بیمه دانشجویی منتفع می‌شوند، سازمان تامین اجتماعی نیز از این رهگذر سود می‌برد زیرا از هر منظر که به تفاهم‌نامه امضاشده نگاه شود، بیمه دانشجویی منبع درآمد جدید و پایداری برای سازمان تامین اجتماعی است که می‌تواند بخشی از مشکلات مالی این سازمان را جبران کند.
درباره جزئیات بیمه دانشجویی و این که دانشجویان متقاضی این بیمه از امروز به بعد باید چه کنند تا تحت پوشش قرار بگیرند، چه میزان حق بیمه بپردازند و در ازای واریزی‌های خود چه خدماتی دریافت کنند با مهدی شکوری، مدیر کل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی گفت‌وگو کرده‌ایم که پاسخ این سؤالات و بیشتر را شرح می‌دهد.
بیمه دانشجویی اتفاق تازه‌ای نیست
*اگر چه سه روز است بیمه دانشجویی مورد توجه ویژه قرار گرفته اما این بیمه تقریبا سه سال است در کشور وجود دارد و اجرا می‌شود. درباره پیشینه بیمه دانشجویی بگویید.
بله. بیمه دانشجویی از سال ۹۷ در راستای تحقق اصل ۲۹ قانون اساسی، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و ماموریت سازمان تامین اجتماعی برای گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی اجرا شد. این بیمه به این ترتیب ذیل بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تعریف شد اما به علت این که چندان جدی گرفته نشد و تبلیغات و پیوست‌های فرهنگی برای آن تهیه نشد، چندان مورد استقبال قرار نگرفت.
شاهد این مساله نیز این که در سه سال گذشته فقط ۱۰هزار دانشجو جذب بیمه دانشجویان شدند. امیدواریم از این به بعد با اقداماتی که انجام می‌شود این رقم رشد چشمگیری پیدا کند؛ همان طور که در سه ماه اخیر با اندک اطلاع‌رسانی‌ها توانستیم ۱۵ هزار دانشجوی جدید را جذب کنیم. مهم‌ترین ویژگی بیمه دانشجویی این است که دانشجویانی که در دوره تحصیل شاغل نمی‌شوند، می‌توانند با اطمینان خاطر و امید به آینده بهتر تحصیل کنند؛ چرا که سال‌های دانشجویی افراد جزو سوابق بازنشستگی آنها محسوب می‌شود و پس از شاغل‌شدن، این سابقه به سوابق زمان اشتغال آنها وصل می‌شود.
از همین امروز اقدام کنید
*دانشجویان متقاضی بیمه از چه زمانی می‌توانند اقدام کنند؟
دانشجویان از همین امروز می‌توانند با مراجعه به سامانه خدمات غیر حضوری سازمان تامین اجتماعی اقدام به ثبت نام و عقد قرارداد کنند. روال کار نیز به این صورت است که متقاضیان در بدو ورود به سامانه باید ثبت نام کنند. یعنی شماره تلفن همراه و شماره ملی خود را وارد می‌کنند و کلمه عبور و رمز دریافت کنند. سپس با استفاده از آنها وارد سامانه شوند. به عبارت دیگر دانشجویان برای ثبت نام در این طرح می‌توانند با ورود به سامانه خدمات الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی به نشانی es.tamin.ir از مسیر منوی بیمه‌شدگان/ بیمه‌شدگان خاص/ بیمه فراگیر خانواده ایرانی/ انعقاد قرارداد دانشجویی، نسبت به عقد قرارداد بیمه دانشجویی و پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر اقدام کنند.
البته کسانی که تا به حال بیمه نبوده‌اند، ابتدا باید در سامانه نام‌نویسی کرده و اطلاعات هویتی خود را وارد کنند تا شماره بیمه به آنها تخصیص داده شود و سپس بقیه مراحل را انجام دهند.
کف و سقف حق بیمه‌ها
*پرداخت ریالی دانشجویان برای هر کدام از نرخ حق بیمه‌ها چقدر است؟
مبنای محاسبه نرخ حق بیمه برای سال ۱۴۰۰ حداقل دستمزد مصوب شورای‌ع الی کار یعنی دو میلیون و ۶۵۶ هزار تومان است که برای بیمه‌های ۱۴درصد بابت هر ماه ۳۱۸ هزار تومان، برای بیمه‌های ۱۶درصد ۳۷۲هزار تومان و برای حق بیمه‌های ۲۰درصدی ۴۷۸هزار تومان است. البته دانشجویان حق انتخاب دستمزدهای بالاتر را هم دارند که سقف آن تا هفت برابر حداقل دستمزد است. به این ترتیب دانشجویانی که هفت برابر حداقل حقوق را مبنای بیمه‌پردازی قرار می‌دهند به نرخ سال ۱۴۰۰ باید ماهانه دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان حق بیمه پرداخت کنند.
