وقتی بساط قانون گریزی موتورسواران متخلف جمع می شود

قرار است براساس مصوبه شورای اسلامی شهرتهران، راکبان و مالکان موتورسیکلت های شهر تهران که قصد تردد در محدوده طرح ترافیک را دارند مجوز دریافت کنند؛ چنانچه موتورسیکلتی اقدام به اخذ طرح ترافیک نکند پلاک این وسیله موتوری ازطریق دوربین های هوشمند مکانیزه پلیس ثبت و راکب آن اعمال قانون خواهد شد.

هم اینک مرحله نخست اجرای این طرح ( نام نویسی راکبان موتورسیکلت برای دریافت آرم طرح ترافیک) از ابتدای مردادماه جاری در تهران آغاز شده و با یک بار تمدید مهلت نام نویسی تا 31 مرداد ادامه خواهد داشت.
قرار است این طرح پس از ارائه مجوز طرح ترافیک به ثبت نام شوندگان به طور کامل در تهران با مشارکت پلیس و شهرداری تهران به اجرا درآید و از تردد موتورهای فاقد طرح ترافیک جلوگیری شود. همچنین با خاطیان و افرادی که اقدام به رفتارهای پرخطر می کنند برخورد قانونی شود.
آنچه پیداست آن است که برخورد با موتورسواران متخلف از سوی پلیس راهور تهران سالهاست که در حال اجراست و هربار به عناوینی، اجرای آن تشدید می شود، اما از آنجا که این طرح ها به عنوان مسکنی موقت عمل می کند این نهاد اجرایی هنوز نتوانسته است پاسخگوی قانون گریزی موتورسواران باشد و طرح های مذکور هر بار با شکست روبرو شده اند و هر روز بیش از روز قبل شاهد حرکات پر خطر نمایشی موتورسواران بوده ایم و هنوز نیز هستیم.
حرکت در پیاده روها، حرکت در مسیر مخالف حرکت، ایجاد عمدی صدای ناهنجار،حمل بار غیر متعارف، حرکات نمایشی آکروباتیک و مارپیچی، پرش های خطرناک، تک چرخ، حمل یدک، عدم استفاده از کلاه ایمنی استاندارد و تردد در خطوط ویژه اتوبوسرانی، نمونه هایی از تراژدی هایی است که هر روزه در شهر و راکبان موتورسوار جلوی چشمانمان همگان به اجرا می گذارند؛ خیلی از موتورسواران، بی هیچ دغدغه ای از ترافیک و به بهانه های مختلف حمل کالا تا جابجایی مسافر یا انجام سفرهای شهری تفریحی با در نظر داشتن حداکثرحق تقدمی برای خود، در شهر اقدام به رفت و آمد با انجام حرکات خطرناک می کنند.
باید گفت که بی حد و مرزی قانون گریزی موتوسیکلت رانان در سطح شهر تا بدانجا پیش رفته است که این افراد، حرکت در مسیر ویژه اتوبوس، پیاده روها و حتی حرکت بالای پل عابر پیاده را ˈحق وتوˈ برای خود می دانند و با بی خیالی و ترس از قانون در این مسیرها عبور و مرور می کنند.
ایجاد آلودگی هوا و آلودگی صوتی را می توان از دیگر مشکلاتی برشمرد که موتورسیکلت های غیراستاندارد در شهر تولید می کنند و علاوه بر آزار شهروندان، بر مشکلات ترافیک شهر می افزایند.
با این تفاسیر این سووالات به ذهن هر شهروندی متبادر می شود که چه قوانینی با چه شرایط ضمانت اجرایی باید در دستور کار نهادهای اجرایی قرار گیرد تا موتورسواران را ملزم به اجرای قانون کند؟ چرا به رغم اخذ جریمه های فراوان، قانون گریزی موتورسواران در پایتخت همچنان درحال تکرار است؟ و آیا صدور مجوز طرح ترافیک می تواند دوای درمان قانون گریزی موتور سواران باشد موتورسیکلت سواران را سامان بخشد یا نه؟

**موتورسیکلت چیست؟
موتورسیکلت یکی از انواع وسایل حمل ونقلی آهنی دوچرخ است که در شکل ها و مدل های مختلف با قیمت های بسیار ارزان درکشور تولید می شود.
نتایج تحقیقات نشان می دهد که عمر مفید یک دستگاه موتورسیکلت تقریبا برابر با نصف عمر یک خودرو است.

