چرا هنر این شهر خریدار ندارد؟

سیدمحسن علوی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برنامه‌های آینده‌شان برای گیوه مریوان، توضیح داد: در حال حاضر روی طرح‌های جدید کار می‌کنیم. تصمیم داریم برای تولید بخشی از گیوه با طرح‌های جدید که در دست بررسی است، از مواد مصنوعی استفاده کنیم.  پیش از این برای محکم نگه داشتن کفه‌ی گیوه، از پوست گاو استفاده می‌کردند؛ اما بعد از آن‌که رطوبت به آن می‌خورد، گیوه از حالت اولیه خارج می‌شود. به همین دلیل، سعی کردیم به جای پوست گاو از ماده دیگری استفاده کنیم.

او ادامه داد: از طرفی معمولا کلاش «گیوه» را با رنگ سفید می‌دوزند، اما ما می‌خواهیم طرح و رنگ آن را تغییر دهیم تا زنان هم بتوانند از این پاپوش استفاده کنند. یکی از مشکلات کلاش این است که معمولا پاشنه ندارد؛ اما در طرح‌های جدید برای آن پاشنه هم در نظر گرفته‌ایم. بسته‌بندی، یکی دیگر از دغدغه‌های ماست. ثبت جهانی به برند شدن گیوه مریوان کمک می‌کند. بزرگترین مشکل صنعتگران ما تکرار در تولید یک هنر است و خلاقیت ندارند. کارشان بیشتر فن است تا هنر. ویژگی یک هنرمند این است که هیچ‌کدام از آثارش شبیه به هم نباشد، اما یک صنعتگر کارهایش مشابه آن چیزی است که قبلا تولید کرده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با بیان این‌که در نوآوری و خلاقیت توجه بیشتری نشان داده‌ایم، گفت: برای خلاقیت در  شکل‌ گیوه‌، از طراح کمک گرفته‌ایم. شخصی که می‌خواست طراحی جدید را عملی کند، می‌گفت هیچ‌کس در سنندج حاضر نبود که این سنت‌شکنی را انجام دهد و از نخی با رنگ دیگر برای دوخت گیوه استفاده کند. به همین دلیل یکی از گیوه‌باف‌های مریوان را راضی کرده و مبلغ زیادی به او داده تا گیوه جدید را تولید کند. تولیدکننده‌ای که این کار را شروع کرد، می‌گفت وقتی نمونه طرح در حال تکمیل بود برخی مسافران از همان مدل نیمه‌آماده خوش‌شان می‌آمد و مشابه آن را سفارش می‌دادند.

علوی اظهار کرد: ما برای کاربردی کردن موج‌بافی نیز از طراح کمک گرفته‌ایم. به همین دلیل در حال تلاش هستیم تا به جای استفاده از پشم‌های زِبر از پشم‌های نرم‌تری برای تولید لباس زنان و مردان استفاده کنیم. تعداد صنعتگران ما بسیار زیاد است و ما از یک نقطه شروع کردیم و این یک سرآغاز است، چون این کار را با امید شروع کرده‌ایم، مطمئن هستیم وقتی طرح جدید وارد بازار شود، کار خودش را انجام می‌دهد.

شهردار کردستان اعتقادی به انجام امور فرهنگی ندارد

او همچنین در پاسخ به این‌که قرار بود کردستان اولین استانی باشد که کیوسک‌های صنایع دستی در آن راه‌اندازی شود، چه اتفاقی افتاد که استان زنجان در این زمینه پیشتاز شد؟ توضیح داد: شهردار کردستان اعتقادی به انجام امور فرهنگی ندارد. ما منتظر هستیم تا با شورای شهر جدید وارد گفت‌وگو شویم. به نظر می‌رسد دیدگاه شورای جدید نسبت به شورای قبلی بهتر باشد. به همین دلیل، جلساتی با آن‌ها داشته‌ایم و برای چند موضوع که قبلا قرار بود با شهرداری کار کنیم، اما هیچ‌کدام به نتیجه نرسیدند، تعهد گرفته‌ایم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان همچنین اظهار کرد: یکی از خانه‌های خوب استان به نام خانه «ملک التجار» که حدود یک‌هزار متر مساحت دارد و جزو خانه‌های زیبای کردستان است، از طریق صندوق حفظ و احیا اماکن تاریخی به شهرداری واگذار و قرار شد برای آن‌که به شهرداری فشار نیاید، از طریق وزارت مسکن هم یک‌ونیم میلیارد تومان برای مرمت خانه تسهیلات بگیریم تا با نام خانه هنرمندان از آن بهره‌برداری شود. در واقع همه‌چیز را فراهم کردیم و به شهرداری گفتیم شما فقط نظارت را برعهده بگیرید، اما شهرداری نپذیرفت. در حال حاضر هم طبق قانون، باید ۱۵۰ میلیون تومان برای قراردادی که با صندوق بسته‌اند، خسارت پرداخت کنند.

