گریزی بر شعارهای اقتصادی نامزدهای ریاست جمهوری/ آیاوعده های اقتصادی نامزدها ضمانت اجرا دارد؟

در آستانه برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم و بازار شعارهای انتخاباتی داغ است، نامزدها برای کسب محبوبیت بیشتر در طرح وعده های فریبنده از پرداخت 500 میلیون تومان وام به زوج های جوان گرفته تا تامین 90 درصد هزینه خرید مسکن از هم سبقت می گیرند.

«بازتاب»؛ زهره علامی- کمتر از 20 روز دیگر انتخابات ریاست جمهوری است و 7 نامزد تصدی این پست به دنبال ارائه برنامه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… خود به مردم هستند، اگرچه تجربه سال های گذشته نشان داده نمی توان به شعارها و برنامه های پیش از انتخابات کاندیداها، دلخوش کرد.

حسن روحانی در سال 92 به مردم وعده داد که علاوه بر چرخ سانتریفیوژ چرخ زندگی مردم هم باید بچرخد اما در 8 سال گذشته نه تنها هیچ کدام از این چرخ ها به درستی نچرخید بلکه در ماه های پایانی ریاست جمهوری روحانی در شرایطی به سر می بریم که نرخ رشد اقتصادی منفی شده، نقدینگی به شدت رشد کرده، فضای نااطمینانی بر کسب و کار و سرمایه گذاری حاکم شده و وضعیت بورس هم نابسامان شده است.

حالا در این شرایط نامناسب اقتصادی، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری وعده هایی می دهند که امکان اجرایی شدن آنها تقریبا نزدیک به صفر است، ضمن اینکه چگونگی اجرای این برنامه ها و همچنین محل تامین منابع مالی طرح های اقتصادی خود را هم اعلام نمی‌کنند، درواقع به نظر می‌رسد‌ کاندیداها از عدم پیگیری وعده هایشان توسط مردم مطمئن هستند، برای همین همچنان شاهد انتشار شعارهای عامه‌پسند هستیم.

پرداخت یارانه 450 هزار تومانی

درحالی که بازار سرمایه طی ماه های گذشته مسیری نزولی را در پیش گرفته است و شاخص کل در کانال یک میلیون و 140 هزار واحد قرار گرفته و اعتماد مردم و سرمایه گذاران هم به بورس از میان رفته است، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، یکی از 7 نامزد انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده که سه روزه می‌تواند مشکل بازار سرمایه را حل کند.

سوال این است که اگر حل مشکل بازار سرمایه در سه روز امکان پذیر است، چرا قاضی زاده هاشمی به عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی تاکنون تلاشی برای حل این مشکل نکرده است؟ اما اگر حل این مشکل دور از دسترس است چرا چنین وعده ای را به مردم می دهد؟

دیگر وعده ای که او به مردم داده این است که به هر زوج جوان 500 میلیون تومان برای اشتغال، ازدواج و مسکن وام پرداخت می کند، به گفته او در صورت پیروزی در انتخابات، پیش از اسفند 1400، دستور تشکیل فوری صندوق رفاه جوانان را صادر و سپس وام در اختیار جوانان قرار می گیرد.

جالب اینجاست بانک های کشور با داشتن پشتوانه مالی در پرداخت وام 100 میلیون تومانی به زوج های جوان همکاری نمی کنند و هزاران اما و اگر در پرداخت تسهیلات ازدواج می آورند چطور می توان امید داشت که صندوق رفاه جوانان که هنوز محل تأمین منابع مالی آن به درستی مشخص نیست، بتواند چنین انتظاری را برآورده کند.

البته دادن وعده های فریبنده اقتصادی فقط مختص قاضی زاده هاشمی نیست، محسن رضایی دیگر نامزد کرسی ریاست جمهوری هم قول داده که پول ایران بعد از دلار و یورو به با ارزش‌ترین پول منطقه تبدیل می شود، ضمن اینکه به مردم یارانه 450 هزار تومانی می دهد و 90 درصد هزینه خرید مسکن را هم بانک ها می پردازند.

ضمن اینکه در زمان تصدی او بر پست ریاست جمهوری زنان خانه دار هم باید حقوق دریافت کنند، او همچنین به مال‌باختگان بورس وعده داده که صندوقی برای جبران زیان آنها راه اندازی می کند.

استدلال رضایی برای پرداخت یارانه 450 هزار تومانی این است که منابع مالی این تصمیم از صرفه‌جویی به دست می‌آید و تورم به همراه ندارد، به گفته او اگر دو تا 4 میلیارد دلارصرفه‌جویی کنیم، با این 8 میلیارد دلار به 40 میلیون فرد ایرانی ماهانه 450 هزار تومان به صورت نقد یارانه داده می شود که با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور، اجرای این وعده با موانع بسیاری روبروست.