** آمار دقیقی از تعداد موتورسیکلت ها نداریم
در حالی قرار است طرح صدور طرح ترافیک برای موتورسواران تهرانی صادر شود که هنوز آمار دقیق و واحدی از تعداد موتورسیکلت های موجود در شهر وجود ندارد و آمارهای موجود در دستگاههای ذیربط متفاوت است .
از سوی دیگر نتیجه بررسی ها نشان می دهد که در زمان حاضر افزون برچهار میلیون موتورسیکلت فعال در شهر وجود دارد که تنها نیمی از آنها شماره گذاری شده اند و تعداد زیادی هنوز پلاک ندارند. همچنین آمار دقیقی هم از موتورسیکلت های از رده خارج یا فرسوده در کشور در دست نیست.
از طرفی هم آماری هم از موتورسیکلت های توقیف شده در پارکینگ که به دلیل ارزانی قیمت، مالکان آنها برای همیشه گم می شوند و دیگر سراغی از وسیله نقلیه خود نمی گیرند، وجود ندارد.

**کارشناسان ترافیک چه می گویند؟
کارشناسان ترافیک براین اعتقادند: با افزایش تولید بدون ضابطه موتورسیکلت درکشور، پایتخت به تسخیر موتورسواران درآمده است.
عده ای از کارشناسان تصادفات نیزعمد ترین علت تخلفات ترافیکی موتورسواران را حس سودجویی از سیستم حمل ونقل شهری بیان می کنند.

** موتورسوران چه می گویند؟
جمعی از راکبان موتورسوارسیکلت درپاسخ به این پرسش خبرنگار اجتماعی ایرنا که علت استفاده از موتورسیکلت چیست؟ می گویند: برای رهایی از ترافیک و نیز عدم پاسخگویی حمل ونقل عمومی، مجبور به استفاده از موتورسیکلت هستیم .
عده ای دیگر نیز کسب درآمد وتامین هزینه زندگی را بهانه ای برای استفاده از این وسیله حمل و نقلی بیان می کنند.
و جمعی دیگر سریع السیر بودن و عدم اتلاف زمان و صرفه جویی در وقت را علت عمده استفاده از این وسیله نقلیه آسان بر می شمارند.

* استانداردهای صوتی در تولید موتورسیکلت لحاظ نمی شود
عده ای از کارشناسان می گویند: با وجود آنکه استانداردهای مشخصی برای تعیین میزان آلایندگی صوتی موتورسیکلت های تولید داخل وجود دارد اما از سوی تولید کنندگان لحاظ نشده و به کار گرفته نمی شود.
اینان می افزایند: براساس استانداردهای زیست محیطی میزان صوت موتورسیکلت های موجود در کشور با حجم کمتر از80 سی .سی باید 79 دسی بل، حجم 80 تا 175سی سی-‌81 دسی بل و حجم بیش از 82 سی سی باید 175 دسی بل باشد درحالی که این میزان به ترتیب 82 ،‌84 و 83 است.
همچنین میزان استانداردهای آلاینده های صوت موتورسیکلت های کشور منطبق با استانداردهای اروپایی ECE41 نیست.