علوی بیان کرد: برخی آثار هادی ضیایی – مجسمه‌ساز کردستان – در خانه کُرد قرار دارد. ما با شهرداری صحبت کردیم که این آثار را از موزه خارج کنیم تا پارکی را برای این مجسمه‌ها به نام پارک مشاهیر اختصاص دهند؛ اما درخواست کردیم چون جنس مجسمه‌ها از فایبرگلاس است و ممکن است خراب شوند، از آن‌ها قالب بتُنی تهیه کنند. شهردار کردستان ابتدا پذیرفت و جلسه‌ای تشکیل شد، تفاهم‌نامه هم نوشتیم. پارکی را هم مشخص کردیم، اما بعد از مدتی اعلام کرد که چنین کاری را انجام نمی‌دهد!

کاهش ۱۷ درصدی گردشگران نوروزی نسبت به سال گذشته

او با بیان این‌که متاسفانه تعداد گردشگران نوروزی استان نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد کاهش داشته است، گفت: وقتی آمار گردشگران خارجی را نسبت به سال گذشته نگاه کنید، ورودی گردشگر از مرز عراق کمتر از یک‌سوم شده، زیرا وضع اقتصادی کشور عراق خیلی بد است. از طرفی گردشگران داخلی هم توانایی خریدن ندارند.

علوی درباره این‌که اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای صنعتگرانی که در خیابان شهدا (مرکز فعالیت صنعتگران رشته خراطی و نازک‌کاری در سنندج) مشغول به کار هستند، چه برنامه‌ای دارد تا این افراد بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند؟ توضیح داد: برنامه‌های کلان در سطح میراث فرهنگی بسته نمی‌شود. برنامه‌های ما در حد حمایت نسبی است که در نهایت به یک وام کم‌بهره ختم می‌شود. ما با صندوق کارآفرینی «امید» تفاهم‌نامه داریم که به وسعت کارگاه، تعداد افرادی که در آن مشغول به کار هستند، از ۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان وام می‌دهند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با بیان این‌که این وام برای کارگاه‌های ساده‌تر، بیشتر از ۱۰ میلیون تومان تعلق نمی‌گیرد، افزود: با وضعیت موجود، پرداخت وام فقط به مقروض شدن صنعتگران منجر می‌شود. صنایع دستی مثل یک چرخه وابسته به اقتصاد است، وقتی اقتصاد، پویا باشد گردشگری هم رونق می‌گیرد و به‌دنبال آن نیز صنایع دستی رونق می‌گیرد و اگر یکی از آن‌ها معیوب شود، دیگر حوزه‌ها نیز به همان درد مبتلا می‌شوند.

او اظهار کرد: در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که صنایع دستی «تخته نرد» در سایه حرام بودن، پنهان می‌شود، به همین دلیل، آن حوزه از اختیارات منِ مدیر خارج می‌شود. البته دوستان ما در اتاق بازرگانی به‌دنبال گرفتن فتوای جدید از مراجع قم، برای صادرات تخته نرد هستند.

علوی با بیان این‌که در استان کردستان حدود ۱۵ هزار کارت صنعتگری صادر شده است، گفت: بر فرض هم که ما یکسری کیوسک صنایع دستی راه‌اندازی کردیم، اما چند کیوسک باید ساخته شود؟ حداقل هر صنعتگر باید شش‌ماه در این کیوسک‌ها کار کند و سپس صنعتگر دیگری جایگزین او شود. در این حالت، هنرمندان دیگر چه کاری باید انجام دهند؟ این معضل بزرگتر از آن چیزی است که مسوولان استانی به آن فکر می‌کنند. کل باربرهای بازار بزرگ تهران و قسمت عمده کارگرهای کوره‌پزی در سراسر ایران، کُرد هستند. سطح متوسط درآمد سرانه ما از نصف متوسط کشوری پایین‌تر است. ما از بحث توزیع  درآمدها معمولا سی یا سی‌ویکمین استان کشور هستیم، زیرا قسمت عمده روستاهای کردستان، کوهستانی هستند و برخی از آن‌ها هفت هزار نفر جمعیت دارند، نه کشاورزی مانده و نه دامداری، خوب این افراد باید چه کاری انجام دهند؟ مجبورند یا مهاجرت کنند یا در شهرهای اطراف کارگری کنند. سطح زندگی تفاوت کرده است؛ زمانی، کشاورزی استان به‌دلیل جمعیت کم آن، دیمی بود، اما در حال حاضر این کار جواب نمی‌دهد.