چند و چون معاینات پزشکی
*همه کسانی که قرار است بیمه شوند ابتدا باید معاینات پزشکی را انجام دهند. آیا دانشجویان هم باید این مرحله را بگذرانند؟
بله. متقاضیان بیمه دانشجویی برای شروع حتما باید معاینات را انجام دهند تا سلامت جسمی و روحی آنها بررسی شود و اگر همه چیز مورد تایید بود وارد مرحله انعقاد قرارداد شوند اما اکنون به علت شرایط کرونایی و این که مراکز درمانی شلوغ و پرازدحام هستند فعلا از آنها معاینات پزشکی نمی‌خواهیم ولی در سامانه خدمات غیر حضوری از آنها تعهد می‌گیریم که هر زمان شرایط مناسب بود به دعوت ما پاسخ گفته و برای انجام معاینات پزشکی مراجعه کنند.
*در قانون تامین اجتماعی برخی گروه‌ها هستند که از انجام معاینات پزشکی معافند. آیا این معافیت شامل حال دانشجویان هم می‌شود؟
افرادی که از قبل سابقه داشته باشند مثلا اگر ظرف ۱۰ سال قبل از تاریخ عقد قرارداد، یک سال سابقه بیمه داشته باشند و از این یک سال ۹۰ روزش مربوط به سال آخر قبل از قرارداد بیمه دانشجویی باشد از انجام معاینات معاف هستند ولی آنهایی که تا به حال بیمه نبوده‌اند یا وقفه بیمه‌پردازی‌شان زیاد است باید معاینه پزشکی را حتما انجام دهند ولی همان طور که گفتم در مقطع فعلی به گرفتن تعهد انجام معاینات بسنده می‌کنیم.
سه حق انتخاب پیش پای دانشجویان
*ظاهرا دانشجویان می‌توانند به سه شکل با سازمان تامین اجتماعی قرار داد بیمه منعقد کنند. درست است؟
بله. سه نوع نرخ حق بیمه برای بیمه دانشجویی تعریف شده که دانشجویان متقاضی می‌توانند یکی از آنها را انتخاب کنند با این توضیح مهم که دولت نیز دو درصد از حق بیمه‌ها را به عهده دارد. پایبندی دولت به پرداخت سهم دو درصدی در بیمه دانشجویی در واقع یک نوع تضمین به دانشجویان است مبنی بر این که آنها می‌توانند از این سابقه بیمه در آینده بهره‌برداری کنند.
نرخ‌هایی که دانشجویان می‌توانند انتخاب کنند، عبارت است از نرخ پرداخت حق بیمه ۱۴ درصد (۱۲ درصد بیمه‌شده + دو درصد سهم دولت) که شامل خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی است و برای افراد مجرد و کسانی که متکفل نیستند، توصیه می‌شود، نرخ پرداخت حق بیمه ۱۶درصد (۱۴درصد سهم بیمه‌شده + دو درصد سهم دولت) که شامل خدمات بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی است و در نهایت کامل‌ترین نرخ پرداخت حق بیمه که ۲۰درصد است و خدمات مربوط به بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت را دربرمی‌گیرد.
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام
*متقاضیان بیمه دانشجویی باید چه مدارکی ارائه دهند؟
ما مدارک خاصی نمی‌خواهیم و کارت دانشجویی معتبر یا گواهی اشتغال به تحصیل که دانشگاه‌ها صادر می‌کنند کفایت می‌کند. بنابراین کارت دانشجویی یا گواهی اشتغال به تحصیل باید در سامانه غیرحضوری سازمان تامین اجتماعی بارگذاری شود.
*می‌دانید که امکان جعل این مدارک وجود دارد. برای این موضوع چه تدبیری اندیشیده‌اید؟
ثبت نام برای بیمه دانشجویی مبتنی بر خوداظهاری است. بنابراین ما به دانشجویان عزیز اعتماد می‌کنیم. با این حال ما با وب‌سرویس وزارت علوم مرتبط هستیم که کنترل و راستی‌آزمایی کارت‌های دانشجویی و گواهی‌های اشتغال به تحصیل از طریق آن انجام می‌شود.
یک تخفیف زمانی برای دانشجویان
*دانشجویان برای پرداخت حق بیمه‌های هر ماه چقدر فرصت دارند؟
دانشجویان می‌توانند از یک ماه تا یک سال حق بیمه‌ها را پرداخت کنند. به این معنی که یا ماهانه پرداخت کنند یا حق بیمه‌های یک سال را یکجا بپردازند؛ مشروط بر این که پرداخت‌ها از سال جاری خارج نشود. بنابراین کسی که می‌خواهد حق بیمه بهمن‌ماه را بپردازد نهایتا تا پایان ماه اسفند باید این پرداخت را انجام دهد و نباید کار را به فروردین سال بعد موکول کند. مهلت پرداخت حق بیمه هر ماه هم تا آخرین روز دو ماه بعد است. پس اگر کسی می‌خواهد حق بیمه دی‌ماه را پرداخت کند تا پایان اسفند فرصت دارد. اگر هم تاخیری در این پرداخت باشد بیمه قطع می‌شود و متقاضی باید درخواست جدیدی ثبت کند.