** قوانین راهنمایی ورانندگی کارآمد نیست
یک کارشناس تصادفات که خواست نامش فاش نشود، می گوید: قوانین موجود راهنمایی و رانندگی به اندازه کافی کارآمد نیست و به همین دلیل برخی از موتورسواران به خود جرات می دهند به راحتی از قانون تخطی کنند.
وی می افزاید:‌روزانه حدود دو هزار دستگاه موتورسیکلت سوار متخلف جریمه می شوند که بسته به نوع تخلفاتشان، موتور برخی از آنان توقیف و به پارکینگ منتقل می شود.
این کارشناس ابراز امیدواری می کند که با تصویب لایحه جدید صدور مجور طرح ترافیک برای موتور سواران،‌ وضعیت تخلفات موتورسیکلت موتور سواران متخلف ساماندهی شود.
وی این طور اظهار می کند: وقتی قیمت خرید یک دستگاه موتورسیکلت در کشور حدود 200 تا 500 هزار تومان است و شهروندان قادر به خریداری موتورسیکلت با نرخ های ارزان هستند مسلم است که شهر در تسخیر موتور سواران درمی آید و میزان تخلفات آنان افزایش می یابد.
وی عمده تخلفات موتورسواران را حرکت ورود ممنوع، ‌حرکت داخل پیاده رو و خلاف جهت، حرکات مارپیچ و حمل بار غیرمجاز برمی شمارد.تمهیداتی اندیشده شده است تا موتورسواران قادر به عبور و مرور در بالای پل های عابر پیاده نباشند و با افرادی که اقدام به حرکت با وسیله نقلیه درپل عابرپیاده کنند، برخورد قانونی شود.

** پلیس راهور چه می گوید؟
سردار «محمد رضا مهماندار» رییس پلیس راهور تهران بزرگ هم درباره اجرای طرح ساماندهی موتورسوراران با اخذ طرح ترافیک می گوید: هدف غایی از اختصاص طرح ترافیک به موتورسواران، انضباط بخشی و حفظ آرامش و ایمنی شهروندان است.
وی می افزاید: هم اینک کارگروهی برای ساماندهی موتورسواران تهرانی با مشارکت شهرداری تهران ایجاد شده است تا اقدام به اجرای طرح یاد شده کند.اما باید بدانیم که کار ساماندهی موتورسواران فرابخشی است و به طور قطع نیازمند همکاری و تعامل همه سازمان ها ونهادهای مسئول است.
مهماندارمی گوید: عوارض اجتماعی و اقتصادی حاصل از تصادفات در حوزه موتورسیکلت گاها لطمات جبران ناپذیری را به پیکره خانواده ها وارد می کند ما را برآن داشته که در برخورد با تخلفات و رفتارهای مخاطره آمیز موتورسواران که تعدادی از آنها سرپرست و نان آوران خانه ها هستند ابتدا رویکردی همراه با آموزش و فرهنگ سازی و بدون برخورد پلیسی داشته باشیم و در نهایت با آن تعداد معدودی که کماکان بر تخلف و عدم رعایت قوانین مصر هستند برخوردی قانونی داشته باشیم.

**شهرداری چه می گوید؟
شهرداری مرجع صدور طرح ترافیک به موتورسواران است.
مازیارحسینی معاون حمل ونقل وترافیک شهرداری تهران نیز درباره اجرای طرح یاد شده می گوید: این طرح با همکاری پلیس راهور اجرا خواهد شد اما ابتدا باید آمار واطلاعات مربوط به موتورسیکلت ها را جمع آوری کنیم.
حسینی موتورسیکلت ها را به سه دسته موتورهای برقی (هیبریدی)، موتورسیکلت های انژکتوری و موتورسیکلت های کابراتوری تقسیم کرده و می افزاید: مساله اصلی ما موتورهای کاربراتوری است و این طرح فعلا درباره این مدل موتورسیکلت های به اجرا گذاشته می شود.
حسینی می گوید:در حال حاضر آمارهای متعددی از تعداد موتورسیکلت هایی که در سطح شهر تردد می کنند وجود دارد که یکسان نبوده و گاها تفاوت های میلیونی با یکدیگر دارند.
مصطفی قنبرنژاد مدیر واحد صدور آرم سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران هم می گوید: موتورسیکلت‌ها از هیچ قاعده ترافیکی پیروی نمی‌کنند و تقریباً هیچ مقرراتی را رعایت نمی‌کنند و حالا وقت آن رسیده تحت کنترل دوربین‌ها قرار گیرند.
وی تاکید می کند که با اجرای طرح مذکور علاوه بر ساماندهی موتورسیکلت ها به کاهش آلایندگی هوا در هسته مرکزی شهر کمک خواهد شد.
وی می افزاید: راکبانی که درهسته مرکزی شهر تردد نمی‌کنند نیازی نیست که اطلاعات خود را وارد کنند.
مدیرکل صدور آرم طرح ترافیک اظهارمی کند: سن موتورسیکلت براساس مصوبه هیات دولت باید 8 سال باشد.
قنبرنژاد می افزاید: براساس آخرین پژوهش‌های انجام شده، موتورسیکلت‌ها در تولید 32 درصد از آلودگی شهر تهران نقش دارند و این در حالی است که هر موتور کاربراتوری، هشت برابر یک خودرو آلودگی ایجاد می‌کند.