نکته دیگر درباره تبدیل پول ایران به سومین پول قوی منطقه است، با توجه به اینکه مهمترین عامل در بحث ارزش پول به مناسبات پولی و تورمی یک کشور مربوط است و به صورت دستوری کنترل نمی شود و نسبت به سایر کشورها ارزیابی می‌شود، بنابراین نمی توان چنین وعده ای به مردم داد مگر اینکه دولت اقدام به ارزپاشی کند که این موضوع هم تبعات سنگینی برای اقتصاد کشور به همراه دارد.

بحث پرداخت حقوق به زنان خانه دار و همچنین تشکیل صندوقی برای جبران زیان مالی سرمایه گذاران بورسی هم از موضوعاتی است که رضایی مطرح کرده اما توضیح دقیقی درباره نحوه اجرا و منابع مالی این طرح ها ارائه نداده است.

ساخت 4 میلیون واحد مسکونی و ایجاد یک میلیون شغل

ابراهیم رییسی، دیگر نامزد این دوره از انتخابات ریاست جمهوری که شانس بیشتری هم نسبت به سایر رقبا برای پیروزی دارد، وعده ساخت 4 میلیون مسکن در دوره‌ی چهارساله‌ی ریاست‌جمهوری، ایجاد یک میلیون شغل و تک رقمی شدن نرخ تورم را داده است.

وعده های اقتصادی رییسی بسیار شبیه به وعده های روحانی در 8 سال گذشته است، نخستین وعده او یعنی ساخت 4 میلیون واحد مسکونی طی 4 سال یادآور تجربه ساخت 2.5 میلیون واحد مسکونی در طرح مسکن مهر است، واقعیت این است که اجرای پروژه های ساخت و ساز با تصدی گری دولت موفق نبوده نمونه آن طرح مسکن مهر است که با گذشت یک دهه همچنان به اتمام نرسیده است.

برنامه دیگر رییسی پس از روی کار آمدن به عنوان رییس جمهوری، تک رقمی کردن نرخ تورم است، به گفته او با افزایش تولید و برنامه ریزی می توان به این هدف دست پیدا کرد، البته ناگفته نماند که دولت یازدهم هم سعی کرد تا نرخ تورم را از نزدیک به 35 درصد، تک رقمی کند و موفق هم شد اما گلایه ای که مردم داشتند این بود که چرا کاهش نرخ تورم را در زندگی خود احساس نمی کنند، درواقع بهبود معیشت مردم در کنار تک رقمی شدن نرخ تورم، مهم و ضروری است.

ایجاد یک میلیون شغل، وعده دیگری است که رییسی آن را مطرح کرده است، با توجه به گزارش های منتشر شده، ایجاد هر شغل حداقل 60 میلیون تومان هزینه می‌برد بنابراین فراهم کردن یک میلیون شغل به 60 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران، تأمین این میزان منبع مالی کار سخت و دشواری است.

سعید جلیلی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری است که در شعارهای انتخاباتی خود اعلام کرده که اگر تولید مسکن در کشور را با اعطای زمین دولتی به تعاونی های مسکن واگذار کند، مشکل مسکن حل می شود این درحالی است که ساخت مسکن توسط تعاونی ها در پروژه مسکن مهر یکی از تلخ ترین تجربه های مسکن سازی در سال های گذشته بوده و تداعی کننده پروژه های نیمه تمام، بدون پایان کار یا سند است.

وعده بعدی جلیلی اجرای برنامه سفر 3 روزه برای تمام خانواده‌ها و 5 روزه برای تمام زوج های جوان است که توضیح خاصی درباره دلیل و نحوه اجرای آن ارائه نشده است.

اما وعده و وعیدهای سه نامزد دیگر یعنی علیرضا زاکانی، محسن مهر علیزاده و عبدالناصر همتی بیشتر کلی است، این سه نفر سعی کرده اند از ارائه برنامه هایی با عدد و رقم مشخص مثلا پرداخت 450 هزار تومان یارانه به هر فرد یا پرداخت وام 500 میلیون تومانی دوری کنند اگرچه به طور کلی بررسی وعده های اقتصادی نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در شرایط کنونی کشور، حکایت از آن دارد که اجرایی شدن اغلب آنها امکان پذیر نیست.

درواقع بیشتر این شعارها و برنامه ها برای کسب رای بیشتر مطرح شده و دلیل آن هم این است که نظارتی بر تحقق یا عدم تحقق این وعده‌ها وجود ندارد بنابراین کاندیداها امکان طرح هر گونه شعار و وعده ای را دارند.