البته ما یک فرصت برای دانشجویانی که به هر دلیل حق بیمه‌ها را دیر پرداخت می‌کنند قائل شده‌ایم؛ به این نحو که هر فرد یک بار می‌تواند به جای پرداخت حق بیمه در مدت سه ماه، در عرض چهار ماه این کار را انجام دهد. در واقع این نوعی بخشودگی است که مانع ایجاد وقفه در سوابق بیمه‌ای افراد می‌شود.
وضعیت دانشجویان متاهل و متکفل
*در بیمه دانشجویی تکلیف آن دسته از دانشجویانی که تحت تکفل پدر یا مادر خود قرار دارند، همچنین دانشجویانی که پدر یا مادر را تحت تکفل دارند یا صاحب همسر و فرزند هستند، چگونه است؟
نکته اول این که تحت تکفل بودن، مانع عقد قرارداد بیمه دانشجویی نیست و هیچ تداخلی با آن ندارد. نکته دوم این که دانشجویانی که مجردند و پدر یا مادرشان بیمه‌شده هستند، طبیعتا تحت تکفل آنها قرار دارند و می‌توانند از دفترچه درمانی که در اختیار دارند، استفاده کنند. بنابراین، این افراد می‌توانند بدون پرداخت سرانه درمان، از خدمات درمانی سازمان استفاده کنند. اما اگر دانشجویی پدر و مادر را تحت تکفل دارد یا صاحب همسر و فرزند است و می‌خواهد از خدمات درمانی استفاده کند باید به ازای هر یک از افراد تحت تکفل، علاوه بر پرداخت حق بیمه‌های مربوط به بازنشستگی و … سرانه درمان را هم بپردازد. نرخ سرانه درمان برای امسال به ازای هر نفر ۷۱ هزار و ۶۰۰ تومان است. البته دانشجویان می‌توانند حین عقد قرارداد، سرانه درمان را انتخاب نکنند و فقط گزینه‌هایی مثل بازنشستگی و ازکارافتادگی را انتخاب کنند.
تلاش برای ترویج بیمه دانشجویی
*پیش‌بینی می‌کنید استقبال چطور باشد؟ آیا برنامه‌ای برای ترویج دارید؟
هم‌اکنون سه میلیون و ۲۰۰هزار دانشجو در کشور مشغول تحصیل هستند که جامعه هدف بزرگی است. البته ما انتظار نداریم که همه اینها برای بیمه‌پردازی اقدام کنند ولی امیدواریم بخش قابل توجهی از آنها بیمه شوند. البته ما برای آگاه‌سازی دانشجویان و آشنایی آنها با بیمه دانشجویی اقداماتی را در دستور کار داریم؛ از جمله تهیه محتوای آموزشی به صورت ویدئو یا فایل پی‌دی‌اف که آن را در سامانه خدمات غیرحضوری سازمان به نشانی es.Tamin.ir بارگذاری می‌کنیم. همچنین از وزارت علوم و وزارت بهداشت خواسته‌ایم تا این محتواهای آموزشی را در پورتال‌های دانشجویی خود قرار دهند تا حداکثر آگاه‌سازی انجام شود.
بیمه‌ای برای ۱۸ تا ۵۰ساله‌ها
*برای بیمه دانشجویی آیا کف و سقف سنی تعریف شده است؟
دانشجویان در محدوده سنی ۱۸ تا ۵۰سال می‌توانند برای برقرارشدن بیمه دانشجویی اقدام کنند. البته این به آن معنی نیست که افراد بالای ۵۰سال نمی‌توانند تحت پوشش بیمه دانشجویی قرار بگیرند ولی بیمه‌شدن این افراد شرط دارد. کسانی که بالای ۵۰سال هستند باید معادل مازاد سنی خود سابقه بیمه‌پردازی داشته باشند.
مثلا اگر دانشجویی ۵۲ساله است باید از قبل، دو سال سابقه بیمه داشته باشد یا کسی که ۵۵ساله است باید از گذشته پنج‌سال سابقه بیمه‌پردازی داشته باشد تا بتواند از بیمه دانشجویی استفاده کند. البته کسانی که قبل از دوره دانشجویی ۱۰ سال سابقه بیمه داشته باشند کلا از شرط سنی معاف می‌شوند. بنابراین مثلا دانشجویی که ۶۵ساله است ولی ۱۰سال سابقه بیمه دارد نیز می‌تواند از بیمه دانشجویی بهره‌مند شود.»
روزنامه جام جم