** شورای شهر می گوید؟
مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران هم البته با بی اعتمادی به اجرای طرح یاد شده می گوید: آنچه که این روزها به عنوان ثبت نام طرح ترافیک موتورسواران مطرح است طرحی آزمایشی است که باید براساس آن اطلاعات مربوط به موتورسیکلت های ورودی به محدوده طرح ترافیک شهر تهران جمع آوری شود.
چمران می افزاید: اجرایی شدن این طرح نیاز به تصویب شورای عالی ترافیک دارد که در صورت تصویب این شورا، طرح مذکور قابلیت اجرا پیدا خواهد کرد.

** مجلس چه می گوید ؟
هر چند جمیع نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ساماندهی اوضاع موتورسوران موافق هستند و این امر را برای انضباط بخشی تردد در تهران ضرورت می دانند و بر ساماندهی موتورسواران تاکید دارند اما آنان بر این باروند که صدور طرح ترافیک برای موتورسیکلت رانان باید با هدف سامان بخشی صورت پذیرد.
«پروانه سلحشوری» عضو مجمع نمایندگان استان تهران هم درباره اجرای طرح ترافیک موتورسیکلت های پایتخت می گوید: هدف شهرداری از اجرای این طرح تنها باید ساماندهی و انضباط بخشی به موتورسواران در نقاط پرترافیک و همچنین تامین منافع عمومی باشد نه اینکه از این طریق به دنبال درآمدزایی و منافع شخصی باشد.
وی می گوید: با وجود حدود سه میلیون و 500 هزار موتورسیکلت در این کلانشهر اما در محدوده طرح ترافیک و دیگر مناطق پایتخت ازدحام زیادی از سوی این وسیله نقلیه مشاهده می شود به گونه ای که این امر عبور و مرور عابران پیاده را با مشکل مواجه کرده است.
وی می افزاید: متاسفانه شاهد تردد لجام گسیخته موتورسواران در پیاده روها و خیابان ها هستیم همچنین سالانه تعداد زیادی از راکبان موتورسوار جان خود را از دست می دهند به گونه ای که خطر مرگ با این وسیله نقلیه 20 برابر خودرو بوده و از این رو باید با اقدامی تا حدودی عبور و مرورها را ضابطه مند و قانونمند کرد.
وی با بیان اینکه تردد 70درصد موتورسیکلت ها در تهران برای امرار معاش است، تصریح کرد: فرهنگ کار با موتور باید در کشور رایج شده و در این رابطه آیین نامه ای تدوین شود.
نکته آخر آنکه با وجود آنکه بانک آماری دقیقی از موتورسیکلت رانان در کلانشهر تهران دست نیست و تعداد زیادی از موتورسیکلت هایی که در شهر تردد می کنند حتی پلاک ندارند معلوم نیست که آیا اجرای این طرح موفق خواهد بود یا نه؟ آیا با اتخاذ تمهیدات لازم و تصویب لایحه صدور طرح ترافیک و تدوین قوانین سختگیرانه،آیا پلیس خواهد توانست براوضاع نابسامان موتورسواران وقانون گریزی این وسایل نقلیه در پایتخت فائق آید؟ آیا دیگر دستگاههای ذی ربط به این امر کمک خواهند کرد؟ آیا با محدود کردن تردد موتورسواران در شهر، مشکلی برای آن عده که از این راه امرار معاش می کنند پیش نخواهد آمد؟ نرخ طرح ترافیک برای موتورسواران با چه معیاری تعیین خواهد شد و آیا در توان پرداخت راکبان موتورسیکلت خواهد بود؟

منبع:ایرنا