کوره پول سوزی بورس همچنان روشن است/ چرا در روزهای افت شاخص خبری از عرضه اولیه نیست؟

بررسی شاخص کل بازار سرمایه در روزهای اخیر نشان می دهد که بورس شرایط خوبی را سپری نمی کند و در اغلب روزها شاهد افت شاخص کل و تداوم مسیر نزولی در بازار هستیم.

«بازتاب»؛ زهره علامی- نگاهی به شاخص کل در روز یکشنبه (5 اردیبهشت 1400) حکایت از آن دارد که این شاخص با افتی یک درصدی در سطح یک میلیون و 187 هزار واحد قرار گرفت، به همین منوال در چهارم اردیبهشت ماه هم شاخص کل بورس با افتی 0.62 درصدی، همراه بود و کانال 1.2 میلیون واحدی را از دست داد.

در حالی که روز یک شنبه شاخص کل بورس اوراق بهادار با کاهش ۱۱ هزار و ۵۲۰ واحدی معادل ۰.۹۶ درصد به یک میلیون و ۱۸۷ هزار و ۸۲۰ واحد رسیده بود، امروز نیز روند کاهشی را شاهد هستیم و نماگر کل در لحظه انتشار این پیمانه، با افت ۲۹۴۱ واحدی مواجه شده است

البته پیش از این و با شتاب گرفتن روند نزولی شاخص کل، هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت که دامنه نوسان را به 9 درصد (از منفی 3 تا مثبت 6) افزایش دهد امااین تصمیم که از اولین روز اردیبهشت امسال اجرایی شد، نتوانست کمکی به روند کاهشی بازار کند و شاخص کل همچنان نزولی است.

درواقع سهامداران نه تنها اعتماد خود را به بازار سرمایه از دست داده‌اند بلکه صدای نارضایتی آن‌ها هم هر روز بلند و بلند تر می‌شود، در این میان علی صحرایی، مدیرعامل بورس و اوراق بهادار تهران می گوید: با توجه به اینکه شرایط بنیادی بازار خوب شده است به زودی عرضه‌های اولیه شرکت‌ها در بورس از سر گرفته می‌شود.

اظهارات صحرایی مبنی بر آغاز عرضه های اولیه امسال طی روزهای آتی در حالی است که در فروردین ماه سال گذشته شاهد دو عرضه اولیه بودیم اما در فروردین سالجاری عرضه اولیه ای انجام نشد، بسیاری از کارشناسان اقتصادی دلیل آن را وضعیت نامناسب بازار سرمایه می دانند و اینکه مردم نگاه خوبی به بورس و سرمایه گذاری در آن ندارند، حالا سوال این است که در شرایط کنونی، انجام عرضه اولیه توصیه می شود یا خیر؟ آیا مردم از عرضه اولیه های سالجاری استقبال می کنند؟

همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه ضمن تاکید بر روند نزولی بازار در هفته های اخیر به بازتاب می گوید: انجام عرضه اولیه از ملاک های زنده بودن بازار سرمایه و همچنین یکی از کارکردهای بازار ثانویه است اما بحث شاخص و قیمت ها و روند نزولی یا صعودی آن مربوط به سرمایه گذاران است.

دارابی می افزاید: معیار موفقیت مجموعه بازار سرمایه در بسیاری ازکشورها، میزان عرضه های اولیه است، به عنوان مثال، در بازار بورس نیویورک (New York Stock Exchange) بزرگ‌ترین بازار بورس جهان بر پایه حجم معاملات و ارزش بازار سرمایه در سال گذشته، حدود 408 عرضه اولیه انجام شد، یعنی در این بازار بعضی روزها دو عرضه اولیه انجام شد.

او ادامه می دهد: این حق شرکت هاست که پس از رسیدن به دوره بلوغ در بازار اولیه، وارد بازار ثانویه شوند و سهامشان مورد معامله قرار بگیرد، به عبارت دیگر صرفنظر از اینکه بازار مثبت یا منفی باشد، عرضه های اولیه باید انجام شود.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، در بورس های دنیا اصطلاحی داریم به نام متعهد پذیره نویسی که در ایران به آن تأمین سرمایه می گویند، وظیفه این متعهد پذیره نویسی این است، زمانی که شرکتی اقدام به عرضه اولیه می کند و اوراق بهادار آن در مدت تعیین ‌شده، به فروش نمی رسد این متعهد کل اوراق را می خرد و مانع از رخداد تبعات منفی در بازار سرمایه پس از عرضه اولیه می شود.

دارابی اظهار می کند: مشکلاتی که در حال حاضر در بورس ایران وجود دارد، 50 سال پیش در بورس سایر کشورها دیده می شد، بنابراین می توان از تجربه بازار سرمایه دیگر کشورها برای حل کاهش و یا حل مشکلات استفاده کرد که یکی از آنها هم بحث متعهد پذیره نویس است که بورس ایران از آن به خوبی بهره برده است.

درواقع با وجود حاکمیت شرایط منفی بر بازار سرمایه، عرضه اولیه شرکت ها باید انجام شود تا بازار زنده بماند اما نباید از این واقعیت غافل ماند که وضعیت بورس به گونه ای است که کارشناسان اقتصادی پیش بینی می کنند که تعداد شرکت کنندگان در عرضه های اولیه نباید چشمگیر باشد، چون نارضایتی و عدم اعتماد به بازار سرمایه در روندی نزولی قرار دارد.